کتاب قصه های صمد بهرنگی (جلد اول)

کتاب قصه های صمد بهرنگی (جلد اول) نوشتهٔ صمد بهرنگی است. نشر قطره این مجموعه داستان کوتاه را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب قصه های صمد بهرنگی (جلد اول)

کتاب قصه های صمد بهرنگی مجموعه داستان کوتاهی اثر صمد بهرنگی است. در جلد اول این کتاب ۹ داستان کوتاه از این نویسنده آورده شده است. نام این داستان‌ها عبارت است از «ماهی سیاه کوچولو»، «۲۴ ساعت در خواب و بیداری»، «اولدوز و عروسک سخنگو»، «اولدوز و کلاغ‌ها»، «یک هلو و هزار هول»، «پسرک لبوفروش»، «سرگذشت دانهٔ برف»، «پیرزن و جوجهٔ طلایی‌اش» و «دو گربه روی دیوار». داستان «ماهی سیاه کوچولو» معروف‌ترین داستان صمد بهرنگی است، اما سایر داستان‌های او هم پندآموز است و روشنگر.

آیا خوب است که کودکان داستان‌های واقع‌گرا و تلخ را بخوانند؟ صمد بهرنگی معتقد است باید بخوانند. او معتقد است ادبیات کودک باید پلی باشد بین دنیای رنگین بی‌خبری و در رؤیا و خیال‌های شیرین کودکی و دنیای تاریک و آگاهِ غرقه در واقعیت‌های تلخ و دردآور و سرسخت محیط اجتماعی بزرگ‌ترها. صمد بهرنگی می‌گوید کودک باید تلخی‌ها و سختی‌های دنیا را بداند. کودکی که با سختی‌هایی که دیگر کودکان با آن روبه‌رو هستند آشنا باشد، می‌تواند با آن‌ها همدردی کند و در راستای بهبود شرایط گام بردارد. او معتقد است کودکان باید این توانایی را کسب کنند که مسائل گوناگون اجتماعی و اخلاقی را در شرایط و موقعیت‌های دگرگون‌شوندهٔ دائمی و گوناگون اجتماعی ارزیابی کنند. عقاید صمد بهرنگی در داستان‌های او دیده می‌شود. داستان‌های او واقعیت‌های زندگی اجتماعی مثل فقر، ظلم و... را پیش چشم مخاطب می‌آورد. وقتی داستان کوتاه «۲۴ ساعت در خواب و بیداری» را می‌خوانیم درد و غم پسرک دستفروش و خیابان‌خواب را با تمام وجود حس می‌کنیم و وقتی داستان اولدوز را می‌خوانیم، غم دخترکی را که زن‌بابا اذیتش می‌کند، می‌فهمیم. قصه‌های صمد بهرنگی قصه‌های آدم‌های ضعیف، اما جنگنده و امیدوار است.

می‌دانیم که داستان کوتاه به داستان‌هایی گفته می‌شود که کوتاه‌تر از داستان‌های بلند باشند. داستان کوتاه دریچه‌ای است که به روی زندگی شخصیت یا شخصیت‌هایی و برای مدت کوتاهی باز می‌شود و به خواننده امکان می‌دهد که از این دریچه‌ها به اتفاقاتی که در حال وقوع هستند، نگاه کند. شخصیت در داستان کوتاه فقط خود را نشان می‌دهد و کمتر گسترش و تحول می‌یابد. گفته می‌شود که داستان کوتاه باید کوتاه باشد، اما این کوتاهی حد مشخص ندارد. نخستین داستان‌های کوتاه اوایل قرن نوزدهم میلادی خلق شدند، اما پیش از آن نیز ردّپایی از این گونهٔ داستانی در برخی نوشته‌ها وجود داشته است. در اوایل قرن نوزدهم «ادگار آلن پو» در آمریکا و «نیکلای گوگول» در روسیه گونه‌ای از روایت و داستان را بنیاد نهادند که اکنون داستان کوتاه نامیده می‌شود. از عناصر داستان کوتاه می‌توان به موضوع، درون‌مایه، زمینه، طرح، شخصیت، زمان، مکان و زاویه‌دید اشاره کرد. تعدادی از بزرگان داستان کوتاه در جهان «آنتوان چخوف»، «نیکلای گوگول»، «ارنست همینگوی»، «خورخه لوئیس بورخس» و «جروم دیوید سالینجر» و تعدادی از بزرگان داستان کوتاه در ایران نیز «غلامحسین ساعدی»، «هوشنگ گلشیری»، «صادق چوبک»، «بهرام صادقی»، «صادق هدایت» و «سیمین دانشور» هستند.

خواندن کتاب قصه های صمد بهرنگی (جلد اول) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم.

این کتاب را به دوستداران ادبیات داستانی معاصر ایران و قالب داستان کوتاه پیشنهاد می‌کنیم.

