کتاب سینوهه (جلد اول و دوم)

کتاب سینوهه با عنوان اصلی Sinuhe egyptiläinen و عنوان انگلیسی The Egyptian، نوشته‌ی میکا والتاری، رمانی تاریخی است که زندگی پزشک دربار مصر را روایت می‌کند. این اثر ماجراهای زندگی، عشق، سفرها و اندیشه‌های سینوهه را در دوره‌ی حکومت فرعون آخناتون بازگو می‌کند و خواننده را با خود به دنیایی مملو از رمز‌وراز می‌برد که در آن، علم، بازی‌‌های سیاسی و مذهب به هم گره خورده‌اند. ذبیح‌الله منصوری این رمان تاریخی را ترجمه و مؤسسه‌ی انتشارات نگاه آن را چاپ و منتشر کرده است. شما می‌توانید نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره‌ی کتاب سینوهه اثر میکا والتاری

میکا والتاری در این کتاب، زندگی پزشک دربار مصر با نام سینوهه را برای مخاطبان روایت می‌کند و در خلال آن، تصویری جامع و دقیق از سنت‌ها، باورهای مذهبی و فرهنگ مردم مصر باستان ارائه می‌دهد. خواندن این کتاب برای علاقه‌مندان رمان‌های تاریخی، نه‌تنها گیرا و جذاب خواهد بود، بلکه جلوه‌ای از تمدن دیرپای مصر باستان را نیز به آن‌ها نشان خواهد داد.

کتاب سینوهه را می‌توان به مثلثی تشبیه کرد که از سه ضلع سیاست، دین و عشق تشکیل می‌شود. بخش سیاسی کتاب به حکومت آخناتون و تحولات مذهبی‌اش برمی‌‌گردد. سینوهه که به‌نوعی همراه و معتمد فرعون محسوب می‌شود، از نزدیک شاهد تلاش‌های او برای بنا کردن شهری جدید و ترویج یکتاپرستی است. از ابتدا تا انتهای رمان نیز دیدگاه سینوهه نسبت به موضوع دین، چه در مصر و چه در سایر تمدن‌ها، جلوه‌ی بارزی دارد و مخاطب را به بازاندیشی در مورد ادیان و مذاهب کهن وامی‌دارد. ضلع عاشقانه‌‌ی این مثلث هم شامل روابط شخصی و عاطفی سینوهه است که خوب یا بد، تأثیر عمیقی بر روحیه و اندیشه‌های او باقی می‌گذارند.

بخش گسترده‌‌ای از کتاب سینوهه شامل سفرهایی است که سینوهه برای همراهی فرعون یا به‌علت تبعید تجربه می‌کند. در این سفرها، سینوهه شرح دقیقی از دیده‌ها و شنیده‌هایش ارائه می‌دهد که در شناخت فرهنگ تمدن‌های کهن و تفاوت آن‌ها با تمدن مصر بسیار مفید خواهد بود. میکا والتاری برای نگارش این بخش‌ها از یافته‌های پژوهش‌های تاریخی استفاده کرده و به محتوای متون کهن استناد می‌کند. شرح این سفر‌ها هم بینش خواننده را نسبت به سنت‌ها و ادیان باستانی عمیق‌تر می‌کند و هم تحولات درونی سینوهه را به مخاطبان نشان می‌دهد.

یکی از ویژگی‌های برجسته‌ی کتاب سینوهه به تلاش والتاری برای بازسازی فضا و زبان تمدن باستانی مصر مربوط می‌شود. اگر ترجمه‌ی ذبیح‌الله منصوری را برای خواندن این رمان انتخاب کنید، بی‌شک روانی، استحکام و انسجام قلم این مترجم نیز خواندن کتاب را برایتان لذت‌بخش‌تر خواهد کرد.

علاوه‌بر این، نکته‌ی دیگری نیز در مورد کتاب سینوهه و دقت بالای والتاری وجود دارد که نباید از آن غافل شد: نویسنده برای نوشتن بخش‌های مربوط به طبابت و چگونگی آن، تحقیقات جامعی را در مورد پزشکی در مصر باستان انجام داده است. تا‌جایی‌که از این نظر مورد تحسین مصرشناسان و پژوهشگران این حوزه قرار گرفته است.

