کتاب ضیافت

کتاب ضیافت اثر افلاطون از جمله مطرح‌‌ترین آثار به‌‌جامانده در زمینه‌‌ی فلسفه و ترجمه‌‌ی محمدابراهیم امینی‌‌فرد است. «ضیافت» یکی از رساله‌‌های افلاطون است که وی در حدود سال ۳۸۵ قبل از میلاد نوشته است. این اثر با ترجمه‌‌ی امینی‌‌فرد، در سال ۱۳۸۵ توسط انتشارات جامی منتشر گردیده و تاکنون چندین بار تجدید چاپ شده است. این کتاب را می‌توانید در طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره‌ کتاب ضیافت افلاطون

رساله‌‌ی ضیافت، یکی از شناخته‌‌شده‌‌ترین و مهم‌‌ترین آثار افلاطون، گفت‌‌وگویی فلسفی درباره‌‌ی ماهیت و فضایل عشق (اروس) است. این رساله ازطریق هفت سخنرانی، سعی بر این دارد که ماهیت پدیده‌‌ای به نام اِروس را بررسی کند. بااینکه شخصیت‌‌ها و صحنه‌‌ی مورد بحث افلاطون واقعی هستند اما موقعیت‌‌ها و گفت‌‌وگوهایی که وی در این رساله آورده است، تخیلی‌‌اند.

کتاب ضیافت از اواسط مکالمه‌‌ی میان آپولودوروس و دوستانش آغاز می‌‌شود. آپولودوروس در خلال مکالمه با دوستان یادی از سمپوزیومی که سال‌‌ها قبل برگزار شده بود، می‌‌کند. با یاد کردنِ آپولودوروس، داستان واردِ دوران سمپوزیوم مورد اشاره در آتن می‌‌شود. آپولودوروس خود در این ضیافت حضور نداشته و داستان را به نقل از دوستش -آریستودموس- تعریف می‌‌کند. سمپوزیوم (ضیافت) به میزبانی آگاتون در آتن برگزار شده است. آریستودموس، تمام سخنرانی‌‌ها را به خاطر نداشته و گزارش او شامل هفت سخنرانی از فایدروس، پاوسانیاس، اروکسیماخوس، آریستوفان، آگاتون، سقراط و آلکیبیادس است. هرکدام از این سخنرانان شروع به بحث و گفت‌‌وگو درباره‌‌ی ماهیت عشق (اِروس) می‌‌کنند.

یکی از زمان‌‌های مهم در «ضیافت»، جایی است که سقراط از دیوتیما سخن می‌‌گوید. سقراط، توضیح می‌‌دهد که در دوران جوانی دیوتیما را ملاقات کرده است. دیوتیما، پیشگویی بوده است که توانست بیماری طاعون در آتن را به تعویق بیندازد. سقراط تشریح می‌‌کند که فلسفه‌‌ی عشق را از دیوتیما آموخته است. سقراط از زبان زنی کاهنه، تولد اروس، خدای عشق و فرزند چاره‌‌گری و فقر را بیان می‌‌کند. اروس، از این جهت که دو بعد چاره‌‌گری و فقر را دربرمی‌‌گیرد، به عشق شبیه است و واسطه‌‌ی بین خدایان و آدمیان قلمداد می‌‌شود.

روایت افلاطون از این سمپوزیوم (ضیافت)، نمایانگر افکار فلسفی وی است. او با نگارش رساله‌‌های خود کمک شایانی به شکل‌‌گیری سنت فلسفی غرب کرده است. گفت‌‌وگوهایی که در کتاب ضیافت افلاطون یکی پس از دیگری می‌‌آیند، علاوه‌بر اینکه افکار شخصیت‌‌ها را نشان می‌‌دهند، سنت مباحثه‌‌ی فلسفی یونان باستان را نیز نشان می‌‌دهند. «ضیافت» افلاطون به همین دلیل یکی از مطرح‌‌ترین آثار به‌‌جامانده از دوران یونان باستان به حساب می‌‌آید. همچنین افلاطون در بخش‌‌هایی از این رساله، سقراط و افکار وی را به چالش کشیده و تفکری نقادانه نسبت به او دارد.

