کتاب مرگ

کتاب مرگ نوشتهٔ جفری اسکار و ترجمهٔ شیرین احمدی است. نشر نو این کتاب را منتشر کرده است. این کتاب جزو مجموعهٔ «کتابخانهٔ فلسفهٔ زندگی» و کتابی در باب فلسفهٔ مرگ است.

درباره کتاب مرگ

کتاب مرگ همان اندازه که دربارهٔ مرگ است دربارهٔ زندگی نیز هست. به عقیدهد نویسنده اندیشیدن دربارهٔ مرگ باید به ما کمک کند تا شرایط یک زندگی اصیل را بهتر بشناسیم. شاید این ادعا قدری متظاهرانه به نظر آید، اما جفری اسکار در این اثر تأکید کرده است که به هیچ‌یک از پرسش‌هایی که طرح کرده، پاسخ نهایی نمی‌دهد. فیلسوفان معمولاً به توانایی‌شان برای یافتن پرسش‌های مهم بیشتر اطمینان دارند تا قابلیتشان برای پاسخگویی به آن پرسش‌ها. نویسنده در ابتدای اثر از چیستی مرگ سخن گفته است. به عقیدهٔ او باید میان مفاهیم مردن و مرگ و مرده بودن تمایز قائل شد. این مفاهیم به‌ترتیب یک فرایند، یک رویداد، و یک حالت هستند، اما هرگاه از واژهٔ مرگ اسفاده می‌کنیم، منظور متفاوتی داریم. با مطالعهٔ این اثر با نظریه‌هایی فلسفی در باب مرگ آشنا می‌شوید. این اثر در هفت فصل نگاشته شده که عنوان آن‌ها عبارت است از «ماهیت مرگ»، «منظرهای وجودی»، «زندگی دراز، زندگی کوتاه»، «مواجهه با مرگ»، «شر مرگ»، «منافع مردگان» و «چگونگی رفتار در قبال مردگان».

خواندن کتاب مرگ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به کسانی که می‌خواهند با آرای برخی از فیلسوفان دربارهٔ مرگ آشنا شوند، پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب مرگ

«در کتاب نهم از رسالهٔ منطقی ارسطو به نام تعبیرات، بحث مشهوری دربارهٔ جبرباوری منطقی هست. ارسطو از ما می‌خواهد دربارهٔ ارزش صدقِ این گزارهٔ امکانی دربارهٔ آینده بیندیشیم که فردا نبرد دریایی درخواهد گرفت. نخست فرض کنید این گزاره صادق باشد. در این صورت، به نظر می‌آید هر کاری اکنون بکنیم نمی‌تواند در این واقعیت تغییری ایجاد کند که فردا نبرد دریایی درخواهد گرفت. از سوی دیگر، اگر فرض کنیم که این گزاره کاذب باشد، آن‌گاه هر کاری که اکنون بکنیم موجب نخواهد شد که فردا نبرد دریایی دربگیرد. پس ظاهراً به این نتیجهٔ آزاردهنده می‌رسیم که اینکه فردا نبرد دریایی دربگیرد یا نگیرد کاملاً بیرون از اختیار ما است.

برخی فیلسوفان به این مسأله این‌طور پاسخ داده‌اند که گزاره‌های امکانی دربارهٔ آینده نه صادق‌اند، نه کاذب. اگر اکنون نه صادق باشد نه کاذب که فردا نبرد دریایی درخواهد گرفت، در این صورت هنوز این امکان هست که آینده چنین باشد یا چنان، و ما می‌توانیم بر روند آن تأثیر بگذاریم.‌ اما لازم نیست چنین واکنش شدیدی نشان دهیم و صدقِ اصلِ دوارزشی بودن را برای گزاره‌های امکانی دربارهٔ آینده انکار کنیم. (البته توجه داشته باشید که به هر حال، این پاسخ [یعنی انکار ارزش صدقِ گزاره‌های امکانی دربارهٔ آینده] برای فاینبرگ و پیچر پذیرفتنی نیست، زیرا بر پایهٔ این دیدگاه، نمی‌توان ادعا کرد که می‌شود این گزاره صادق باشد که در طول زندگی یک شخص، منافع او از مرگش، یا از رویدادی پس از مرگش، تأثیر سوئی می‌پذیرد.) اگر صادق باشد که فردا نبرد دریایی درخواهد گرفت، این به معنای آن نیست که هیچ‌کس اکنون نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد. تصمیمات بشری -و نه تقدیر یا سرنوشت یا قسمت- (البته در کنار عوامل امکانیِ دیگر نظیر وضع هوا) معین می‌کنند که آیا فردا نبرد دریایی درمی‌گیرد یا خیر. اگر علل مربوطه به‌شکل مناسبی با هم ترکیب شوند و فردا نبرد دریایی به وجود آورند، آن‌گاه در این ادعا اِشکالی نیست که بگوییم اکنون صادق است که فردا نبرد درخواهد گرفت. دقیقاً به همین صورت، رویدادی پس از مرگ من می‌تواند این گزاره را صادق کند که من اکنون کوشش موفق یا ناموفق در انجام برنامهٔ خاصی دارم، و این موفقیت یا ناکامی اکنون در سرنوشت من ثبت نشده است. اگر برنامه‌ام شکست بخورد، خطا از سرنوشت نیست بلکه از خودم است؛ شاید به اندازهٔ کافی کوشش نکرده‌ام، یا راه نامناسبی را پیش گرفته‌ام.»