کتاب کودکی را می زنند

کتاب کودکی را می زنند نوشتهٔ زیگموند فروید و ترجمهٔ مهدی حبیب زاده است و نشر نی آن را منتشر کرده است. این کتاب گزیده‌ای از مقالات بالینی روان‌کاوی فروید است.

درباره کتاب کودکی را می زنند

صورت‌بندی مفهوم ناخودآگاه در روان‌کاوی، تحولی اساسی در فهم سوبژکتیویته پدید آورد. روان‌کاوی به‌ویژه پس از لکان، به رویدادی بنیادی در بطن اندیشهٔ غرب تبدیل شده، به گونه‌ای که فهم سیر تکوین سوژهٔ مدرن، مستلزم رجوع به آموزه‌های فروید است. روان‌کاوی از خلال مفهوم ناخودآگاه، آنچه را که در سوژه همچون غیریتی بیرونی به نظر می‌رسد به صورت امری درونی هویدا می‌کند و آنچه را درون سوژه فرض می‌شود در بیرون‌بودگی‌اش نمایان می‌کند و مؤید آن است که «من دیگری است». روان‌کاوی به‌منزلهٔ شیوهٔ تفکری که با گوش‌سپردن به سخن بیمار و به‌ویژه با تمرکز بر رؤیاها شکل گرفته، بستر مناسبی برای شناخت سوژهٔ مدرن است. ناخودآگاه نامی است برای آن شکافی که پیشاپیش سوژه و زبان را دوپاره کرده و تهدیدی بر یکپارچگی ظاهری آن‌هاست.

از سوی دیگر، روان‌کاوی با معرفی و بازتعریف مفاهیمی چون رانه و غریزه، نقش مهمی در عطف توجه به بدن و نقش وجوه جسمانی در سیر تکوین سوژه داشته است. بدن جایگاهی است که هم موضوع تأمل است هم بنیانی برای به‌کارگیری مفاهیمِ برخاسته از این تأمل در راستای تغییر رادیکال سوژه. روش فروید حاوی تلاشی محوری در تفسیر و به‌فهم‌درآوردن کنش‌های زبانی آدمی در پیوندشان با بدن بوده است، چیزی که جدا از کارکردهای درمانی، اهمیت تاریخی آن را آشکار می‌کند. در این راستا متونی از فروید که عمدتاً متمرکز بر پیچ‌وخم‌های تحلیل و ظرایف تکنیکی درمان بالینی‌اند، اگرچه به‌ندرت حاوی اشاره‌های مستقیمی به فرهنگ و تمدن و هنرند، اما حاوی مفاهیم و مقولاتی‌اند که می‌توانند مبنایی برای نقد هنری و سیاسی باشند؛ نظیر تحلیلی که فروید از هم‌بودی سادیسم/مازوخیسم و نیز تماشاگری جنسی/عریان‌نمایی به دست می‌دهد یا توجهی که به تمایز و نسبت میان سادیسم سوپرایگو (که معمولاً آگاهانه است) و مازوخیسم ایگو (که معمولاً ناخودآگاه است) دارد. در نتیجه چنین مقالاتی می‌توانند هم نقاط مناسبی برای ورود به نظریهٔ روان‌کاوی باشند هم امکان‌هایی را برای پیوندزدن روان‌کاوی با تفکر انتقادی فراهم کنند. به عبارتی، مقالات بالینی فروید علاوه بر کارکرد بالینی‌شان، ابزارهای مهمی برای فهم مدرنیته فراهم می‌کنند.

این ترجمه بر مبنای نسخهٔ استاندارد مجموعه آثار فروید ویراستهٔ جیمز استراچی صورت گرفته است. این مقالات را می‌توان حاشیه‌هایی بر برخی سمینارهای لکان دانست. این‌ها در مقام متون کلاسیک، نوری بر تحلیل‌های لکان می‌تابانند و می‌توانند پیوندهای میان او و فروید را آشکارتر کنند.

فصل‌های کتاب کودکی را می زنند از این قرار است:

مقدمهٔ جیمز استراچی بر «غرایز و فراز و نشیب آن‌ها»

غرایز و فراز و نشیب آن‌ها

صورت‌بندی دو اصل حاکم بر عملکرد ذهن

انحلال عقدهٔ ادیپ

برخی مکانیسم‌های نوروتیک در حسادت، پارانویا و همجنس‌خواهی

گونه‌ای خاص از انتخاب ابژه در مردان

در باب گرایش فراگیر به تحقیر در عرصهٔ عشق

فتیشیسم

کودکی را می‌زنند

مسئلهٔ اقتصادی مازوخیسم

نفی

خواندن کتاب کودکی را می زنند را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران فلسفه و روان‌شناسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب کودکی را می زنند

«اهمیت عقدهٔ ادیپ به عنوان پدیدهٔ مرکزی دورهٔ جنسیِ ابتدای کودکی روز به روز بیشتر آشکار می‌شود. پس از این دوره، انحلال آن روی می‌دهد، یعنی این عقده تسلیم سرکوب می‌شود و به دنبال آن، مرحلهٔ نهفتگی سر می‌رسد. با این حال هنوز مشخص نیست که چه چیزی سبب این اضمحلال می‌شود. آن‌طور که تحلیل‌ها نشان می‌دهند، تجربهٔ ناامیدی‌های دردناک است که چنین اضمحلالی را پدید می‌آورد. دختربچه دوست دارد پدرش بیش از هر چیز دیگر به او عشق بورزد، اما زمانی فرامی‌رسد که او ناچار است تنبیه ناگواری را از جانب پدر تحمل کند و از خوشحالی موهومش بیرون بیاید. پسربچه مادرش را مایَملک خود می‌داند، اما یک روز می‌فهمد که عشق و محبت مادر به یک تازه‌وارد معطوف شده است (پدر یا فرزند جدید). این‌گونه تجارب ناراحت‌کننده که برخلاف محتوای خودِ عقده عمل می‌کنند اجتناب ناپذیرند و قطعاً با تأمل در این موضوع از اهمیت چنین تأثیراتی بیشتر آگاه می‌شویم. حتا وقتی که هیچ اتفاق خاصی مانند نمونه‌های مذکور پیش نمی‌آید، بدون شک، نبودنِ رضایت مورد انتظار و نیز پذیرفته‌نشدنِ مکرر این عاشق کوچک در نهایت او را وامی‌دارد تا از اشتیاق نومیدانهٔ خود دست بکشد. بدین شکل عقدهٔ ادیپ به‌سبب موفق‌نبودن و نیز تأثیرات ناشی از امکان‌ناپذیری درونی‌اش، رو به اضمحلال می‌گذارد.»