کتاب اصول روانکاوی بالینی

کتاب اصول روانکاوی بالینی نوشتهٔ زیگموند فروید و ترجمهٔ سعید شجاع شفتی است و گروه انتشاراتی ققنوس آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب اصول روانکاوی بالینی

کتاب اصول روانکاوی بالینی مشتمل است بر برخی مقالات برگزیده تکنیکی دربارهٔ شیوهٔ روانکاوی کلاسیک که به‌عنوان دومین مرحله از پیش‌درآمد جدید و اساسی فرایندهای روان‌درمانی‌های عملی محسوب می‌شود. برخی از این روان‌درمانی‌ها عبارت‌اند از:

الف) روانکاوی کلاسیک که موضوع اصلی بحث را تشکیل می‌دهد؛

ب) روان‌درمانی روانکاوانه، خاصه نوع بینش‌گرایانهٔ آن؛

ج) انواع روان‌درمانی کوتاه‌مدت همچون روش روان‌درمانی کوتاه مدت دینامیک دوانلو یا روان‌درمانی کوتاه‌مدت اضطراب برانگیز سیفنوز؛

د) برخی روان‌درمانی‌های گروهی از جمله نوع تحلیل‌گرایانه؛ و نیز روانکاوی گروه؛

ر) روش‌هایی که مبتنی بر تلفیق روان‌درمانی‌های فردی با گروهی است و کلا تمامی روش‌های معیارمندی که با دیدگاهی اساسی و زیربنایی همچون روش‌های فوق‌الذکر اجرا می‌شوند.

همچنین نظر به اینکه در پاره‌ای نقاط درک کامل مطلب مستلزم آگاهی بر یک سلسله اطلاعات مختصر درباره پاره‌ای از رئوس مطالب و فرضیات مکتب روانکاوی است، لذا حتی‌المقدور سعی شده تا با افزودن پیوستها و برخی تعاریف در خصوص واژه‌ها، و یادآوری سریع یک سلسله مطالب نقل شده به استناد آثار معیار و معتبر، از الزام آن دسته از خوانندگان علاقمند که مایل به اخذ اطلاعات بیشتر بدون مراجعه به سایر کتب روانکاوی‌اند، کاسته شود.

خواندن کتاب اصول روانکاوی بالینی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب برای استفادهٔ حرفه‌ای پزشکان، روانپزشکان، روان‌شناسان بالینی و دستیاران و دانشجویان روان‌شناسی و نیز جامعه‌شناسان و سایر محققان در زمینه علوم انسانی تدوین یافته است.

بخشی از کتاب اصول روانکاوی بالینی

«چنین به‌نظر می‌رسد که یکی از دانشمندان بزرگ معاصر، با تکیه بر اعتبار علمی و اجتماعی‌اش به‌طور منصفانه‌ای با روانکاوی برخورد می‌کند، آن هم در زمانی که بیشتر افراد در خود چنین تعهدی حس نمی‌کنند. مع‌هذا، وی زمانی عقیده‌ای را در باب تکنیک روانکاوی ابراز کرد که خفت‌آور و بی‌مورد بود و گفت که در ارائه تفاسیر به بیمار ما با او طبقِ اصل «سرها را من می‌برم، دمها را تو می‌بازی»، رفتار می‌کنیم. یعنی اینکه اگر بیمار با ما موافقت کند، آن گاه تفسیر ما درست است. اما اگر با ما جور درنیاید، پس کارش فقط به سبب مقاومتش است، و این هم دالّ بر حقانیت ماست. به این طریق، ما همیشه در مقابل آن بیچاره‌ای که داریم روانکاوی‌اش می‌کنیم برحقیم، بدون اینکه برای نوع واکنش احتمالی او در مقابل آنچه برایش مطرح می‌کنیم اهمیتی قائل شویم. هم‌اکنون نظر به اینکه در حقیقت این هم واقعیت است که اعلامِ «نه» از سوی یکی از بیمارانمان قاعدتاً برای ترک تفسیر به عنوان تفسیر غلط کافی نیست، افشایی از این نوع در باب ماهیت تکنیکمان برای مخالفان روانکاوی بسیار خوش‌آیند است؛ بنابراین، جا دارد که گزارش مفصلی درباره اینکه چگونه به ارزیابی جواب «بله» یا «نه» بیمارانمان در حین درمان روانکاوی می‌رسیم (موافقت یا تکذیبشان) سخن گوییم. روانکاو طبیعتاً از این عذر که از قضیه بی‌خبر است چیزی حاصلش نمی‌شود. این نکته برای همه آشناست که هدف کار روانکاوی اغوای فرد به ترک واپسزدگیهایی است که متعلق به رشد و تکامل پیشین او هستند و می‌خواهد آنان را با واکنشهایی که بر وضعِ بالغ روانی انطباق‌پذیرند عوض کند. با در نظر داشتن این هدف وی باید برخی از تجربه‌ها و انگیزه‌ها و کششهای هیجانی وابسته به آنان را که پیش از این فراموش کرده به خاطر آورد. ما می‌دانیم که نشانه‌ها و معنای فعلی‌اش (رک. همین فصل، پیوست ص ۱۷۴) نتایج واپسزدگیهایی از این نوع است؛ بنابراین، آنها جایگزین این چیزهایی هستند که وی فراموش کرده است. چه عناصری را بیمار در اختیارمان می‌گذارد تا بتوانیم از آنان در جهت استرداد خاطرات فراموش شده بهره بگیریم؟ همه‌چیز. وی بخشهایی از این خاطرات را در رؤیاهایش به ما ارائه می‌دهد، چیزهایی که به خودی خود مهم‌اند، ولی در نتیجه عواملی که دست‌اندرکار تشکیل رؤیاها هستند به‌طور جدی تغییر شکل یافته‌اند. همچنین وی افکاری را ارائه می‌دهد (اگر خود را در معرض ارتباط فکری آزاد قرار دهد) که در آنان ما می‌توانیم اشاراتی را به تجارب و حوادث واپسزده شده و مشتقات انگیزه‌های هیجانی سرکوب شده و واکنش در مقابل آنان بیابیم. خلاصه آنکه، اشاراتی در باب تکرار آثار هیجانی متعلق به عنصر واپسزده شده وجود دارد که باید در اعمال انجام گرفته بیمار یافت شود، یعنی برخی اعمال نسبتاً مهم، برخی جزئی، و هر دو در محدوده و خارج از محدوده وضعیت روانکاوی. بر مبنای تجارب ما رابطه مبتنی بر انتقال که بر شخص روانکاو تثبیت می‌شود، له برگشت و عود این روابط هیجانی و احساسی عمل می‌کند. از روی این عنصر خام است که ما مجبوریم آنچه را که در جستجویش هستیم استخراج کنیم. آنچه ما در طلب آنیم تصویری از سالهای فراموش‌شده بیمار است که به طرز صحیحی باید قابل اعتماد و از هر حیث کامل باشد. اما نباید فراموش کرد که کار روانکاوی شامل دو بخش کاملا متفاوت است، و در دو موضع منفک از هم انجام می‌گیرد و شامل دو نفر است و به هریک وظیفه مشخصی واگذار شده است. ممکن است برای لحظه‌ای عجیب به‌نظر آید که آیا چنین کیفیت اساسی‌ای نباید مدتها قبل خاطرنشان شده باشد، لکن فوراً درک می‌شود که هیچ چیزی در این قضیه مخفی نشده است و کیفیتی که در کل شناخته شده، آشکار و واضح است؛ و صرفاً در اینجا برجسته و به علت هدف مشخصی جداگانه امتحان شده است.»