کتاب عقل سرخ

کتاب عقل سرخ نوشتهٔ شهاب الدین یحیی سهروردی است. نشر ارس این کتاب داستانیِ فلسفی را منتشر کرده است.

درباره کتاب عقل سرخ

کتاب عقل سرخ، اثری مشهور است از سهروردی و شهاب الدین یحیی سهروردی یکی از فیلسوفان مشهور و قدیم ایران است. او در این اثر، دغدغه‌های فلسفی و عرفانی خود را از طریق داستان و به‌شیوه‌ای رمزآلود به‌زبان پرندگان ارائه کرده است. این قصه‌ها مراحل عروج و رهایی روح از زندان جسم را پس از تقلاهای آن به تصویر می‌کشد. ملاقات قهرمان داستان «عقل سرخ» با پیری روحانی و گفت‌وگوهایی که طی آن اطلاعات فلسفی و عرفانی با زبان رمز به مخاطب منتقل می‌شود، محور اصلی این کتاب است. روایت «عقل سرخ» از سهروردی با این سؤال شروع می‌شود که آیا پرندگان زبان همدیگر را متوجه می‌شوند؟ عقاب که ابتدا جواب مثبت داده، بعد گرفتار صیادان شده، چشمان او را می‌بنند و به‌تدریج باز می‌کنند. عقاب با مردی سرخ‌رو مواجه می‌شود که ادعا می‌کند اولین فرزند خلقت است. مرد هم کهنسال و هم جوان است؛ زیرا نمایندهٔ انسان کاملی است که به‌شکل تمثال، پیش از خلقت در کمال مطلق می‌زیسته است، اما از نظر هستی‌شناختی از خداوند که جاودانه و ازاین‌رو قدیمی‌ترین وجود جهان است، فاصله زمانی بسیاری دارد. نظریه سهروردی در کتاب عقل سرخ با زبانی نمادین که شبیه به زبان «آواز پر جبرئیل» است، بیان شده است. او برخی از موضوعات دیرینهٔ فلسفه و عرفان اسلامی را با بهره‌گیری از تعدادی نماد و نشانهٔ جدید مورد بحث قرار می‌دهد؛ مانند تمایز بین نیروی استدلالی که از آن به‌عنوان عقل جزئی یاد می‌کند و عقلی که آن را عقل کلی می‌نامد. سهروردی در این اثر بیشتر از نمادهای زرتشتی و منابع ایران باستان استفاده کرده است. گفته شده است که فعل و انفعال بین عقل جزئی و کلی است که پایه و اساس کسب دانش را فراهم می‌کند.

خواندن کتاب عقل سرخ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران فلسفه در قالب داستان پیشنهاد می‌کنیم.

درباره شهاب الدین یحیی سهروردی

شهاب الدین یحیی سهروردی یا «شهاب الدین یحیی ابن حبش ابن امیرک ابوالفتوح سهروردی» ملقب به شهاب‌الدین، شیخ اشراق، شیخ مقتول و شیخ شهید (۵۴۹–۵۸۷ هجری قمری) فیلسوف نامدار ایرانی و اهل شهر سهرورد در شهرستان خدابندهٔ استان زنجان بوده است. سهروردی فیلسوف نامدار ایرانی است که در فلسفه و تصوف در جهان بی‌مانند بوده است. او کتاب‌های بسیاری نوشت، اما برجسته‌ترین اثری که می‌توان برای شناخت افکار او نام برد کتاب «حکمته الاشراق» است. او بنیان‌گذار منطق اشراقی بود و طرفداران بسیاری داشت. او یکی از شاهکارهای منطق به نام منطق اشراقی را در مدت زمان محدودی نوشت.

بخشی از کتاب عقل سرخ

«ایشان هر زمان از نو یکی دیگر بود، همچو شرح سیمرغ که دادیم. گفتم ای پیر درین کارگاه‌ها چه بافند؟ گفت بیشتر دیبا بافند و از هر چیزی که فهم کس بدان برسد و زره داودی نیز هم درین کارگاه‌ها بافند. گفتم ای پیر زره داودی چه باشد؟ گفت زره داودی این بندهای مختلف است که بر تو نهاده‌اند گفتم. این چگونه می‌کنند؟ گفت در هر سه کارگاه از آن دوازده کارگاه بالا یک حلقه کنند بدان دوازده در چهار حلقهٔ ناتمام کنند پس آن چهار حلقه را برین استاد هفتم عرض دهند تا هر یکی بروی عملی کند. چون به دست هفتمین استاد افتد سوی مزرعه فرستند و مدت‌ها ناتمام بمانند، آنگه چهار حلقه در یک حلقه اندازند و حلقه‌ها جمله سفته بود، پس همچو تو بازی اسیر کنند و آن زره در گردن وی اندازند تا در گردن وی تمام شود. از پیر پرسیدم که هر زرهی چند حلقه بود؟ گفت اگر بتوان گفتن که عمان چند قطره باشد، پس بتوان شمردن که هر زرهی را چند حلقه باشد. گفتم این زره بچه شاید از خود دور کردن؟»