کتاب طنزآوران جهان نمایش ۳۲

کتاب طنزآوران جهان نمایش ۳۲ نوشتهٔ موریس باری یر و ادواردو مانه و رنه هامو و آلبرتو ردی و ژرار روینه و ترجمهٔ داریوش مودبیان است. نشر گویا این کتاب را منتشر کرده است. این اثر دربردارندهٔ هفت نمایشنامه است که در دستهٔ نمایشنامه‌های طنز سیاه قرار دارند.

درباره کتاب طنزآوران جهان نمایش ۳۲

مجموعهٔ طنزآوران جهانِ نمایش، حاصل کوشش‌ها و پژوهش‌های علمی و عملی ــ پنج دههٔ اخیرِ ــ یکی از پژوهندگان و دست‌اندرکاران راستین هنر نمایش در عرصهٔ کمدی در ایران است.

هنرِ نمایش، از روزگار دیرین، بخشی از فرهنگِ جهانی‌ست که دور از هر رنگ و هر تعلقی می‌تواند ناشر اندیشه‌های بالا و والای انسان در میان انسان‌ها و سرزمین‌های گوناگون باشد. هنر نمایش، این رسانهٔ قدرتمند گروهی و جمعی، زبانِ جهانی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها است. در این هنر طنز و کمدی جایگاه ویژه‌ای دارد.

در تعریفی کلی، کمدی به معنای تقلید از کردار، رفتار و حتی باورهای محیط پیرامون نوع بشر برای اصلاح امور اجتماعی است، آریستوفانس ــ پدر کمدی‌نویسی در یونان باستان ــ به طرح موضوع‌های عصر خود با زبانی هجوگونه، استهزاآمیز و گاه خشن می‌پرداخت و پس از او کمدی‌نویسان دوران میانه ــ رم باستان ــ (پلوتوس، ترنس و مناندر) در کمدی‌های خود بیشتر زبان فراواقعیت را به کار می‌گیرند و به نقدِ جامعه خویش و مناسبات اجتماعی آن دوران می‌پرداختند. اما با دگرگونی‌های فکری در دوران پس از آن و تغییر و تحول در نظام اجتماعی و سیاسی اروپا و پیشرفت علوم به ویژه جامعه‌شناسی و روانشناسی اجتماعی، عناصر واقع‌گرا چه در مضامین و چه در زبان و حتی ساختار کمدی رونق گرفت.

در کتاب طنزآوران جهان نمایش ۳۲  هفت متن نمایشی کمدی، کوتاه و بلند، از طنز سیاه از نویسندگانی مختلف، در ساختارهای متفاوت گردآوری شده است. همگی آن‌ها به پایان دههٔ ۱۹۶۰ و دههٔ ۱۹۷۰ میلادی تعلق دارند؛ سال‌هایی که دوران شکوفایی این گونه کمدی آغاز شد. شاید برخی برخی از این کمدی نویسان در جهان طنزآوری نامدار نباشند، اما می توان گفت که هریک از اینان آغازگر راهی بودند که امروزه بسیار از کمدی‌نویسان بزرگ در آن قدم برمی‌دارند. عنوان آنی نمایشنامه‌ها عبارت است از «در رستوران»، «راهبه‌ها»، «چنگار»، «تیک - تاک»، «مسابقهٔ بزرگ»، «کودکی مرده در پیاده‌رو» و «ناظران». طنزِ تلخِ نمایشی از ترس‌ها و واهمه‌های درونی انسان مایه می‌گیرد، امیال و آرزوهای سرکوب‌شدهٔ انسان را وسیله قرار می‌دهد و از صحنه آینه‌ای می‌سازد روبه‌روی تماشاگر تا بیماری‌های درونی و هول‌انگیزش را به او نشان دهد. می‌خنداند و می‌ترساند، می‌ترساند و می‌خنداند. خنده‌ای که شبیه خندهٔ معمولی نیست: زهرخندی که بی‌رحمانه به کام تماشاگر ریخته می‌شود، تا او را دگرگون کند و مضطرب سازد، اما در نهایت می‌تواند شفابخش باشد.

