کتاب آفاق حکمت در سپهر سنت

کتاب آفاق حکمت در سپهر سنت نوشتهٔ سیدحسین نصر و حامد زارع است. گروه انتشاراتی ققنوس این زندگی‌نامه را منتشر کرده است.

درباره کتاب آفاق حکمت در سپهر سنت

کتاب آفاق حکمت در سپهر سنت دربردارندهٔ زندگی‌نامه و برخی از آرای فلسفی سیدحسین نصر است. این کتاب حاوی پنج فصل است که مطالب مختلفی همچون فلسفهٔ و وقایع سیاسی ایران قبل از انقلاب را در بر دارد. شاید درظاهر امر چنین می‌نماید که وحدتی در اثر وجود ندارد، ولی اگر دقت شود ارتباطی بین همهٔ فص‌های کتاب وجود دارد که از وحدت دید سنت‌گرای نویسنده سرچشمه می‌گیرد. فصل اول کتاب که طولانی‌ترین بخش این اثر است به فلسفهٔ اسلامی و حکمت سنت‌گرایانه اختصاص دارد. فصل دوم دنبالهٔ فصل اول است و به اهمیت فلسفهٔ اسلامی در دوران معاصر در روبه‌رویی با فلسفهٔ غربی و نیز خود آن فلسفه فی‌نفسه می‌پردازد. فصل سوم موضوعی ظاهراً متفاوت را در بر می‌گیرد و با فعالیت‌های علمی و سیاسی و فرهنگی سیدحسین نصر در ایران سروکار دارد. در این فصل همانند بخش پایانی که «شکوی الغریب» نام دارد حامد زارع برخی سؤالات سیاسی و خصوصی از سیدحسین نصر کرده‌ که برای اولین بار به صورت فعلی مطرح می‌شود. به نحوی فصل چهارک مربوط به اسلام و غرب است که در قلب فعالیت‌های علمی و فرهنگی سیدحسین نصر در نیم قرن پیش قرار دارد. فصل آخر به علم، دین و سیاست‌های جمهوری اسلامی اختصاص دارد. از زمانی که بحث اسلامی‌کردن علوم جدید و ایجاد رابطه بین حوزه و دانشگاه در ایران مطرح شد، سیدحسین نصر درصدد بود تا مقاله‌ای در این زمینه به فارسی بنویسد؛ چون از سال ۱۳۳۷ که به ایران بازگشت، این موضوع در قلب فعالیت‌های فکری و علمی و دانشگاهی او قرار داشت، ولی به علت مشاغل گوناگون این امر عملی نشد.

خواندن کتاب آفاق حکمت در سپهر سنت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعهٔ زندگی‌نامهٔ فیلسوفان پیشنهاد می‌کنیم.

دربارهٔ سیدحسین نصر

سید حسین نصر زادهٔ ۱۹ فروردین ۱۳۱۲ در تهران، فرزند «سید ولی‌الله نصر» و «نبیره شیخ فضل‌الله نوری» است. او فیلسوف و متألهٔ سنت‌گرای ایرانی و استاد علوم اسلامی در دانشگاه جرج‌واشینگتن ایالات متحده آمریکا است که مقالات و کتب دانشگاهی بسیاری نوشته است. او در نوجوانی برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و کارشناسی فیزیک را از مؤسسهٔ فناوری ماساچوست (MIT) گرفت و تحصیلات تکمیلی خود را در دانشگاه هاروارد در رشتهٔ فلسفه و تاریخ دانش گذراند. سید حسین نصر بنیان‌گذار انجمن «حکمت و فلسفهٔ ایران» و صاحب تألیفات و پژوهش‌های بسیاری در حوزهٔ فلسفه است. از جمله آثار او می‌توان به «سه حکیم مسلمان»، «نظر متفکران اسلامی»، «دربارهٔ طبیعت»، «شیعه در اسلام» و «آفاق حکمت در سپهر سنت» اشاره کرد.

بخشی از کتاب آفاق حکمت در سپهر سنت

«اتفاقاً بارها افرادی در کشورهای اسلامی مانند پاکستان و ترکیه و ایران خودمان از من پرسیده‌اند که بالاخره راهکار عملی بومی‌سازی علوم انسانی یا اسلامی‌سازی دانش به طور کلی چیست؟ در واقع قدم اول در این مسیر کدام است؟ در پاسخ باید گفت که باید از واحدهای کوچک شروع کرد. یعنی همان‌طور که انجمن فلسفه خودمان چهل سال پیش تأسیس شد و اینک شما می‌بینید که چگونه مسائل فلسفه اسلامی و مفاهیم فکری آن در رابطه با تفکر غربی مطرح می‌شود و تاکنون ثمراتی نیز داشته است (اگرچه هنوز راه درازی در پیش است)، باید واحدها یا انجمن‌های دیگری برای سایر شعبات علوم انسانی همانند ادبیات، تاریخ، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی و تاریخ هنر تأسیس شود تا بدون هیاهو و سطحی‌نگری، روند بومی‌سازی علوم انسانی، با مطالعه دقیق علوم غربی از دیدگاه اسلامی توسط آنانی که در معارف اسلامی ریشه عمیق دارند آغاز شود. همان‌طور که گفتم، این یک روند است و باید صبوری به خرج داد و از شتاب جلوگیری کرد. اگر امروزه ما به جوانانی که به کمک تکنولوژی‌های بومی توانسته‌اند موشک به فضا بفرستند افتخار می‌کنیم، به سبب تأسیس دانشگاه صنعتی آریامهر (شریف فعلی) در بیش از چهل سال پیش است. اگر امروزه از سایه درختان تنومند چنار در خیابان‌های تهران لذت می‌بریم، به سبب کاشت آن‌ها در هشتاد سال گذشته است. اگر این روند هشتادساله طی نمی‌شد، این سایه و راحتی و آسودگی هم به دست نمی‌آمد. در مورد علوم انسانی هم همین گونه است. اگر برخی افراد از روی دلسوزی متوجه این نکته شده‌اند که علوم انسانی فعلی ما آبشخور غربی دارد و چندان ارتباطی با دیدگاه اصیل فرهنگی ما ندارد، نباید تاب از کف دهند و شتاب را با سطحی‌نگری تلفیق کنند و فاجعه به بار آورند. برای درمان دندان‌درد باید دندان را درمان کرد، نه این‌که از آسپیرین و مسکن که درمان موقتی است استفاده کرد. من به‌شدت نگران برخورد مقطعی، شتاب‌آلود و سطحی با علوم انسانی هستم که باعث می‌شود همین موجودی ناقصی که داریم نیز از دست برود. باید به‌دقت به مسئله اسلامی‌سازی دانش توجه کرد و به‌آرامی و با توجه به اصول قدم در این راه مهم گذاشت؛ راهی که بالاخره باید طی شود. اگر از فردای روز انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۵۸ قدم گذاشتن در این راه آغاز شده بود، هم‌اینک پس از گذشت سی وپنج سال قطعاً نتایج آن را می‌دیدیم. اما بالاخره امروز نیز که این صداها بلند شده است فرصت مغتنمی است تا بومی‌سازی علوم انسانی را عاقلانه آغاز کنیم. البته باید با واحدهای کوچک با افرادی که توانسته‌اند در تفکر خود این علوم را بومی سازند شروع کنیم و بعد آن را گسترش دهیم.»