خرید و دانلود کتاب ضیافت افلاطون را به چه کسانی پیشنهاد می‌‌کنیم؟

علاقه‌‌مندان به درک و دریافت سنت فلسفه‌‌ی غرب و پایه‌‌های فلسفه در یونان باستان، ضروری است که کتاب ضیافت افلاطون را بخوانند.

چرا باید کتاب ضیافت با ترجمه محمدابراهیمی امینی‌فرد را بخوانیم؟

همان‌‌گونه که عنوان شد کتاب ضیافت ازجمله مهم‌‌ترین آثار فلسفه‌‌ی یونان باستان و اساسا از برجسته‌‌ترین آثار به‌‌جامانده از آن دوران است. شیوه‌‌ی گفت‌‌وگو در رساله‌‌های افلاطون و تبیین ماهوی پدیده‌‌های مفهومی مدنظرِ افلاطون، ارزش خاصی را به رساله‌‌های وی ازجمله ضیافت بخشیده است. به همین علت خواندن این اثر مهم تلقی می‌‌شود. گفتنی است کتاب ضیافت با ترجمه محمدعلی فروغی نیز در دسترس است.

درباره‌ افلاطون

افلاطون یا آریستوکلس در سال ۴۲۷ پیش از میلاد در خانواده‌‌ی بزرگ‌‌زاده به دنیا آمد. افلاطون در دوران کودکی پدر خود را از دست داد و مادرش با یکی از دوستان نزدیک رهبر آتن ازدواج کرد. با ورود افلاطون به خانواده‌‌ی پریکلس -رهبر آتن- او توانست سیاست بیاموزد و همچنین شعر بگوید. او به دلیل علاقه‌‌ای که به فلسفه داشت، شعر گفتن را کنار گذاشت و وارد جهانِ فلسفه شد.

در متون مختلف، دوران زندگی افلاطون به سه بخش تقسیم می‌‌شود: ابتدا شاگردی سقراط، سپس رفتن از آتن و مسافرت به کشورهای مختلف و در نهایت بازگشت افلاطون به آتن. زمینه‌‌ی آشنایی افلاطون با سقراط در یک جشن شکل گرفت و پس از آن بود که افلاطون در کلاس‌‌های بحث سقراط حضور یافت. افلاطون، سقراط را در ضیافت‌‌ها و سمپوزیوم‌‌ها همراهی می‌‌کرد و گفت‌‌وگوها و جدل‌‌های موجود را می‌‌نوشت. به دلیل اتفاقاتی که در آن دوران در آتن رخ داد، سقراط محاکمه و در نهایت اعدام شد. تلاش‌‌های افلاطون برای رهایی سقراط نتیجه‌‌بخش نبود. این بود که پس از اعدام سقراط او از آتن رفت و به کشورهای دیگر سفر نمود. در این زمان، او با فرهنگ‌‌های مختلف آشنا شد و فلسفه را در میان ملل گوناگون جست‌‌وجو کرد.

در نهایت افلاطون به آتن بازگشت و یک آکادمی (مدرسه‌‌ای برای تعلیم فلسفه) را تأسیس کرد. در این ایام او ضمن بررسی احوالات آکادمی، آثار مختلفی را در حوزه‌‌ی فلسفه به نگارش درآورد. در نهایت وی در سال ۳۴۷ پیش از میلاد، درگذشت.

نظرات افراد و نویسنده‌‌های مشهور درباره افلاطون و رساله ضیافت

اثری به قدمت ضیافت افلاطون در طول دوران، نظرات مختلفی را به خود دیده است. خوانش‌‌های مختلف از سخنرانی‌‌های موجود در این رساله، کمابیش متنوع هستند. ازجمله این نظرات، می‌‌توان این موارد را برشمرد:

جِی. رید، پژوهشگر حوزه‌‌ی بینامتنیت، خوانشی بینامتنی از کتاب ضیافت ارائه می‌‌کند که در آن شباهت‌‌های موجود بین سخنرانی‌‌های قبل از دیوتیما و اهداف آموزشی اولیه در «جمهور» افلاطون برجسته شده است. رید معتقد است که افلاطون در این دو اثر به دنبال تعلیم و تربیت است.