نمایشنامه متنی است که برای اجرا بر روی صحنه و یا هر مکان دیگری نوشته می‌شود. هر چند این قالب ادبی شباهت‌هایی به فیلم‌نامه، رمان و داستان دارد، شکل و فرم و رسانه‌ای جداگانه و مستقل محسوب می‌شود. نخستین نمایشنامه‌های موجود از دوران باستان و یونان باقی مانده‌اند. نمایشنامه‌ها در ساختارها و شکل‌های گوناگون نوشته می‌شوند، اما وجه اشتراک همهٔ آن‌ها ارائهٔ نقشهٔ راهی به کارگردان و بازیگران برای اجرا است. بعضی از نمایشنامه‌ها تنها برای خواندن نوشته می‌شوند؛ این دسته از متن‌های نمایشی را کلوزِت (Closet) نامیده‌اند. از مشهورترین نمایشنامه‌نویس‌های غیرایرانی می‌توان به «آیسخولوس»، «سوفوکل»، «اوریپید» (یونان باستان)، «شکسپیر»، «هارولد پینتر» (انگلستان)، «مولیر» (فرانسه)، «هنریک ایبسن» (نروژ)، «آگوست استریندبرگ» (سوئد)، «برتولت برشت» (آلمان)، «ساموئل بکت» (ایرلند) و «یوجین اونیل» (آمریکا) اشاره کرد. نام برخی از نمایشنامه‌نویس‌های ایرانی نیز «بهرام بیضائی»، «عباس نعلبندیان»، «اکبر رادی»، «غلامحسین ساعدی»، «بهمن فُرسی»، «محسن یلفانی»، «نغمه ثمینی»، «محمد رضایی راد»، «علیرضا نادری»، «محمد یعقوبی»، «محمد رحمانیان» و «محمد چرمشیر» بوده است.

خواندن کتاب طنزآوران جهان نمایش ۳۲ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان و فعالان عرصهٔ هنرهای نمایشی به خصوص دوست‌داران آثار طنز سیاه پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب طنزآوران جهان نمایش ۳۲

«مجری: بسیار خوب. پس آماده باشید و توجه کنید که شما چهار دقیقه فرصت دارید که خودتون رو بکشید و به جایزهٔ بزرگ ما در این مسابقهٔ بزرگ برسید. آماده!... شروع کنید! (شرکت‌کننده با عجله، پاکت را می‌گشاید، گلوله‌ای برمی‌دارد، درون تفنگ می‌گذارد و سپس لولهٔ تفنگ را به سوی شقیقهٔ خود نشانه می‌رود. و شلیک می‌کند. لحظه‌ای هیجان درمی‌گیرد. و باز کار گلوله‌گذاری و تیراندازی‌های بی‌ثمر. ده و پانزده‌تایی شلیک بیهوده، و هر لحظه اضطراب شرکت‌کننده فزونی می‌گیرد.) و حالا فقط سه دقیقه و سی ثانیه وقت دارید! فقط سه دقیقه! مخصوصاً سعی کنید خونسردی‌تون رو حفظ کنید! دو دقیقه و سی ثانیه! خواهش می‌کنم، عصبی نباشید! نفس عمیق بکشید! بله، بله، حالا خودتون متوجه می‌شید، خیلی به شما کمک می‌کنه. حالا فقط دو دقیقه... عجله کنید، عجله کنید، اما در ضمن، بخندید، به روی مرگی که بزرگ‌ترین جایزهٔ ما رو نصیب شما می‌کنه بخندید!... حالا فقط یک دقیقه فرصت دارید. بله، بله عجله کنید! زودتر، تندتر! بله، بله، بله، خودشه! (و شلیکی با صدای رعب‌آور. شرکت‌کننده با چهرهٔ پر از خون، به روی زمین درمی‌غلتد. تماشاگران دیوانه‌وار کف می‌زنند.) آه، اوف! (مجری با دستمالی پیشانی خود را از عرق پاک می‌کند.) او، لا، لا، لا، لا! اوف! دوستان عزیزِ تماشاگر، من نمی‌دونم آیا شما هم حالِ من رو دارید، به هر جهت خدمت‌تون اعتراف کنم که من برای این شرکت‌کنندهٔ عزیز خیلی دلواپس بودم! (صدای بوقی به علامت پایان رمانی به گوش می‌رسد.) اما... (مجری از جیب خود هفت‌تیری را بیرون می‌کشد، آن را به روی شقیقهٔ شرکت‌کننده می‌گذارد، و با خونسردی تمام و خیلی طبیعی شلیک می‌کند، و در واقع تیر خلاص را به او می‌زند.) اما، داشتم می‌گفتم، با کمال تأسف باید بگم زمانی رو که در اختیار ما گذاشته بودند رو به اتمامه، متأسفانه، همون طور که شما هم به گوش خودتون شنیدید صدای بوق به ما این پایان وقت و برنامه رو اعلام کرد. اعلام کرد که ما، با کمال تأسف باید از یکدیگر جدا شویم. و این چنین یکی دیگر از برنامه‌های «مسابقهٔ بزرگ» به پایان رسید! (هفت‌تیر را که در دست دارد به حضار نشان می‌دهد. تماشاگران می‌خندند.) بله، این چنین بود و چنین خواهد بود! ما امیدواریم شما به خوبی سرگرم شده باشید و به این خدمتگزار کمترین خود اجازه دهید که بگوید: دوستان عزیز، تا هفتهٔ آینده و برنامه‌ای دیگر از «مسابقهٔ بزرگ». شب بخیر! (می‌خندد. ارکستر، موسیقی شادِ پایان برنامه را می‌نوازد.)»