کتاب تاریخ و تحول ادبیات جدید ایران

«تاریخ و تحول ادبیات جدید ایران» نوشته‌ی بزرگ علوی(۱۳۷۵-۱۲۷۲) داستان‌نویس و ادیب معاصر است. این کتاب برگردانی از نسخه اصلی آن است که به زبان آلمانی نوشته شده است. این کتاب سرگذشت دگرگونی و پیشرفت ادبیات نوین ایران از زبان یکی از آفرینندگان آن است. بزرگ علوی در این کتاب داستان‌نویسی است که به بررسی پهنه کار خود می‌پردازد و ژرفای چهره‌های داستانی و شخصیت نویسندگان را واکاوی می‌کند. دانشمندی است که روش و سنجه‌های امروزی دانش و پژوهش را بکار می‌بندد، نوگرایی است که پیوسته بر هر آنچه رنگ و بوی نویی دارد نورافکن می‌اندازد، آفرینشگری است که آفرینش‌های گوناگون ادبی را می‌شناسد و می‌سنجد، و سرانجام سیاسی‌دانی است که روزگار خود را بخوبی بازمی‌گشاید. علوی در این کتاب تلاش کرده تا از آغاز سده بیستم میلادی تا عصر خودش بزرگان عرصه ادب را معرفی کند و داستان پیدایش ادبیات نو در ایران را بیان کند. در این میان علوی از خود و نقشش هیچ نامی نمی‌برد در حالی که نقش او در شکل‌دهی به این جریان، بر هیچ‌کسی پوشیده نیست. این کتاب در کشوری نوشته شده که در آن فروتنی نه تنها خوب نیست که به ویژگی‌های منفی اخلاقی هم پیوند داده می‌شود و چیزی در رده ناتوانی بیان، دروغ و نیرنگ، کمرویی و خود ناباوری شمرده می‌گردد. از اینجا نیز هویدا می‌گردد که با آن که بزرگ علوی بخش بزرگی از زندگیش را در آلمان سپری کرده، فرهنگ ایرانی را بسیار ژرف در جان خود نگاه داشته بوده است.