اف. وی. تریوینگو، گفتارشناس مطرح، به سخنرانی اروکسیماخوس، اشاره می‌‌کند و آن را به‌عنوان یک متد روش‌‌شناختی بین فلسفه و پزشکی می‌‌شناساند. تحلیل گفتارشناسانه‌‌ی تریوینگو به این‌‌جا می‌‌رسد که افلاطون با زیرکی چاشنی علمی (پزشکی) به شخصیت اروکسیماخوس اضافه کرده است.

جیانوپولو، آنالیزور زمان‌‌شناسی متون فلسفی، معتقد است که رساله ضیافت نمونه‌‌ی بسیار خوبی درباره‌‌ی مفهوم زمان قهقرایی به خواننده می‌‌دهد. مراد جیانوپولو از زمان قهقرایی در گفت‌‌وگو، زمانی است که دیالوگ از حال به گذشته منتهی می‌‌شود و گذشته را به آینده متصل می‌‌کند. جیانوپولو، افلاطون را مطرح‌‌ترین گفت‌‌وگونویس-زمان‌‌نویسِ تاریخ می‌‌داند.

آن‌‌ماری فوروسولونو، معتقد است که این اثر یک متن پست‌مدرن است که گفت‌‌وگوهای سخنرانانش الزاما در امتداد یکدیگر نیستند. او معتقد به این نکته است که یکی از سخنرانان، اِروس را در رابطه‌‌ی جنسی با مرد می‌‌بیند و دیگری نگاهی خداگونه به آن دارد و شاید دیگری اصلا نداند عشق چیست! این باعث شده است که افلاطون اولین متن پست مدرن تاریخ را به وجود بیاورد.

آیا این کتاب سخت‌‌خوان است؟

رساله‌‌ی ضیافت ازجمله اولین کتاب‌‌هایی است که علاقه‌‌مندان به فلسفه می‌‌توانند برای آشنایی با این حوزه به آن مراجعه کنند. شیوه‌‌ی دیالوگ‌‌محوری افلاطون در رساله‌‌هایش، حرکت مابین کمدی و تراژدی در این متون و شخصیت‌‌پردازی‌‌های وی باعث خوانا بودن این متون می‌‌شود. این تمهیدات از سمت افلاطون در ضیافت باعث خواناشدن این اثر شده است.

نقد کوتاهی بر کتاب ضیافت افلاطون

هرکسی از ظن خود شد یار من... شاید بتوان محتوای رساله‌‌ی ضیافت را در این مورد خلاصه کرد که سخنرانانی که افلاطون از آن‌‌ها سخن به میان می‌‌‌‌آورد، جملگی درباره‌‌ی عشق متفاوت از یکدیگر حرف می‌‌زنند. ضیافت در دوران کنونی که همه‌‌چیز در سریع‌‌ترین حالت ممکن به خواننده ارائه می‌‌شود، شاید خسته‌‌کننده به نظر برسد ولی افلاطون تا جایی که توانسته است ظرافت‌‌های افکار سخنرانان از آگاتون تا سقراط را به نمایش می‌‌گذارد. شاید وقتی اسم افلاطون به میان می‌‌آید به‌‌واسطه‌‌ی شاگردی سقراط خواننده گمان کند که او قرار است طرفِ سقراط را بگیرد ولی افلاطون با پرسیدن سؤال‌‌های ماهوی در گفت‌‌وگوها و جدل‌‌های میان سخنرانان، موضع بی‌‌طرفی گرفته است و حتی نگاهی نقادانه به افکار سقراط دارد. همین مورد برای ظرافت این کتاب کافی است که یادآوری شود این اثر برای حدود دوهزار و چهارصد سال قبل است ولی همچنان ماندگاری خود را حفظ کرده است. 

آیا کتاب ضیافت افلاطون برای شروع مطالعه در حوزه‌‌ی فلسفه مناسب است؟

به دلیل روایت داستانی این رساله، شخصیت‌‌پردازی‌‌های مناسب، جدل‌‌های گفت‌وگو‌‌محور و تغییر لحن از کمدی به تراژدی و بالعکس، این اثر شروع مناسبی برای مطالعه‌‌ی آثار فلسفی خواهد بود.

