سیمون وی

سیمون وی (Simone Weil) فیلسوف فرانسوی، مبارز حقوق کارگران و مذهب‌گرای مسیحی بود. سیمون در ابتدا تا اواسط قرن بیستم زندگی می‌کرد و فعالیت اجتماعی بسیاری در جنبش‌های کارگری، عدالت و آزادی داشت. او اندیشمند مارکسیست و صلح‌طلبی بود که به سندیکا و فعالیت صنفی برای احیای حقوق ازدست‌رفته‌ی محرومان جامعه و کارگران باور داشت. آثار سیمون وی آن‌چنان تأثیرگذار بوده‌اند که تاکنون چیزی حدود پنج‌هزار اثر تحلیلی و تحقیقی در ارتباط با آثار او تألیف و منتشر شده است.

بیوگرافی سیمون وی

سیمون وی در سوم فوریه‌ی‌ ۱۹۰۹ در پاریس متولد شد. او در خانواده‌‌ای فرهیخته و از طبقه‌ی متوسط جامعه‌ی فرانسوی رشد کرد. پدر او، برنارد وی، پزشکی حاذق و یک یهودی آگنوستیک بود. افراد آگنوستیک باورمندان مُصِرّی نیستند و دائما در شک به سر می‌برند. سیمون که در یک خانواده‌ی غیرمذهبی به دنیا آمده بود، چندان سرسپرده‌ی مذهب نبود. برادر او، آندره وی، نام داشت که از ریاضی‌دانان بزرگ قرن بیستم فرانسه به شمار می‌آمد.

خانواده‌ی سیمون وی به تربیت و دانش اهمیت بسیاری می‌دادند و سیمون هم که در زمینه‌ی ادبیات، تاریخ و زبان‌های خارجی بسیار مستعد بود، علوم انسانی مانند اخلاق، فلسفه، ادیان غربی و شرقی را به‌خوبی فراگرفت. یکی از عادت‌های زندگی سیمون وی در دوران نوجوانی، وسواس او نسبت به پاکیزگی و تمیزی بود که تا پایان عمر کوتاهش همراه او ماند.

از تدریس تا کارگری

سیمون پس از اتمام تحصیلات رسمی در مدرسه و کسب مدرک دیپلم از مدرسه‌ی عالی فلسفه‌ی فرانسه، در ابتدای دهه‌ی سی میلادی قرن بیستم، به‌عنوان معلم کار خود را شروع کرد. کسب تجربه در زمینه‌ی معلمی و در تماس بودن با دانش‌آموزان و والدینشان، او را به فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی سوق داد و باعث شد تا نسبت به سیستم‌های سیاسی و اقتصادی زمانه‌اش انتقادات تندی داشته باشد. مدتی بعد، ضعف جسمانی‌اش و دغدغه‌مندی او نسبت به فعالیت‌های سیاسی باعث شد که از تدریس و معلمی دور شود.

در این دوران، به بهانه‌ی بیماری‌اش، دوازده ماه مرخصی گرفت و به‌عنوان کارگر در کارخانه‌ی ماشین‌سازی فرانسوی به نام رنو استخدام شد. سیمون با این کار قصد داشت به طبقه‌ی کارگر و رنج‌هایشان بیشتر نزدیک شود. علاوه‌بر اینها به اعتصاب بزرگ ۱۹۳۳ پیوست و به بیکاری و کاهش دستمزد کارگران اعتراض کرد.

نقش سیمون وی در اعتراضات

سیمون در سال ۱۹۳۶، سر از اسپانیا درآورد و در کنار شورشیان جنگ‌های داخلی این کشور جنگید. اگرچه صلح‌طلب بود، زیر پرچم جمهوری‌خواهان این کشور قرار گرفت و برای انسان و عدالت مبارزه کرد. او خود را یک آنارشیست قلمداد می‌کرد. سیمون وی به عضویت شاخه‌ی نظامی سباستین فور درآمد که مدام در حال مبارزه با فاشیسم بودند.

سیمون وی و عرفان

سال ۱۹۰۸، سیمون دچار حالات عرفانی می‌شد و رویاهایی می‌دید. همین موضوع او را به آموزه‌های کلیسا نزدیک کرد. رابطه‌ی عارفانه‌ی او با خداوند، پیچیدگی و ظرافتی داشت که در قالب دین یا مذهب نمی‌گنجید. او در یک خانواده‌ی ندانم‌گرای یهودی فرانسوی رشد کرده بود که علم و دانش در آن جایگاهی والا داشت، اما خود بعدها به مسیحیت گروید. این در حالی بود که هرگز تن به غسل تعمید و آیین‌های کلیسایی نداد و خود را یک مسیحی صلح‌طلب می‌دانست که باورهای انسانی داشت.

در این دوران بود که حتی از مارکسیسم به اندازه‌ی فاشیسم روی گردان شده بود. او کلیسا را به‌خاطر سابقه‌ی سیاهش در برگزاری دادگاه‌های تفتیش عقاید، ظلم به مردم و قدرت‌طلبی مردود می‌دانست و از آن دوری می‌کرد.

سال‌های پایانی زندگی سیمون وی

سیمون درحالی‌که پزشکان در سال ۱۹۴۲ تشخیص دادند که او به بیماری سل مبتلا شده است و باید استراحت کند و تغذیه‌ی خوبی داشته باشد، دو بار مهاجرت کرد. یک بار به آمریکا و بار دیگر به بریتانیا. در این دوران، به دلیل اشغال فرانسه و گرفتار شدن فرانسویان به دست نازی‌ها، نه‌تنها استراحت نکرد و تن به مراقبت‌های ویژه نداد، بلکه غذایش را هم تا حد جیره‌ی غذایی هموطنانش کاهش داد.