درباره صمد بهرنگی

صمد بهرنگی در تاریخ ۲ تیر ۱۳۱۸ به دنیا آمد. او آموزگار، منتقد اجتماعی، داستان‌نویس، مترجم و محقق فولکلور آذربایجانی بود. بهرنگی پس از تحصیلات دبستان و دبیرستان در مهر ۱۳۳۴ به دانش‌سرای مقدماتی پسران (در تبریز) رفت و در خرداد ۱۳۳۶ از آنجا فارغ‌التحصیل شد. او از مهر همان سال و درحالی‌که تنها ۱۸ سال داشت، آموزگار شد و تا پایان عمر در آذرشهر، ممقان، قاضی‌جهان، گوگان، آخی‌جهان و فیروزسالار در استان آذربایجان شرقی تدریس کرد. بهرنگی در مهر ۱۳۳۷ برای ادامهٔ تحصیل در رشتهٔ زبان و ادبیات انگلیسی به دورهٔ شبانهٔ دانشکدهٔ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه تبریز رفت و همزمان با آموزگاری، تحصیلات خود را تا خرداد ۱۳۴۱ و دریافت گواهی‌نامهٔ پایان تحصیلات ادامه داد. از این‌رو، آموزش همواره یکی از دغدغه‌های صمد بهرنگی بود که به‌خاطر آن کتابی تحت عنوان «کندوکاو در مسائل تربیتی ایران» را نیز در سال ۱۳۴۴ منتشر کرد. از صمد بهرنگی که فعالیت سیاسی نیز با زندگی او گره خورده بود، کتاب‌های گوناگونی باقی مانده است. از داستان‌های او می‌توان به اولدوز و کلاغ‌ها، اولدوز و عروسک سخنگو، کچل کفترباز، پسرک لبوفروش، افسانهٔ محبت و داستان مشهور «ماهی سیاه کوچولو» اشاره کرد. از کتاب‌ها و نوشتارهای او می‌توان به پاره‌پاره (مجموعه شعر از چند شاعر)، کندوکاو در مسائل تربیتی ایران، افسانه‌های آذربایجان، انشا و نامه‌نگاری برای کلاس‌های ۲ و ۳ دبستان، آذربایجان در جنبش مشروطه، الفبا ویژهٔ کودکان آذربایجان و اهمیت ادبیات کودک اشاره کرد. صمد بهرنگی کتاب‌هایی را نیز ترجمه کرده است؛ همچون داستان‌هایی از عزیز نسین. نویسندگان ایرانی نیز کتاب‌های گوناگونی دربارهٔ صمد بهرنگی و آثار او نوشته‌اند. کتاب «صمد جاودانه شد» نوشتهٔ علی‌اشرف درویشیان در سال ۱۳۵۲ یکی از این کتاب‌ها است. «کودکانه‌های سیاسی صمد بهرنگی» (مقاله) نوشتهٔ جواد طباطبایی و نگین نوریان دهکردی که در سال ۱۳۹۳ در پژوهش‌نامهٔ علوم سیاسی منتشر شد نیز نمونه‌ای دیگر است. داستان کوتاه «ماهی سیاه کوچولو» در مردادماه سال ۱۳۴۷ با تصویرسازی «فرشید مثقالی» منتشر شد. تصویرهای این کتاب جایزهٔ براتیسلاوا را از آن خود کرد. این داستان را مدت‌ها نقش بیانهٔ غیررسمی سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران را بازی می‌کرد. این باور، نظرات مخالفی هم داشته است. صمد بهرنگی ۹ شهریور ۱۳۴۷ درگذشت.

بخشی از کتاب قصه های صمد بهرنگی (جلد اول)

«ماهی سیاه کوچولو گفت: «نه مادر، من دیگر از این گردش‌ها خسته شده‌ام، می‌خواهم راه بیفتم و بروم ببینم جاهای دیگر چه خبرهایی هست. ممکن است فکر کنی که یک کسی این حرف‌ها را به ماهی سیاه کوچولو یاد داده، اما بدان که من، خودم خیلی وقت است در این فکرم. البته خیلی چیزها هم از این و آن یاد گرفته‌ام؛ مثلا این را فهمیده‌ام که بیشتر ماهی‌ها، موقع پیری شکایت می‌کنند که زندگی‌شان را بیخودی تلف کرده‌اند. دائم ناله و نفرین می‌کنند و از همه چیز شکایت دارند. من می‌خواهم بدانم که، راستی راستی، زندگی یعنی اینکه تو یک تکه جا، هِی بروی و برگردی تا پیر بشوی و دیگر هیچ، یا اینکه طور دیگری هم توی دنیا می‌شود زندگی کرد؟...»

وقتی حرف ماهی سیاه کوچولو تمام شد، مادرش گفت: «بچه‌جان! مگر به سرت زده؟ دنیا!... دنیا! دنیا دیگر یعنی

چه؟ دنیا همین جاست که ما هستیم، زندگی هم همین است که ما داریم...»

در این وقت، ماهی بزرگی به خانهٔ آن‌ها نزدیک شد و گفت: «همسایه! سرِچی با بچه‌ات بگو مگو می‌کنی، انگار امروز خیال گردش کردن ندارید؟!»

مادر ماهی سیاه کوچولو، به صدای همسایه، از خانه بیرون آمد و گفت: «چه سال و زمانه‌ای شده! حالا دیگر بچه‌ها می‌خواهند به مادرهایشان چیز یاد بدهند!»

همسایه گفت: «چطور مگر؟»

مادر ماهی سیاه کوچولو گفت: «ببین این نیم وجبی کجاها می‌خواهد برود! دائم می‌گوید می‌خواهم بروم ببینم دنیا چه خبر است! چه حرف‌های گُنده گُنده‌ای!»»