کتاب مونس العشاق

«مونس العشاق (رساله عشق یا رساله فی حقیقه العشق)» اثر جاودانه شیخ شهاب الدین سهروردی به تصحیح صادق نیک‌پور است. «رساله عشق سهروردی» با نام‌های «مونس العشاق» و یا «رساله فی حقیقت العشق» یا «رساله در حقیقت عشق» با وجود حجم مختصرش در میان آثار فارسی شیخ اشراق بیش از دیگر آثار شهرت پیدا نمود و چندین شاعر و نویسنده تا به امروز تحت تأثیر آن قرار گرفته‌اند، بسیاری از محققان معتقدند که مهم‌ترین دلیل تاثیر و جاذبه رساله عشق برای ادبا و شعرا و نویسندگان موضوعیت عشق در این رساله است، این کتاب سهروردی نه‌تنها یکی از نمونه‌های اعلای ادب فارسی است، بلکه شامل پاره‌ای از عمیق‌ترین آرای فلسفی او نیز هست. هم چنین نظریه فلسفه سیاسی اشراقی سهرودی به نام «فلسفه حکیم متاله» در آن به وضوح نمود دارد و در لایه غیر واضح آن سهروردی فلسفه سیاسی طغیان‌گر و عصیانی اشراقی خود را علیه غاصبان حکومت به مردم عرضه می‌دارد: چون خبر آدم صلوات الله و سلامه علیه در ملکوت شایع گشت، اهل ملکوت را آرزوی دیدار خاست، این حال بر حُسن عرض کردند. حُسن که پادشاه بود گفت که اول من یک سواره پیش بروم، اگر مرا خوش آید روزی چند آن جا مقام کنم، شما نیز بر پی من بیایید. پس سلطان حُسن بر مرکب کبریا سوار شد و روی به شهرستان وجود آدم نهاد، جایی خوش و نزهت گاهی دلکش یافت، فرود آمد، همگی آدم را بگرفت چنانک هیچ چیز آدم نگذاشت. عشق چون از رفتن حُسن خبر یافت، دست در گردن حُزن آورد و قصد حُسن کرد. اهل ملکوت چون واقف شدند یک بارگی بر پی ایشان براندند. عشق چون به مملکت آدم رسید، حُسن را دید تاج تعزز بر سر نهاده و بر تخت وجود آدم قرار گرفته، خواست تا خود را در آن جا گنجانید، پیشانی اش به دیوار دهشت افتاد، از پای در آمد. حُزن حالی دستش بگرفت، عشق چون دیده باز کرد اهل ملکوت را دید که تنگ درآمده بودند...