کتاب معجزه توجه‌آگاهی

معجزه توجه‌آگاهی کتابی از تیک نات هان با ترجمه مرتضی کشمیری و پیوند جلالی است. این اثر یکی از کتاب‌های مجموعه خوب زیستن نشر کرگدن است.

 درباره کتاب معجزه توجه‌آگاهی

آیا بدون آگاهی می‌توان خوب زیست؟

 تیک نات هان در کتاب معجزه توجه‌آگاهی از زیستن اگاهانه سخن می‌گوید. توجه‌آ‌گاهی (مایندفولنس) را آگاهی از تجربۀ حاضر همراه با پذیرش آن دانسته‌اند. همچنین آن را نوعی خاص از توجه کردن معرفی کرده‌اند؛ توجه کردنی عمدی، بدون قضاوت و در لحظۀ حال. تعریف دیگری که برداشتی شفاف از توجه‌آ گاهی فراهم می‌کند این است که توجه‌آگاهی را آگاهی از تجربه، بدون ترجیح دادن تجربه‌ای دیگر بر تجربۀ حاضر، بدانیم. این‌بار می‌توانیم سؤالمان را این‌گونه بپرسیم: آیا بدون توجه کردن - آن هم توجه عمدی، بدون قضاوت و در لحظۀ حال - می‌توان خوب زیست؟ آیا می‌توان بدون حضور داشتن و آگاه بودنی که از این شکل خاص توجه کردن حاصل می‌شود، زندگی را در تمامیت و ارتباط درونی بین اجزایش زیست؟

معجزۀ توجه‌آ گاهی در اصل در سال ۱۹۷۴ به زبان ویتنامی و به‌عنوان نامه‌ای بلند به برادر کوآنگ، یکی از پرسنل مدرسۀ خدمات اجتماعی کودکان و جوانان در ویتنام جنوبی، نگاشته شده است. نگارندۀ آن، راهب بودایی تیک نات هان، این مدرسه را در دهۀ ۱۹۶۰ به‌عنوان محصول جانبی پروژۀ «بودیسم فعال» دایر کرد. این مرکز نوجوانان و جوانانی را جذب می‌کرد که عمیقاً به عمل با روحیۀ شفقت متعهد بودند. پس از اتمام دوره‌ها، دانشجویان از آموخته‌های خود برای رفع نیازهای رعایای گرفتار در تب‌وتاب جنگ ویتنام استفاده می‌کردند. آنها به مردم در بازسازی روستاهای ویران‌شده، آموزش کودکان، تأسیس مرا کز پزشکی و سازمان‌دهی تعاونی‌های کشاورزی کمک می‌کردند.

معجزۀ توجه‌آگاهی از اولین کتاب‌هایی است که این آگاهانه زیستن و تکنیک‌های پرورش دادنِ آن را به دنیای غرب معرفی کرد. این کتاب خوانندۀ امروزیِ خود را به سرچشمه‌ها می‌برد؛ آنجا که توجه‌آگاهی و تکنیک‌های پرورش آن در خدمت خوب زیستن هستند. آنجا نسیمی خنک می‌وزد که این جملات را به گوش می‌رساند: «چایت را بنوش» و «همچو رود جاری شو».

در این کتاب، لطافت توجه‌آگاهی هنوز به بررسی‌های علمی و کاربردهای بازاری تن نداده و خواننده درمی‌یابد این رود زندگی‌بخش در سرچشمه‌ها بسیار زلال است. کتاب با توجه‌آگاهی نوشته شده و همان‌طور که مترجم انگلیسی یادآوری می‌کند با توجه‌آگاهی ترجمه شده است.

مترجمان نیز از شما دعوت می‌کنند آن را با توجه‌آگاهی بخوانید: دم می‌گیرم، آگاهم که درحال خواندن کتاب هستم؛ بازدم می‌کنم، عشق و شفقت را با جهان سهیم می‌شوم.

 خواندن کتاب معجزه توجه‌آگاهی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 علاقه‌مندان به کتاب‌های رشد فردی مخاطبان این کتاب‌اند.

 بخشی از کتاب معجزه توجه‌آگاهی

هر روز و هر ساعت، شخص باید توجه‌آ گاهی را تمرین کند. گفتنش آسان است، اما انجامش نه. برای همین، به کسانی که به جلسه‌های مراقبه می‌آیند پیشنهاد می‌کنم سخت تلاش کنند یک روز در هفته را کاملاً وقف تمرین‌های توجه‌آ گاهی‌کنند. در اصل، هر روز باید آن روز باشد، و هر ساعت، آن ساعت. اما حقیقت این است که تعداد کمی از ما به این نقطه می‌رسیم. خیال می‌کنیم خانواده‌مان، محل کار و جامعه تمام وقت ما را به یغما برده‌اند. بنابراین، توصیه می‌کنم همه یک روز در هفته را کنار بگذارند. شاید پنجشنبه مناسب باشد.

ا گر پنجشنبه مناسب است، این روز باید کاملاً متعلق به شما باشد؛ روزی که صاحب‌اختیار تمام آن هستید. بنابراین، پنجشنبه اهرمی خواهد بود که شما را بلند می‌کند تا به تمرین توجه‌آ گاهی عادت کنید. هرکسی که در بنیاد صلح یا خدمات اجتماعی کار می‌کند، صرف‌نظر از اینکه چقدر کارش مهم است، حق دارد چنین روزی داشته باشد. بدون این روز، خیلی زود خود را در زندگیِ سرشار از نگرانی و فعالیت گم می‌کنیم و وا کنش‌هایمان روزبه‌روز بی‌فایده‌تر خواهد شد. هر روزی می‌تواند روز توجه‌آ گاهی شما باشد.

