کتاب در ستایش چرب زبانی

کتاب در ستایش چرب زبانی نوشتهٔ ویلیس گات رگیر و ترجمهٔ تهمینه زاردشت است و انتشارات مروارید آن را منتشر کرده است. با خواندن این کتاب شجاعت چاپلوسی کردن را پیدا می‌کنید و متوجه می‌شوید تملق کار بدی هم نیست.

درباره کتاب در ستایش چرب زبانی

حکما، فیلسوفان، معلم‌های اخلاق از هر نوع و با هر مرامی از کودکی در گوش‌مان می‌خوانند: چاپلوسی کار زشتی است. واقعاً همین‌طور است؟ ویلیس گات رگیر در کتاب در ستایش چرب زبانی ادله محکمی می‌آورد که این‌طور نیست. در مسیر سنگلاخ استدلالش به هر خس‌وخاشاک و البته زنجیرهای محکم گفتار و کردار فیلسوفان، حیوانات، شاعران، زنان، شاهان، وزرا، مشاوران، کودکان، فرماندهان متوسل می‌شود و شاید به‌رغم میل‌مان ثابت می‌کند برعکس، ما همه کشته مرده زبان چرب‌ونرم هستیم. زبان چرب‌ونرم سنگ بنای تمدن، ادبیات، سیاست، روابط روزمره، احساس رضایت و حتی سعادت دنیوی و اُخروی ماست. شاید شما هم با هر جمله‌ای که می‌خوانید، دلتان بخواهد به هر نحوی که شده دست‌کم پیش خودتان ثابت کنید این‌طور نیست. رگیر پیش و پس از این دفاعیه‌های ذهنی خلع‌سلاح‌تان می‌کند: می‌خواهید به خودتان بنازید (تملق خودتان را بگویید) که برخلاف تمام دلایل و به‌رغم مصائب این راه، چنان طبع والایی دارید و تافته جدابافته هستید که مثال نقض تمام این ادله باشید؟ سعی‌تان را بکنید. اما یادمان باشد سردسته معلم‌های اخلاق، دفترهای شعر شاعرانی که رذائل اخلاقی، از جمله چاپلوسی، را مذمت می‌کنند، پر از مدایحی است در تملق‌گویی از حاکمان روزگار تا هم شعرشان از دستبرد زمان در امان بماند و هم البته معیشت خودشان تأمین شود. نکند رگیر با طنازی قصد تعلیم اخلاق دارد؟ بعید نیست، هرچه باشد طنازی گره ابروی اخلاق را باز می‌کند و زبان چرب‌ونرم‌تری دارد تا عین ماساژوری انقباض عضلانی تعلیمات خشک اخلاقی را روغن‌کاری کند.

کتاب رگیر را راهنمای اخلاق نو فرض کنید. فرضیه‌هایی را که باطل می‌کند بکوبید و طرحی نو درافکنید. تمرین کنید و یاد بگیرید و ترس به دل‌تان راه ندهید. خرده‌گیرها را به حال خودشان بگذارید، آن‌ها آن‌قدر عبوس هستند که حاضرند فقط به خودشان بنازند، آن هم زیر ردای مُنَّزه‌طلبی.

خواندن کتاب در ستایش چرب زبانی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

اگر می‌خواهید دیدی تازه نسبت به چرب‌زبانی پیدا کنید این کتاب را حتما بخوانید.

بخشی از کتاب در ستایش چرب زبانی

«تمجید چه زمانی ستوده است و چه زمانی نیست؟

حاکمان ستمگر آن‌قدر کشته مرده تمجید هستند که استادیومی پر از تمجیدگو می‌خواهند اما تمجید زوری به ناله و زاری پهلو می‌زند. تمجید داوطلبانه از جنسی است که اغلب مردم قدرش را می‌دانند. سه قسم تمجید داریم:

۱) تمجید بی‌اختیار از کسی که استحقاقش را دارد. این قسم تمجید قیمتی است و فتّ‌وفراوان؛ در اولین قرارها، بعد از تعمیر خانه و شعرخوانی در مدرسه و در سخنرانی‌ها و رویدادهای ورزشی اتفاق می‌افتد.

۲) تمجید آماده از کسی که استحقاقش را دارد. تمجید در مراسم فارغ‌التحصیلی، بازنشستگی و مراسم مذهبی را بادقت تمرین می‌کنند. چنین تمجیدی می‌تواند به غَرّایی ارکستر و دسته خوانندگان باشد.

۳) تمجید بی‌اختیار یا آماده از کسی که استحقاقش را دارد یا ندارد، به‌قصد این‌که در عوض چیزی گیر تمجیدکننده بیاید. این یعنی چاپلوسی.

قاعده ۱: تمجیدی چاپلوسی است که جویای پاداش باشد.

سر راجر لسترینج می‌گفت: «منفعت یا امنیت دو غایت اصلی چاپلوسی هستند» اما هر چاپلوسی‌ای از سر حقه‌بازی یا تطمیع نیست؛ چاپلوس اغلب اوقات چیزی بیش از محبوبیت و توجه نمی‌خواهد. همه چاپلوسی‌ها از سر خودخواهی نیستند؛ پدرومادر به خاطر فرزندشان چاپلوسی می‌کنند و دوستان به خاطر دوستان. فقط پخمه‌ها هستند که چاپلوسی را بی‌ارزش می‌دانند. برعکس، چاپلوسی قیمتی دارد و اگر خیلی خوب ادا شود، ممکن است قیمتش هم بالا برود. ویلیام هَزْلیت نوشت: «چاپلوسی و فرمانبرداری مثل هر کالای دیگری فروختنی هستند، قیمتی دارند و نمی‌شود با بهانه‌های واهی دریافت‌شان کرد.»

فرزانه بزرگ یونانی، پلوتارک، انگشت روی اصل مطلب می‌گذارد: «چاپلوس به وسیله انبساط خاطر اغوا می‌کند و همّ‌وغمی جز انبساط خاطر ندارد.»

قاعده ۲: تمجید باید لذت‌بخش باشد.

اگر لذت‌بخش نباشد، قیل‌وقال است. چاپلوسی غرّا می‌تواند چنان لذت‌بخش باشد که بی‌رودربایستی چاپلوسی تلقی شود و با این حال لذت‌بخش هم باشد. چاپلوس‌های غرّا شنوندگان حواس‌جمع را مغتنم می‌شمارند؛ فرمانروایان مقتدر از تمجید علنی لذت می‌برند. در لذت‌بخش‌ترین موقعیت، چاپلوس از صمیم قلب شنونده را تحسین می‌کند، مشعوفش می‌کند، سایر مصاحبان را مشعوف می‌کند، مشعوف می‌شود که رقبا را از پا انداخته است و چیزی عایدش می‌شود؛ هلهله‌ای، ترفیعی، لطفی، تمجید متقابلی. سفره چاپلوسی اعیانی است.»