کتاب زندگی‌نامه خودنوشت جان استوارت میل

«زندگی‌نامه خودنوشت جان استوارت میل» با مقدمه هرولد لسکی را فریبرز مجیدی (-۱۳۸۰) ترجمه کرده است. جان استوارت میل، فیلسوف و متفکر بزرگ بریتانیایی قرن نوزدهم است که در ۲۰ مه ۱۸۰۶ در لندن متولد شد و در ۸ مه ۱۸۷۳ در اثر حمله ناگهانی قلبی در آوینیون فرانسه درگذشت. وی در عرصه‌های اخلاق ، منطق و اقتصاد آثاری دارد و در زمینه سیاسی نیز در زمان خود شخصی فعال به حساب می‌آمد. میل در فلسفه، پیرو مکتب اصالت تجربه و اصالت سود شد که پدرش یکی از بنیان گذاران آن بود.

میل در فصل اول کتاب، در توصیف دوران کودکی‌اش نوشته‌است:

در هشت سالگی یادگیری زبان لاتینی را همراه با خواهر کوچکتریم آغاز کردم، ولی چون من پیش بودم به او تعلیم می‌دادم و او سپس درس‌ها را نزد پدرم تکرار می‌کرد: و از این زمان، چون خواهران و برادران دیگر پی‌در پی به جمع شاگردان افزوده شدند، بخش قابل ملاحظه‌ای از کار روزانه‌ام را این نوع تدریس مقدماتی تشکیل می‌داد. از ایفای این نقش بسیار بیزار بودم؛ حتی مسئولیتی را که برای دروس شاگردانم پذیرفته بودم از زحمت درس خواندن خودم تقریبا رنج‌آورتر می‌یافتم: به هر حال از این نوع انضباط فایده زیادی در یادگیری هر چه کامل‌تر و حفظِ پایاترِ مطالبی که به تدریس‌شان می‌پرداختم به دست آورادم: تریمین که از این راه در توضیح و تشری مشکلات برای یادگیری حاصل می‌شد، حتی در آن سن و سال نیز ممکن است سودمند بوده باشد. از جهات دیگر، تجربه دوران کودکیم در مورد طرح تدریس کودکان به وسیله یکدیگر چندان مطلوب نست. من اطمینان دارم که تدریس به عنوان صِرفِ تدریس کاری است بسیار بی‌فایده، و بخوبی واقف بودم که رابطه میان معلّم و متعلّم بر پایه انضباطی اخلاقی نیست که برای هر یک از دو طرف شایسته و مناسب باشد. با این شیوه به مرحله دستور زبان لاتینی و بخش زیادی از نوشته‌های کورنلیوس نپوس و شرح‌های سزار وارد شدم، اما پس از آن که بر مسئولیت نظارت بر این درس‌ها، درسهای طولانی‌تر خود من نیز افزوده شده بود.