برای مقرر کردن روز توجه‌آ گاهی، راهی پیدا کنید که آن را از همان لحظۀ بیدار شدن به شما یادآوری کند. می‌توانید چیزی از سقف یا دیوار آویزان کنید، کاغذی که روی آن نوشته‌اید «توجه‌آ گاهی» یا یک شاخۀ درخت کاج - هرچیزی که وقتی چشمانتان را باز می‌کنید و آن را می‌بینید به شما بگوید امروز روز توجه‌آ گاهی‌است. امروز روز شماست. یادآوری آن شاید لبخندی به لب شما بیاورد که تأیید می‌کند شما در توجه‌آ گاهی کامل هستید، لبخندی که آن توجه‌آ گاهی کامل را تقویت می‌کند.

وقتی هنوز در رخت‌خواب دراز کشیده‌اید، به‌آهستگی تنفستان را دنبال کنید - نفس‌های آهسته، طولانی و هشیارانه. سپس آهسته از رخت‌خواب برخیزید (برخلاف روزهای دیگر که یک‌باره این کار را انجام می‌دهید). با هر حرکت توجه‌آ گاهی را تقویت کنید. وقتی بلند می‌شوید، مسوا ک می‌زنید، صورتتان را می‌شویید و همۀ کارهای صبح را با آرامش و آسودگی انجام می‌دهید، هر حرکت هشیارانه انجام می‌شود. تنفستان را دنبال کنید، با آن در تماس باشید و اجازه ندهید افکارتان پرا کنده شوند. هر حرکت باید با آرامش انجام شود. گام‌هایتان را با نفس‌های بلند و بی‌صدا اندازه بگیرید. تبسم کنید.

حداقل نیم‌ساعت را صرف حمام کردن کنید. آهسته و هشیارانه حمام کنید، وقتی این زمان به پایان رسید، احساس سبکی و سرحالی می‌کنید. پس از آن، شاید بخواهید کارهای خانه را انجام دهید؛ ظرف‌ها را بشویید، میزها را تمیز کنید، کف آشپزخانه را دستمال بکشید یا قفسه‌های کتاب را مرتب کنید. هر کاری که می‌کنید، آن را به‌آهستگی و با آسودگی و هشیارانه انجام دهید. هیچ کاری را برای خلاص شدن از آن انجام ندهید. اراده کنید هر کاری را با مَنشی آرام و با تمام توجه‌تان انجام دهید. از کارتان لذت ببرید و با آن یکی شوید. بدون این وضعیت، روز توجه‌آ گاهی هیچ ارزشی نخواهد داشت. ا گر کارها هشیارانه انجام شوند، احساس نا گواری آنها خیلی زود از بین خواهد رفت. می‌توانیم استادان ذن را مثال بزنیم. هر کار یا حرکتی که انجام می‌دهند، آن را آهسته، متعادل و بدون ا کراه انجام می‌دهند.

کسانی که به‌تازگی تمرین را آغاز کرده‌اند، بهتر است تمام طول روز سکوت کنند. منظور این نیست که در روز توجه‌آ گاهی اصلاً نباید حرف بزنید. می‌توانید صحبت کنید، حتی آواز بخوانید، اما ا گر صحبت می‌کنید یا آواز می‌خوانید، آن را باهشیاری کامل نسبت به چیزی که می‌گویید یا می‌خوانید انجام دهید، و گفت‌وگو و آواز خواندن خود را به حداقل برسانید. تا وقتی که شخص نسبت به این حقیقت هشیار باشد که درحال آواز خواندن است و از چیزی که می‌خواند آ گاه باشد، طبیعتاً می‌تواند هم‌زمان هم آواز بخواند و هم توجه‌آ گاهی را تمرین کند. اما مراقب باشید؛ ا گر هنوز در مراقبه ضعیف هستید، وقتی آواز می‌خوانید یا صحبت می‌کنید به‌راحتی از توجه‌آ گاهی منحرف می‌شوید.

موقع ناهار، غذایی برای خود مهیا کنید. پختن غذا و شستن ظرف‌ها را هشیارانه انجام دهید. صبح پس از اینکه خانه را تمیز و مرتب کردید، و بعدازظهر پس از اینکه کارهای باغچه را انجام دادید، ابرها را تماشا کردید یا گل‌ها را چیدید، یک قوری چای آماده کنید. بنشینید و باهشیاری آن را بنوشید. به خودتان برای این کار وقت کافی بدهید. مثل کسی که یک فنجان قهوه را در زمان استراحت بین کارهایش قورت می‌دهد، چایتان را ننوشید. آن را آهسته و محترمانه بنوشید، انگار محوری است که تمام زمین به دور آن می‌چرخد - آهسته، متعادل، بدون شتاب برای رسیدن به آینده. لحظۀ حقیقی را زندگی کنید. زندگیْ تنها همین لحظۀ حقیقی است. به آینده دل نبندید. نگران کارهایی که باید انجام دهید نباشید. فکر نکنید باید برخیزید و کاری انجام دهید. به فکر «عزیمت» نباشید.

جوانه‌ای باش که در سکوت لب پرچین نشسته است

لبخندی باش، پاره‌ای از این هستی شگفت‌انگیز

اینجا بمان، نیازی به عزیمت نیست.

این خانه به‌اندازۀ خانۀ کودکی‌مان زیباست.

خدا را، آسیبش نرسان، و همچنان نغمه سر کن ...