درباره‌ محمدابراهیم امینی‌‌فرد؛ مترجم

محمدابراهیم امینی‌‌فرد، ویراستار و مترجم ایرانی متولد سال ۱۳۵۸ است. امینی‌‌فرد در سال ۱۳۸۵، رساله‌‌ی «ضیافت افلاطون را با پیشگفتار محمدعلی فروغی ترجمه نموده است. 

درباره‌ نشر جامی

نشر جامی از جمله انتشارات خوش‌‌نام ایرانی در بازار کتاب است. این انتشارات در سال ۱۳۶۹ توسط حسین دهقان تأسیس گردید. نشر جامی طی بیش از سه‌دهه توانسته است کتاب‌‌های مختلفی را در حوزه‌‌های ادبیات، علوم اجتماعی، فلسفه، تاریخ، هنر و روانشناسی چاپ نماید. بعد از استقبال خوانندگان از آثار این نشر، نشر جامی در دهه‌‌های بعد، توانست فعالیت خود را وسعت داده و انتشارات مصدق و انتشارات فرهنگ برتر را به زیرمجموعه‌‌های خود اضافه کند.

بخشی از متن کتاب ضیافت افلاطون

««ای سقراط تو اینجا چه می‌کنی؟ من که هر جا می‌روم گرفتار تو می‌شوم، از جان من چه می‌خواهی؟»

در اینجا باید گوشزد کنم که یونانیان فوق‌العاده اهل ذوق بودند و هر نوع زیبایی ایشان را جذب می‌کرد و جوانان زیبا در میان ایشان بسیار و زن‌ها در خانه‌ها و تقریباً محجوب بودند. از این‌رو بعضی اعمال ناشایست میان ایشان شایع شده بود و عجب این که نه قانون آن را منع می‌کرد و نه در انظار قباحتی داشت. بلکه برای جوانان حیثیت و اعتبار بود که طرف توجه باشند و ظاهر امر این است که این اعمال به تمام دنیای متمدن از یونانیان در نتیجه فتوحات اسکندر سرایت کرد و یکی از مساعی سقراط و افلاطون این بود که حقیقت عشق مادی و معنوی را بشناسانند و قباحت امر قبیح غیرطبیعی را به مردمان بفهمانند که جمال صورت اگر خوب است اصل کمال سیرت است، ولیکن در این موضوع نیز همان گرفتاری کار دین را داشتند و علناً و مستقیماً نمی‌توانستند با آداب و رسوم جاری که ملایم طبع مردم بود مخالفت کنند.

باری الکبیادس از جوانان زیبا بود و سقراط گاهی بر سبیل طبیعت می‌گفت من هواخواه تو هستم. در آن شب الکبیادس زبان شکایت از سقراط دراز کرد که ای دوستان از سخنان این مرد فریب مخورید و اگر به کسی از شما اظهار مهربانی کرد باور مکنید، من نسبت به خودم در این اشتباه بودم. اما معلومم شد که او دلباخته‌ی من نبوده و من با این کراهت منظرش گرفتار او شدم، دلم طپیدن می‌گیرد و اشکم جاری می‌شود، دیگران را هم دیده‌ام که همین تأثیر در ایشان پدیدار بود، من سخنوران نامی دیده‌ام و بیانات عالی شنیده‌ام، اما سخن مانند سخن او نشنیده‌ام، این مرد جادوگر است و تنها کسی است که من خود را در برابر او کوچک و شرمسار می‌یابم. زیرا می‌دانم کارهای من پسندیده‌ی او نیست و حق با اوست، این است که از او می‌گریزم، با این که دوری او بر من دشوار نیز هست، به ظاهر حالش منگرید! بیرونش دیو است، اما درونش فرشته است. ادعای او این است که هیچ چیز نمی‌داند. باطنش را اگر بسنجید گنجینه حکمت است. هر چه در چشم مردم عزیز است از اعتبارات و جاه و نام و جان و مال و جمال در دیده‌ی او خوار است و جز فضیلت و حکمت هیچ چیز پیش او قدر ندارد.»