کتاب یتیم خانواده جائو و چایخانه

کتاب یتیم خانواده جائو و چایخانه نوشتهٔ جی جوین شیانگ و لایو شه و ترجمهٔ بهار صادقی است. نشر نیماژ این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی از مجموعهٔ «تئاتر آن‌سو» به دبیری «علی شمس» و حاوی دو نمایشنامهٔ چینی.

درباره کتاب یتیم خانواده جائو و چایخانه

کتاب یتیم خانواده جائو و چایخانه دربردارندهٔ دو اثر از معروف‌ترین نمایشنامه‌های چینی است. «یتیم خانوادهٔ جائو»، اثر جی جوئن شیانگ، کهن‌ترین نمایشنامهٔ چینی است که داستان آن تقریباً کامل در دسترس بوده و از این حیث جایگاه ویژه‌ای در ادبیات نمایشی دارد. این اثر در قرن سیزدهم نوشته شده و می‌توان همهٔ نشانه‌ها و نمادهای اپرای چینی را در آن یافت. از این نمایشنامه چندین نسخه باقی مانده؛ برخی قالب نمایش‌نامه‌ای را حفظ کرده‌اند، اما سایر نسخه‌ها،به حالت داستان عامیانه درآمده‌اند. «چایخانه» یکی از معروف‌ترین آثار ادبی معاصر به قلم لائو شه است که تغییر و تحولات بسیار گستردهٔ چین و چهرهٔ تحول‌یافتهٔ آن در قرن بیستم را نشان می‌دهد. نویسنده در بازهٔ زمانی ۶۰ سال و با تمرکز بر یک شخصیت، تغییرات سیاسی - اجتماعی چین را نشان داده و دید جامعه‌شناسانهٔ کاملی به خواننده ارائه می‌دهد. نویسنده در این اثر ادبی دقت تاریخی بالایی دارد و سعی کرده تا جای ممکن به رویدادهای رخ‌داده پایبند بماند.

نمایشنامه متنی است که برای اجرا بر روی صحنه و یا هر مکان دیگری نوشته می‌شود. هر چند این قالب ادبی شباهت‌هایی به فیلم‌نامه، رمان و داستان دارد، شکل و فرم و رسانه‌ای جداگانه و مستقل محسوب می‌شود. نخستین نمایشنامه‌های موجود از دوران باستان و یونان باقی مانده‌اند. نمایشنامه‌ها در ساختارها و شکل‌های گوناگون نوشته می‌شوند، اما وجه اشتراک همهٔ آن‌ها ارائهٔ نقشهٔ راهی به کارگردان و بازیگران برای اجرا است. بعضی از نمایشنامه‌ها تنها برای خواندن نوشته می‌شوند؛ این دسته از متن‌های نمایشی را کلوزِت (Closet) نامیده‌اند. از مشهورترین نمایشنامه‌نویس‌های غیرایرانی می‌توان به «آیسخولوس»، «سوفوکل»، «اوریپید» (یونان باستان)، «شکسپیر»، «هارولد پینتر» (انگلستان)، «مولیر» (فرانسه)، «هنریک ایبسن» (نروژ)، «آگوست استریندبرگ» (سوئد)، «برتولت برشت» (آلمان)، «ساموئل بکت» (ایرلند) و «یوجین اونیل» (آمریکا) اشاره کرد. نام برخی از نمایشنامه‌نویس‌های ایرانی نیز «بهرام بیضائی»، «عباس نعلبندیان»، «اکبر رادی»، «غلامحسین ساعدی»، «بهمن فُرسی»، «محسن یلفانی»، «نغمه ثمینی»، «محمد رضایی راد»، «علیرضا نادری»، «محمد یعقوبی»، «محمد رحمانیان» و «محمد چرمشیر» بوده است.

خواندن کتاب یتیم خانواده جائو و چایخانه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران ادبیات نمایشی چین و علاقه‌مندان به نمایشنامه‌‌ها پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب یتیم خانواده جائو و چایخانه

«شبح: تو به یتیم خانوادهٔ جائو عشق ورزیدی. همه‌چیز را به او دادی. من شب به اندرونی آمدم و دیدم که بازی می‌کرد. دیدم که چطور با عشق تو بزرگ شد. به او اسباب‌بازی بخشیدی. برایش داستان نقاشی کردی. همه عاشق او بو دند و باید هم چنین می‌بود، کودک زیبایی بود. ولی نمی‌بینی چقدر برای من رنج‌آور بوده؟ مرا به‌خاطر یتیم خانوادهٔ جائو فراموش کردی. مرا اینجا روی تپه رها کردی؛ مشتی استخوان پراکنده، سفیدتر از برف.

چنگ یینگ: این همان درخت است. دوباره از این درخت آغاز می‌کنم. و این هم پله‌های تراشیده در سنگ. ولی حالا پیرمردی شده‌ام و به یاریَت نیاز دارم. گور را نشانم بده. باید یاریَم کنی روی گورت بمیرم.

شبح: لیاقت نداری گور مرا پیدا کنی.

چنگ یینگ: درست است؛ لیاقت هیچ ندارم. چیزی می‌خواهم که لیاقتش را ندارم. می‌فهمم که مدت‌ها پیش در حقت ظلم کرده‌ام و حقیقت این است که یاد ندارم چرا. حس می‌کنم باید دلیلی بوده باشد. حس می‌کنم انتخاب دیگری نداشتم. ولی دیگر نمی‌توانم دلیلش را بازگو کنم. پیرمردی هستم و از تو می‌خواهم یاریَم کنی.

شبح: روی گورم ایستاده‌ای. آن سه خراش در سنگ همان‌هایی هستند که کارگران با کلنگ‌هایشان زدند و خانهٔ کوچکم را نابود کردند. چیز دیگری نیست که ببینی.

چنگ یینگ: پسر مظلومم، عشق من، دست سردت را اینجا روی چین جامه‌ام بگذار و نشانم بده چطور چاقو را بگیرم. جرئت کم ندارم ولی به قدرت و مهارتم شک می‌کنم. یاریَم کن بمیرم.

شبح: ماه روی تیغه می‌درخشد. اینجا، زیر دنده ضربه بزن و اگر واقعاً عاشق منی، مزه‌اش را در خون قلبت خواهم چشید.»