کتاب بی دولتی، دولت، آرمان شهر

کتاب بی دولتی، دولت، آرمان شهر نوشتهٔ رابرت نوزیک با ترجمهٔ محسن رنجبر در نشر مرکز چاپ شده است. رابرت نوزیک یکی از مشهورترین فیلسوفان قرن بیستم آمریکایی، بیشتر شهرت خود را مدیون این کتاب است.

درباره کتاب بی دولتی، دولت، آرمان شهر

نوزیک بی‌دولتی، دولت، آرمان‌شهر را در ۱۹۷۴ منتشر کرد، یعنی ۳ سال بعد از کتاب نظریه‌ای در باب عدالت جان رالز. مهم‌ترین دغدغه‌های نویسنده که از همان آغاز در مقدمه‌ٔ کتاب بیان می‌شوند از این قرارند: آدمیان حقوقی دارند، و کارهایی هست که هیچ شخص یا گروهی نمی‌تواند با آنان انجام دهد، مگر با نقض حقوقشان. حقوق آدمی چنان مستحکم و وسیع‌ هستند که می‌توان پرسید دولت و دولتمردان مجاز به انجام چه کاری هستند. از مهم‌ترین نتایجی که این کتاب درباره‌ٔ دولت به آن می‌رسد این است که دولت کمینه (حداقلی) دولت موجه است یعنی دولتی که فقط کارکردهای محدود اعمال قرارداد‌ها، محافظت از افراد در برابر زور و دزدی و کلاه‌برداری و شبیه این‌ها را دارد. دولتی بزرگ‌تر از دولت کمینه این حق اشخاص را که نمی‌توان به بعضی کارها وادارشان کرد نقض می‌کند و ناموجه است؛ و سر دیگر اینکه دولت کمینه هم بر حق است و هم برانگیزنده. بخش اول دولت کمینه را توجیه می‌کند و بخش دوم ادعا می‌کند که دولت بزرگ‌تر از آن نمی‌تواند موجه باشد.

کتاب بی دولتی، دولت، آرمان شهر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به دوستداران فلسفه و علوم سیاسی پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب بی دولتی، دولت، آرمان شهر

«کاوش در وضع طبیعی، افزون بر این‌که برای فلسفهٔ سیاست مهم است، تبیین‌کننده نیز هست. راه‌های احتمالی درک عرصهٔ سیاست این‌هاست:  آن را کاملاً برحسب ناسیاست توضیح دهیم، بدان چنین بنگریم که از ناسیاست سرچشمه می‌گیرد، اما آن را به ناسیاست نمی‌توان فروکاست ــ این شیوه‌ای برای سازمان‌دهی عوامل ناسیاسی است که فقط در چارچوب اصول سیاسی جدید می‌توان درکش کرد، یا به آن همچون قلمرویی کاملاً مستقل بنگریم. چون فقط روش نخست درک کامل کل قلمرو سیاست را نوید می‌دهد، مطلوب‌ترین انتخاب نظری خواهد بود و فقط در صورتی کنارش می‌گذاریم که بدانیم ناممکن است. بیایید این مطلوب‌ترین و کامل‌ترین نوعِ تبیین یک عرصه را تبیین بنیادی آن عرصه بنامیم.

برای توضیح بنیادی قلمرو سیاست برحسب ناسیاست، می‌توان یا از وضعیتی غیرسیاسی آغاز کرد و نشان داد که وضعیت سیاسی چرا و چگونه از آن سر برخواهد آورد، یا از وضعیتی سیاسی آغاز کرد که به طریقی غیرسیاسی توصیف شده است و ویژگی‌های سیاسی آن را از توصیف غیرسیاسی‌اش استنتاج کرد. این استنتاج، یا ویژگی‌های سیاسی را با آن ویژگی‌هایی که به روش غیرسیاسی توضیح داده شده‌اند یکسان خواهد گرفت، یا از قوانین علمی برای پیوند دادن ویژگی‌های متمایز استفاده خواهد کرد. احتمالاً به استثنای این شیوهٔ آخر، با تغییر کردن اندازهٔ روشنگری مستقل نقطهٔ آغاز غیرسیاسی (چه وضعیت باشد و چه توصیف) و با تغییر کردن فاصلهٔ واقعی یا ظاهری آن از نتیجهٔ سیاسی‌اش، اندازهٔ روشنگری تبیین بنیادی هم در همان جهت تغییر می‌کند. هرچه نقطهٔ آغاز بنیادی‌تر باشد (یعنی ویژگی‌های اساسی و مهم و گریزناپذیر وضعیت انسان را بیشتر برگزیند) و هرچه فاصلهٔ آن با نتیجه‌اش بیشتر باشد یا بیشتر به نظر رسد (یعنی کمتر سیاسی یا دولتی به نظر آید) بهتر است. رسیدن به دولت از یک نقطهٔ آغاز دلبخواهی که از همان آغاز آشکارا نزدیک دولت باشد و اگر این‌جا به کار بسته نمی‌شد اهمیتی نمی‌داشت، درک ما را بیشتر نمی‌کند. اما اگر می‌فهمیدیم که روابط و ویژگی‌های سیاسی با روابط و ویژگی‌های ناسیاسی ظاهراً بسیار متفاوتی یکسان است، یا می‌فهمیدیم که آن‌یک را به این‌یک می‌توان فروکاست، به نتیجه‌ای هیجان‌انگیز رسیده بودیم. اگر این ویژگی‌ها بنیادین می‌بود، قلمرو سیاست شالوده‌ای ژرف و استوار می‌یافت. اما از چنین پیشرفت نظری بزرگی آن‌قدر دوریم که احتیاط به تنهایی حکم می‌کند گام در راهی دیگر بگذاریم و نشان دهیم که وضعیت سیاسی چگونه از وضعیتی غیرسیاسی برمی‌خاست، یا، به سخن دیگر، احتیاط حکم می‌کند روایت تبیینی بنیادی را با چیزی آغاز کنیم که در فلسفهٔ سیاست به نام نظریهٔ وضع طبیعی می‌شناسند.»