کتاب تنگنا

کتاب تنگنا (حکایت یک سرگشتی روانی) با عنوان اصلی A dilemma; a story of mental perplexity نوشتهٔ لیانید آندری یف و ترجمهٔ رضا بهرامی توسط نشر چشمه منتشر شده است. کتاب حاضر یکی از کتاب‌های مجموعهٔ «برج بابل» است. نویسنده در این اثر به عمق سرگشتگی‌های روانی می‌پردازد و با ظرافت، روایتی روان‌شناختی و عمیق را با مفاهیم پیچیدهٔ فلسفی در هم می‌آمیزد. آندری یف با بهره‌گیری از نمادگرایی، اثری خلق کرده که خواننده را به شدت درگیر تفکر می‌کند. نسخهٔ الکترونیکی این کتاب را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تنگنا

کتاب تنگنا نوشتهٔ لیانید آندری یف داستانی در قالب یک رمان کوتاه (نوولا) است. ساختار پیچیده و منحصربه‌فرد داستان، با روایت غیرخطی، شخصیت‌های چندلایه و تلفیق واقعیت و ذهنیت، بر جذابیت و عمق ادبی این داستان را بیشتر کرده است. خواننده در طول داستان مدام با این پرسش روبه‌‍رو می‌شود که چه چیزی واقعی و چه چیزی ساخته‌وپرداخته ذهن شخصیت‌هاست. فضای ذهنی تاریک و پرتنش کتاب، حس اضطراب، ناامیدی و جنون را به مخاطب منتقل می‌کند. توصیفات دقیق حالات ذهنی و عاطفی شخصیت‌ها و استفاده از مونولوگ‌های درونی، امکان درک عمیق آشفتگی‌های روانی و درگیری‌های فلسفی شخصیت اصلی را برای خواننده فراهم می‌سازد. روایت روان‌شناختی کتاب به وضوح نشان می‌دهد که چگونه چالش‌های اخلاقی و روانی، تصمیمات «کرژنتسف»، شخصیت اصلی داستان را در شرایط بحرانی تحت تأثیر قرار می‌دهند و خواننده را به سفری درونی و فلسفی دعوت می‌کند. عمل قتل در این کتاب جنبه‌ای نمادین دارد و آندریف از این طریق به موضوعاتی چون مسئولیت اخلاقی، تأثیر تصمیمات بر زندگی و مرز میان واقعیت و برداشت ذهنی می‌پردازد.

خلاصه کتاب تنگنا

در تاریخ یازدهم دسامبر سال ۱۹۰۰، آنتون ایگناتیف کرژنتسف، پزشک متخصص، مرتکب جنایت قتل شد. مدارک و شواهد مربوط به این واقعه، به همراه اوضاع و احوال خاص پیش از وقوع آن، دلایل قانع‌کننده‌ای را فراهم آورد تا وضعیت روانی کرژنتسف غیرطبیعی تلقی شود. به منظور بررسی دقیق این موضوع، پرونده کرژنتسف به تیمی از روان‌شناسان برجسته در بیمارستان روانی «الیزاوِتینْسْک» ارجاع داده شد تا تحت نظر دقیق آنان قرار گیرد. پروفسور «درژمبیتسکی» نامدار که اخیراً درگذشته است، نیز در زمرهٔ همین متخصصان قرار داشت. آندری یف در کتاب تنگنا، داستان تأمل‌برانگیز دکتر «کرژنتسف»، پزشکی که در یک آسایشگاه روانی بستری شده، روایت کرده است. او که پیش‌تر پزشکی خوش‌نام بوده، درگیر ماجرایی پرتنش با ابعاد اخلاقی و روانی می‌شود و با بحران‌های عمیق درونی و بیرونی دست‌وپنجه نرم می‌کند. کرژنتسف در کشمکش بین وظایف حرفه‌ای و ارزش‌های شخصی خود گرفتار شده و این تضاد، او را به سردرگمی روانی و اخلاقی می‌کشاند. او به اتهام قتل در آسایشگاه بستری می‌شود و ماجرای این قتل نه صرفاً یک اتفاق داستانی، بلکه ابزاری برای کاوش در مفاهیم فلسفی و روان‌شناختی است. تلاش کرژنتسف برای کشف حقیقت پیرامون این حادثه و اینکه آیا واقعاً مرتکب قتل شده است یا خیر، او را تا مرزهای جنون و فروپاشی روانی پیش می‌برد. 

چرا باید کتاب تنگنا را بخوانیم؟ 

کتاب تنگنا حکایت یک سرگشتگی روانی است که با تلفیق ماهرانهٔ روایت روان‌شناختی عمیق و مفاهیم پیچیدهٔ فلسفی، خواننده را به سفری تأمل‌برانگیز در اعماق ذهن دکتر «کرژنتسف»، پزشکی بستری در آسایشگاه روانی، می‌برد. او که درگیر کشمکش‌های اخلاقی و روانی ناشی از اتهام قتل شده، در تلاش برای کشف حقیقت و مرز میان واقعیت و ذهنیت، تا آستانه ٔجنون پیش می‌رود و آندریف با ساختاری غیرخطی، شخصیت‌های چندلایه و فضایی ذهنی تاریک، به بررسی مفاهیمی چون مسئولیت اخلاقی و تأثیر تصمیمات می‌پردازد و با توصیفات دقیق حالات درونی و استفاده از مونولوگ‌های درونی، خواننده را به درک عمیق آشفتگی‌های روانی و درگیری‌های فلسفی شخصیت اصلی دعوت می‌کند.

