کتاب نگاهی به فلسفه

کتاب نگاهی به فلسفه نوشتهٔ دونالد پامر و ترجمهٔ عباس مخبر است و نشر مرکز آن را منتشر کرده است. هدف این کتاب سبک‌کردن بار سنگین فلسفه است. نگاهی به فلسفه کتابی مصور است که قصد دارد مختصر و مفید شما را با اندیشه‌های فیلسوفان بزرگ آشنا کند.

درباره کتاب نگاهی به فلسفه

ویتگنشتاین در جـایی گفته اسـت می‌توان کل یـک کتاب فلسفـه را فقط با استفاده از لطیفـه نوشت. کتاب نگاهی به فلسفه چنین کتابی نیست و بـا تاریخ فلسفه همچون یک لطیفه برخورد نمی‌کند. این کتـاب فلسفـه را سنگین نه، اما جدی می‌گیرد. همان‌طور که عنوان فرعی کتاب نشان می‌دهد، هدف آن است که بار سنگین فلسفه قدری سبک شود.

بدون به دریا افکندن این بار چگونه می‌توان این کار را انجام داد؟ کتاب نگاهی به فلسفه نخست با مروری بر فلسفهٔ غرب از قرن ششم قبل از میلاد تا بخش اعظم سال‌های قرن بیستم، به گونه‌ای که محورهای اندیشه‌های فلسفی غرب و تکامل آن‌ها با ایجاز و در قالبی خواندنی معرفی شوند، بدون آنکه از اهمیت و ارزش آن‌ها کاسته شود، و در عین حال وانمود نکند که کار را تمام کرده و ته قضیه را درآورده‌است. دوم، به پیروی از سنت حسنهٔ قرون وسطا، حواشی متن را روشن می‌سازد. 

فصل‌های کتاب نگاهی به فلسفه از این قرار است:

۱: فیلسوفان پیش‌سقراطی (قرن‌های ششم و پنجم ق م)

۲: دورهٔ آتنی (قرن‌های پنجم و چهارم ق م)

۳: دوره‌های هلنیستی و رمی (قرن چهارم ق م تا قرن چهارم ب م)

۴:‌ فلسفهٔ قرون وسطا و رنسانس (از قرن پنجم تا قرن پانزدهم)

۵: خردگرایی قاره‌ای و تجربه‌گرایی انگلیسی (قرن‌های هفدهم و هجدهم)

۶: فلسفهٔ پساکانتیِ بریتانیایی و قاره‌ای (قرن نوزدهم)

۷: عمل‌گرایی، سنت تحلیلی، و سنت پدیدارشناختی و پس از آن

خواندن کتاب نگاهی به فلسفه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به کسانی پیشنهاد می‌کنیم که دوست دارند خواندن فلسفه را آغاز کنند، اما نه با کتابی سطح پایین، بلکه با کتابی جدی که می‌خواهد فلسفه را آسان یاد دهد. این کتاب برای یادگیرندگان فلسفه‌ بهترین گزینه است.

بخشی از کتاب نگاهی به فلسفه

«چندین نسل از پیروان تالس با این بینش اساسی او موافق بودند که تکثر انواع چیزها در جهان را باید به یک مقوله تقلیل داد، اما به نظر می‌رسد هیچ یک از آن‌ها این فرمول را که همه چیز آب است نپذیرفت. شاگرد او آناکسیمندر (حدود ۶۱۰ تا ۵۴۶ ق م)، باز هم از اهالی میلتوس، می‌گفت اگر همهٔ چیزها آب بودند، مدت‌ها قبل همه چیز به آب بازگشته بود. آناکسیمندر این پرسش را مطرح کرد که آب چگونه می‌تواند به دشمن خود، آتش، تبدیل شود ــ چگونه کیفیتی می‌تواند باعث پیدایش عکس خود شود. به عبارت دیگر، اگر همهٔ اشیاء قابل مشاهده صرفاً آب در وضعیت‌های گوناگون است ــ مثل یخ و بخار ــ در این صورت همه چیز می‌بایست به آن وضعیت مایع آغازین بازگردد. ارسطو گفتهٔ او را به این صورت بیان می‌کند: چنانچه واقعیت غایی «چیز مشخصی مانند آب بود، عناصر دیگر به وسیلهٔ آن منحل می‌شدند. زیرا عناصر مختلف با یکدیگر تقابل دارند... اگر یکی از آن‌ها نامحدود می‌بود، امروز عناصر دیگر وجود نمی‌داشتند.» (توجه داشته باشید که اگر این دیدگاه را بتوان به دقت به آناکسیمندر نسبت داد، در این صورت وی بیانگر یکی از اولین دیدگاه‌های اصل انتروپی است، که به موجب آن همهٔ چیزها گرایش به نوعی وضعیت تعادل دارند.

از دیدگاه آناکسیمندر، مادهٔ غایی پشت این چهار عنصر، خود نمی‌توانست یکی از آن عناصر باشد. چنین ماده‌ای می‌بایست چیزی نادیدنی، نامشخص و نامعین باشد که او آن را بی‌مرز یا نامحدود (به یونانی -noriepa) می‌نامید. چنین ماده‌ای می‌بایست بی‌مرز، نامحدود، و نامشخص باشد چون هر چیز مشخصی با همهٔ چیـزهای مشخص موجود دیگر در تقابل قرار دارد. (آب آتش نیست، آتش هوا نیست و هوا خاک نیست اما «بی‌مرز» چون همه چیز است با هیچ چیز در تقابل قرار دارد.»