در برخی از منابع، به ضعیف بودن شخصیت زنان و حضور کوتاه آن‌‌ها در متن رمان انتقاد شده است. بااین‌حال، نمی‌توان انکار کرد که والتاری در شخصیت‌پردازی‌هایش، به‌ویژه در مورد سینوهه، عملکرد موفقی داشته است. سینوهه شخصیتی است که چندین گام جلوتر از زمانه‌ی خود حرکت می‌کند و در نهایت، هنگامی که اسیر تبعید و تنهایی شده است، داستان زندگی‌اش را می‌نویسند تا شاید بتواند دست‌کم زندگی یک نفر را تغییر بدهد.

خلاصه کتاب سینوهه

هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان را فاش می‌کند!

کتاب سینوهه روایت‌گر زندگی مردی به نام سینوهه است که در دوران مصر باستان، همزمان با دوران سلطنت آخناتون زندگی می‌کند. رمان با ماجرای پیدا شدن نوزادی در رود نیل آغاز می‌شود؛ نوزادی که بعدها نام او را سینوهه می‌گذارند و زن و شوهری مصری، او را به فرزندخواندگی می‌پذیرند. سراسر کتاب در حقیقت خاطراتی است که سینوهه از نخستین سال‌های زندگی‌اش تا روزهای آخر حیاتش برای مخاطبان بیان می‌کند.

سینوهه بعد از پشت سر گذاشتن سال‌های کودکی، مانند پدرخوانده‌اش، شغل طبابت و درمان را انتخاب می‌کند. پس از گذراندن دوره‌های آموزش طبابت، در دوران جوانی وارد دربار شده و رفته‌رفته به یکی از نزدیکان و معتمدان فرعون تبدیل می‌شود. در سراسر داستان، شاهد سفرهای او به سوریه، بابل، کرت و… هستیم و از این طریق، با آداب، ادیان و سنت‌های کهن‌ترین تمدن‌های جهان آشنا می‌شویم.

در طول همین سفرهاست که سینوهه برای اولین بار عشق حقیقی را تجربه می‌کند. او بعد از علاقه‌ی نافرجامش به زنی فریب‌کار، دلباخته‌ی مینا می‌شود، اما این دلباختگی هم به سرانجامی نمی‌رسد و او با اندوه بزرگی تنها می‌ماند. بعدها سینوهه به زنی به نام مرت دل می‌بازد و در کنار او طعم رابطه‌ای عاشقانه و پایدار را می‌چشد.

در رمان سینوهه، عشق حضور پررنگی دارد اما هرگز مانع از آن نمی‌شود که مخاطب از جنبه‌های سیاسی، مذهبی و فرهنگی کتاب غافل شود. سینوهه همزمان با بازگویی خاطراتش، جریان تحولات سیاسی و مذهبی مصر باستان را برای مخاطبان ترسیم می‌کند. در این رمان، نظاره‌گر تلاش‌های فرعون آخناتون هستیم که می‌خواهد در سرزمینش، آیین یکتاپرستی را جایگزین چندخدایی کند. همین تحولات هم زندگی خودش و هم سرنوشت اطرافیانش، به‌ويژه سینوهه را دستخوش تغییر می‌کند.

جامعه و دربار مصر که دل خوشی از تغییرات مذهبی آخناتون ندارد، دوباره درگیر موجی از تغییرات سیاسی می‌شود و فرعون جدیدی را بر تخت حکومت می‌نشاند. همین حکومت سینوهه را به جرم مخالفت به نقطه‌ی دورفتاده‌ای تبعید می‌کند. دوران تبعید و گوشه‌نشینی این فرصت را به سینوهه می‌دهد تا از دور ناظر بر اوضاع مصر باشد و بتواند در آرامش، خاطراتش را به روی کاغذ بیاورد.

چرا باید کتاب سینوهه را بخوانیم؟

رمان سینوهه صرفاً داستانی تاریخی نیست. این کتاب خوانندگان را با خود به سفری هیجان‌انگیز و آموزنده به عمق تاریخ، جامعه و روان انسان‌ها می‌برد. کتاب با نثر روان و تا حدودی شاعرانه‌اش، مفاهیمی مثل قدرت، مذهب، عشق، اندوه و تنهایی را موشکافی می‌کند.