خواندن کتاب تنگنا را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای علاقه‌مندان به ادبیات روسیه، داستان‌های روان‌شناختی، مباحث فلسفی و تجربه‌های روایی غیرمعمول، لذت‌بخش خواهد بود.

درباره لیانید آندری یف، نویسنده تنگنا

لیانید آندری یف، نویسنده‌ٔ داستان و نمایشنامه‌های روس، دغدغه‌های سیاسی و فلسفی‌اش را نیز در آثارش منعکس می‌کرد. او که کودکی سختی را با از دست دادن پدر و دست‌وپنجه نرم کردن با اعتیاد به الکل (که از پدر به ارث برده بود) سپری و چندین بار اقدام به خودکشی کرد، در نخستین داستانش، «آن مرد، آن زن، و ودکا»، به خوبی ویژگی‌های محوری آثارش را نمایان ساخت. شخصیت آندری یف نیز آینه‌ای از نوشته‌هایش بود؛ ترکیبی از تناقض‌ها و رفتارهای افراطی که در رمان کوتاه «تنگنا» هم در قهرمان و هم در قربانی‌اش بازتاب یافته است. نیهیلیسم و بدبینی عمیق او، به‌ویژه پس از مرگ همسرش در سال ۱۹۰۶، واقعی و تأثیرگذار بود، اما به گفتهٔ نزدیکانش، رفتارهای نمایشی‌اش نیز قابل توجه بود. او با ظاهری جذاب و پوششی خاص، ادای هنرمندان رنسانس را درمی‌آورد و به نظر می‌رسید که از این ویژگی‌هایش آگاه بود. او با نگاهی روان‌شناسانه به خود می‌نگریست و قلمش را چون ابزار جراحی برای کاوش در انگیزه‌ها و ناخودآگاهش به کار می‌برد؛ وضعیتی که «تنگنا» را اثری قابل تعمق می‌سازد. قهرمانان آندری یف نه تنها به نوع‌دوستی و پیوندهای اجتماعی بی‌توجه‌اند، بلکه تمام توجهشان معطوف به شناخت درونی خود است. سرنوشت محتوم آن‌ها قربانی شدن است، اما این فداکاری در جهت نجات دیگری نیست. آندری یف با جسارت و صداقت، بی‌آنکه نگران قضاوت‌ها باشد، شخصیت‌هایش را بی‌هوشی و بی‌مسکن جراحی می‌کند تا به ژرفای احساسات و افکارشان برسد.

بخشی از کتاب تنگنا

«با مهربانیِ بیش‌ازاندازه لبخندی زد و گفت «بله، پسرم، استعداد چیز کمی نیست.»

زیاد می‌نوشید. هر وقت می‌دیدی به جنب‌وجوش افتاده، می‌توانستی بفهمی مست است. آن وقت کم‌کم آرام می‌شد تا این‌که کاملاً از حرکت می‌ایستاد و در نهایت به خوابی عمیق فرومی‌رفت. این روند همیشه تکرار می‌شد. همه اذعان داشتند که استعداد فوق‌العاده‌ای در وجودش هست. خودش هم اغلب می‌گفت که اگر وکیل خبره‌ای نمی‌شد، حتماً بازیگر یا نویسندهٔ معروفی شده بود. متأسفانه درست می‌گفت.

این درک ناقصش بیش‌تر از هر چیزی در مورد من صادق بود. یک‌بار تهدیدمان کردند که داروندارمان را می‌گیرند و مصادره می‌کنند. این حرف مضطربم کرد و اندوهی سنگین بر دلم نشاند. هیچ نمی‌دانم چه بر سرم می‌آمد اگر دست تقدیر من را هم‌ردیف طبقهٔ کارگر کرده بود، مخصوصاً که امروزه‌روز آزادی تنها از راه ثروت مقدر می‌شود. حتی تصور این‌که کسی بخواهد دست روی من بلند کند پریشانم می‌کند. تصور این‌که مجبورم کنند کاری را که دوست ندارم بکنم و دسترنج و شیرهٔ جان و اعصاب و زندگی‌ام را به ثمن بخس بخرند، خشم و اندوهم را برمی‌انگیزد. اما تحمل این وحشت دقیقه‌ای بیش‌تر به درازا نکشید، چرا که بلافاصله فهمیدم امثال ما هرگز فقیر نمی‌شوند. اما پدرم متوجه نبود. در نظرش من جوان کودنی بودم و او با دلشوره به ناتوانی و درماندگی من می‌نگریست و می‌گفت «آه آنتون، آنتون! بر سر تو چه خواهد آمد؟» خودش هم خسته به نظر می‌رسید. موهای بلند و نامرتبش تا روی پیشانی‌اش پایین آمده و چهره‌اش زرد شده بود.»