در نتیجه‌ی این تصمیمات و پافشاری‌اش بر گسستن از دنیا و مادیات، سیمون وی در بیست‌و‌چهارم آگوست ۱۹۴۳ در سی‌و‌چهارسالگی بر اثر پیشرفت بیماری سل و عارضه‌ی قلبی در اشفورد انگلستان از دنیا رفت. با وجود عمر کوتاه سیمون، میراث فکری و نظری وی همچنان زنده است. آثار او نه‌تنها در دنیای فلسفه، بلکه در دنیای سیاست و اجتماع نیز تأثیرگذار بوده‌اند و همچنان مورد مطالعه قرار می‌گیرند.

عقاید سیمون وی

سیمون ابتدا به فلسفه‌ی کلاسیک علاقه‌مند بود و تحت تأثیر آثار فلاسفه‌ای همچون ارسطو، افلاطون و کانت قرار داشت، اما بعدها به فلاسفه‌ی قرن نوزدهم مثل نیچه و مارکس علاقه‌مند شد. او در زندگی‌نامه‌اش که تا پس از مرگش نادیده گرفته شد، گفته است که دین را افیون توده‌ها می‌دانست و باورمندان دینی را بردگان آن تصور می‌کرد تا این‌که خود به یک مذهبی متفکر تبدیل شد.

سیمون در دوران جوانی آن‌قدر نسبت به مشکلات اجتماعی حساس بود و به ضعیفان جامعه‌ی خود توجه داشت که مسائل کارگران و طبقات فرودست جامعه تبدیل به دغدغه‌های اصلی او شدند. طولی نکشید که سیمون به یک آنارشیست و ضد دولت تبدیل شد. این در حالی بود که از نظر اخلاقی به متفکران بزرگ و مذهب‌گرایی همچون سنت آگوستین وفادار بود و بعدها تبدیل به یک مسیحی معتقد و باورمند شد.

مروری بر آثار و نوشته‌های سیمون وی

سیمون وی به‌عنوان یک فیلسوف، به‌ویژه در زمینه‌ی مفاهیم عدالت، رنج و آزادی به شهرت رسیده است. یکی از ویژگی‌های برجسته‌ی فلسفه‌ی او، توجه به رنج انسان‌ها است. سیمون وی در عمر کوتاه سی‌و‌چهارساله‌ی خود آثار بسیاری را تألیف کرد که از مذهب و الهیات تا سیاست و احزاب سیاسی را دربر می‌گرفتند. در این بخش، برخی از آثار او را معرفی می‌کنیم.

کتاب در انتظار خدا

کتاب «در انتظار خدا» (۱۹۵۰) پس از مرگ سیمون وی با تلاش دوستان او، مانند گوستاو تیبون گردآوری و منتشر شد. این اثر شامل نامه‌ها و مقالات سیمون وی است که تغییرات معنوی و گرایش او به الهیات را به‌خوبی نشان می‌دهد.

کتاب آزادی و سرکوب

سیمون وی کتاب «آزادی و سرکوب» (۱۹۵۵) را پیش از تحول معنوی و روحانی خود نوشته است. بنابراین، این کتاب اثری منتقدانه نسبت به ابزارهای حکومت‌های فاشیستی برای سرکوب مردم به شمار می‌آید. نویسنده در این کتاب در باب آزادی و ضرورتش برای جامعه صحبت می‌کند.

کتاب در باب حذف احزاب سیاسی

کتاب «در باب حذف احزاب سیاسی» (۱۹۵۷) اثری است که ماهیت احزاب سیاسی را مورد کاوش قرار می‌دهد. در این اثر، سیمون وی در مورد حلقه‌های قدرت و شکل‌گیری آن‌ها در احزاب سیاسی صحبت می‌کند. این‌که چطور ذاتاً قابلیت تولید فساد را دارند. احساسات و تبلیغات جمعی باعث می‌شود احزاب اعتماد مردم را کسب کنند، اما در نهایت، احزاب می‌توانند افکار عمومی را دستکاری کنند. چنین قدرتی فسادآور و مضر خواهد بود.

معرفی کتاب‌هایی برای شناخت بیشتر سیمون وی

سیمون وی از چهره‌های درخشان فلسفه به شمار می‌آید. بنابراین، کاملاً بدیهی است که مورد توجه گسترده‌ی سایر متفکران و صاحب‌نظران قرار بگیرد. در این بخش، مروری کوتاه بر کتاب‌ها و آثاری خواهیم داشت که در مورد سیمون وی و زندگی و اندیشه‌های او به نگارش درآمده‌اند. برخی از این آثار عبارتند از:

کتاب سیمون وی، نوشته‌ی استیون پلنت که زندگی و اندیشه‌های سیمون وی را بررسی می‌کند.

کتاب سیمون وی: تجربه رنج و حقیقت به قلم فرانسوا فدیه که تجربه‌های معنوی و فلسفی سیمون وی را شرح می‌دهد.

کتاب سیمون وی: زندگی در نور حقیقت از رابرت کولز که زندگی سیمون وی و حق‌جویی را در مسیر زندگی او نشان می‌دهد.

کتاب سیمون وی: فلسفه و ایمان به نویسندگی اریک اسپرین که رابطه‌ی ایمان و فلسفه را از دیدگاه سیمون وی مشخص می‌کند.