مطالعه‌ی این کتاب دیدگاه عمیقی به خوانندگانش می‌بخشد. سینوهه در عین حال که تغییرات و کشمکش‌‌های ناشی از بازی‌ها و دسیسه‌های سیاسی را نشان می‌دهد، جدال‌های درونی آدم‌ها و تحولات باطنی آن‌ها را نیز بررسی می‌کند. در کل، مطالعه‌ی این کتاب فرصتی را برای آشنایی با یکی از کهن‌ترین تمدن‌های جهان به مخاطبان می‌دهد و به‌طور همزمان، آن‌ها را در مورد وجدان درونی، وظیفه‌شناسی و انسانیت به تفکر وامی‌دارد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

تهیه و مطالعه‌ی کتاب سینوهه برای طرف‌داران رمان‌های تاریخی، همچنین دوستداران فرهنگ و تمدن مصر، انتخابی مناسب و هوشمندانه خواهد بود. البته اگر نیم‌نگاهی هم به فلسفه و روان‌شناسی داشته باشید، از خواندن این کتاب بیشتر لذت خواهید برد.

آیا سینوهه واقعی است؟

سینوهه‌‌ای که میکا والتاری در کتابش به تصویر می‌کشد، شخصیتی تخیلی نیست. نویسنده برای بازنمایی این شخصیت از یک متن کهن مصری (The Tale of Sinuhe) کمک گرفته است که به دوران پادشاهی میانه (حدود ۱۹۰۰-۱۸۰۰ پیش از میلاد) بازمی‌گردد. والتاری علاوه‌بر این متن، از منابع تاریخی دیگر نیز بهره گرفته است تا تصویری واقعی‌ از شخصیت سینوهه ارائه کند. به‌طور‌ی‌که گاه خوانندگان تصور می‌کنند در این کتاب با خاطرات واقعی پزشک دربار مصر مواجه شده‌اند.

کتاب سینوهه در کجا کشف شد؟

نسخه‌های اصلی سینوهه در اصل به‌صورت نوشته‌هایی روی لوحه‌ها و پاپیروس‌ها بودند که در نتیجه‌ی تلاش‌های باستان‌شناسان کشف و بازخوانی شدند. مهم‌ترین این نسخه‌ها در تبسِ مصر و دِلی‌مَنتیوم کشف شده‌اند. همچنین نسخه‌ی کامل آن در آرامگاه آمن‌هوتب در درّه‌ی پادشاهان تبس پیدا شده است که مربوط به دوره‌ی پادشاهی میانه (۱۹۰۰-۱۸۰۰ پ.‌م.) است.

درباره‌ی نویسنده‌ی کتاب سینوهه

میکا والتاری (Mika Waltari) برای دوستداران رمان‌های تاریخی نامی آشناست. این نویسنده، روزنامه‌نگار و نمایش‌نامه‌نویس فنلاندی در سال ۱۹۰۸ در هلسینکی متولد شد و در سال ۱۹۷۹ نیز درگذشت. او از چهره‌های درخشان ادبیات فنلاند در قرن بیستم به شمار می‌آید که شهرتش از مرزهای این کشور فراتر رفته و توانسته است کتاب‌خوان‌های بسیاری را در سراسر جهان به داستان‌های تاریخی علاقه‌مند کند.

والتاری در ابتدا رشته‌ی الهیات، فلسفه و زبان‌‌های شرقی را برای تحصیل انتخاب کرد، اما به‌زودی مجذوب ادبیات و نویسندگی شد. سقوط قسطنطنیه، میکائیل، فرشته سیاه، راز مملکت و... عنوان رمان‌های تاریخی میکا والتاری هستند. البته مشهورترین اثر او کتاب سینوهه است که شهرتی جهانی را برایش به ارمغان آورد.

والتاری بیش از ۳۰ رمان را به نگارش درآورد و ده‌ها اثر پژوهشی را در حوزه‌ی زبان، اسطوره و فلسفه نگاشت. کتاب‌های او تاکنون به بیش از ۴۰ زبان دنیا ترجمه شده‌اند.

نظرات مشهور درباره‌ی کتاب سینوهه

در این بخش با تعدادی از نظرات و نقدهای مثبتی آشنا می‌شوید که در مورد کتاب سینوهه بیان شده‌اند.

• بازآفرینی شگفت‌انگیری از یک دوره، یک ملت و بخش کاملی از جهان باستان! (نقد کتاب کرکس)
• کتاب سینوهه از داستانی جذاب برخوردار است. انسان با شخصیت اصلی کتاب همدردی کرده و دردهایش را احساس می‌کند. (The Nature of Things)
• اگر به دوران مصر باستان و داستان‌‌های غیرمعمول علاقه دارید، این کتاب برای شماست! بااین‌حال، باید این هشدار را بدهیم که این داستان نه کوتاه است و نه قرار است شما را شاد کند. (Portia Bridget)

جوایز کتاب سینوهه

در ادامه، جوایز و افتخارات کتاب سینوهه را مشاهده می‌کنید:

• دریافت جایزه‌ی ادبی فنلاند در سال‌های ۱۹۳۳، ۱۹۳۴، ۱۹۳۶، ۱۹۴۹ و ۱۹۵۳؛
• کسب مدال پرو فنلاندیا (Pro Finlandia Medal) در سال ۱۹۵۲.

اقتباس‌ها از کتاب سینوهه

کتاب سینوهه با موفقیت چشم‌گیری که بین کتاب‌خوان‌ها کسب کرد، توانست توجه فیلم‌سازان و هنرمندان را نیز به خود جلب کند. در ادامه، به برخی از اقتباس‌های سینمایی و هنری این کتاب اشاره کرده‌‌ایم:

• فیلم سینمایی مصریان (The Egyptian): این فیلم به کارگردانی مایکل کورتیز و در سال ۱۹۴۵ تهیه شد. ادموند پردوم نقش سینوهه را در این فیلم به عهده داشت.
• انیمیشن تلویزیونی سینوهه (Sinuhe): این انیمیشن در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ برای مخاطبان کودک و نوجوان تولید و منتشر شده است.
• نمایش‌های تئاتر: در برخی از کشورها، تئاترهای فراوانی با موضوع زندگی سینوهه و با الهام از این کتاب به روی صحنه رفته‌اند که بیشتر بر محتوای فلسفی و انسانی آن تأکید داشته‌اند.

بخشی از کتاب سینوهه (جلد اول و دوم)

«مردی که من او را به نام پدر می‌خواندم در شهر تبس یعنی بزرگ‌ترین و زیباترین شهر دنیا، طبیب فقرا و زنی که من وی را مادر می‌دانستم زوجهٔ وی به شمار می‌آمد.

این مرد و زن، تا وقتی که سالخورده شدند فرزند نداشتند و لذا مرا به فرزندی خود پذیرفتند.

آنها چون ساده بودند گفتند مرا خدایان برای آنها فرستاده و نمی‌دانستند که این هدیهٔ خدایان، برای آنها چقدر تولید بدبختی خواهد کرد.

مادرم مرا سینوهه می‌خواند زیرا این زن، که قصه را دوست می‌داشت اسم سینوهه را در یکی از قصه‌ها شنیده بود.

یکی از قصه‌های معروف مصر این است که سینوهه برحسب تصادف، روزی در خیمهٔ فرعون، یک راز خطرناک را شنید و چون دریافت که فرعون متوجه گردید که وی از این راز مطلع شده، از بیم جان گریخت و مدتی در بیابان‌ها گرفتار انواع مهلکه‌ها بود تا به موفقیت رسید.

مادرم نیز فکر می‌کرد من از مهلکه‌ها گذشته تا به او رسیده‌ام و بعد از این هم از هر مهلکه جان به در خواهم برد.

کاهنان مصر می‌گویند اسم هر کس نمایندهٔ سرنوشت اوست و از روی نام می‌توان فهمید که به اشخاص چه می‌گذرد.

شاید به همین مناسبت من هم در زندگی گرفتار انواع مخاطرات شدم و در کشورهای بیگانه سفر کردم و به اسرار فرعون‌ها و زن‌های آنها، (اسراری که سبب مرگ می‌شد) پی بردم.

ولی من فکر می‌کنم که اگر اسمی دیگر هم می‌داشتم، باز گرفتار این مشکلات و مخاطرات می‌شدم و اسم در زندگی انسان اثری ندارد.

ولی وقتی یک بدبختی، یا یک نیک‌بختی برای بعضی از اشخاص پیش می‌آید با استفاده از این نوع معتقدات، در بدبختی خود را تسکین می‌دهند، و در نیک‌بختی خویش را مستوجب سعادتی که بدان رسیده‌اند می‌دانند.

من در سالی متولد شدم که پسر فرعون متولد گردید و زن فرعون که مدت بیست و دو سال نتوانست یک پسر به شوهر خود اهداء کند در آن سال یک پسر زائید.

ولی پسر فرعون در فصل بهار یعنی دورهٔ خشکی متولد شد و من در فصل پائیز که دورهٔ آب فراوان است قدم به دنیا گذاشتم.»