کتاب شهیدان مسیحی نجران

کتاب شهیدان مسیحی نجران (بازنویسی تاریخ پیش از اسلام عربستان جنوبی براساس نسخه عربی) با عنوان انگلیسی Redefining History on Pre-Islamic Accounts: The Arabic Recension of the Martyrs of Najrân، نوشته‌ خوان پدرو منفرر سلا با ترجمه مهناز بابایی، پژوهشی تاریخی درباره‌ی واقعه‌ی کشتار مسیحیان نجران در عربستان جنوبی پیش از اسلام است که انتشارات مروارید در سال ۱۴۰۲ آن را منتشر کرده است. این کتاب که در سال ۱۴۰۳ به چاپ دوم رسیده، باتکیه‌بر نسخه‌ی خطی عربی شماره‌ی ۵۳۵ مجموعه‌ی سینا، به بازخوانی و تحلیل یکی از مهم‌ترین متون عربی مسیحی درباره‌ی این رویداد می‌پردازد. خوان پدرو منفرر سلا، استاد مطالعات عربی و اسلامی دانشگاه کوردوبا، برای نخستین بار این متن را در بستر تطبیقی با دیگر منابع یونانی و سریانی بررسی کرده است. کتاب حاضر نه‌تنها به داستان شهادت مسیحیان نجران می‌پردازد، بلکه زمینه‌های سیاسی، مذهبی و فرهنگی آن دوره را نیز واکاوی می‌کند و نقش قدرت‌های منطقه‌ای مانند بیزانس، ساسانیان، آکسوم و حمیر را در این رخداد تاریخی برجسته می‌سازد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب شهیدان مسیحی نجران اثر خوان پدرو منفرر سلا

کتاب شهیدان مسیحی نجران، اثر خوان پدرو منفرر سلا، پژوهشی درباره‌ی یکی از وقایع مهم تاریخ عربستان جنوبی در نیمه‌ی نخست سده‌ی ششم میلادی است، یعنی کشتار مسیحیان نجران به‌ دست پادشاه یهودی حمیر. این کتاب با تمرکز بر نسخه‌ی خطی عربی مجموعه‌ی سینا، روایت شهادت حارث و یارانش را در بستر تاریخی، سیاسی و مذهبی آن زمان بازخوانی می‌کند.

خوان پدرو منفرر سلا با رویکرد تطبیقی، روایت عربی را با متون یونانی و سریانی مقایسه کرده و نشان داده است که چگونه این واقعه در حافظه‌ی تاریخی منطقه و حتی در متون اسلامی و قرآن بازتاب یافته است. کتاب شامل مقدمه‌ای درباره‌ی اهمیت منابع عربی مسیحی، شرح نسخه‌های خطی مرتبط، تحلیل روایت عربی و بررسی زمینه‌های سیاسی و مذهبی است. کتاب شهیدان مسیحی نجران نه‌تنها برای پژوهشگران تاریخ مسیحیت و مطالعات خاورمیانه، بلکه برای علاقه‌مندان به تاریخ ادیان و تعاملات فرهنگی نیز قابل‌توجه است.

خلاصه کتاب شهیدان مسیحی نجران

کتاب شهیدان مسیحی نجران اثری تاریخی است که به بازخوانی و تحلیل یک واقعه‌ی تاریخی می‌پردازد. محور اصلی کتابْ شهادت مسیحیان نجران در عربستان جنوبی است که در نیمه‌ی نخست سده‌ی ششم میلادی رخ داده است. نویسنده باتکیه‌بر نسخه‌ی خطی عربی، ابتدا زمینه‌ی تاریخی منطقه را شرح داده و نشان داده است که چگونه نجران به محل تلاقی سیاست‌های چهار قدرت بزرگ آن زمان (بیزانس، ساسانیان، آکسوم و حمیر) تبدیل شد. کتاب در بخش‌های آغازین، به شرح گسترش مسیحیت در حمیر و واکنش پادشاه یهودی، ذونواس، می‌پردازد. سپس روایت شهادت حارث و یارانش را با جزئیات نقل می‌کند: محاصره‌ی نجران، مقاومت مسیحیان، اصرار بر ایمان خود و در نهایت قتل‌عام و سوزاندن آن‌ها. خوان پدرو منفرر سلا با تحلیل روایت عربی، تفاوت‌ها و شباهت‌های آن را با متون یونانی و سریانی بررسی کرده و به نقش روایت‌های قدیس‌نگاری در شکل‌گیری حافظه‌ی جمعی مسیحیان اشاره کرده است.

در ادامه، نویسنده به واکنش قدرت‌های منطقه‌ای، از جمله لشکرکشی پادشاه آکسوم برای انتقام و احیای مسیحیت در نجران، می‌پردازد. همچنین بازتاب این واقعه در متون اسلامی و حتی قرآن (سوره‌ی بروج و داستان اصحاب اخدود) مورد توجه قرار گرفته است. منفرر سلا با تحلیل زبانی و ساختاری متن عربی، ویژگی‌های ادبی و زبانی آن را نیز برجسته کرده است. در نهایت، کتاب شهیدان مسیحی نجران با بررسی پیامدهای فرهنگی و مذهبی این رویداد و نقش آن در تحولات بعدی منطقه به پایان می‌رسد.

چرا باید کتاب شهیدان مسیحی نجران را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی پژوهشی و تطبیقی، یکی از مهم‌ترین وقایع تاریخ پیش از اسلام عربستان را از زاویه‌ای کمتردیده‌شده بررسی کرده است. ویژگی شاخص آن تمرکز بر یک منبع عربی مسیحی است که پیش‌تر کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. خواننده با مطالعه‌ی این اثر، نه‌تنها با جزئیات واقعه‌ی نجران و زمینه‌های سیاسی و مذهبی آن آشنا می‌شود، بلکه با شیوه‌ی انتقال روایت‌ها میان سنت‌های مختلف (عربی، یونانی، سریانی) و تأثیر آن‌ها بر حافظه‌ی تاریخی و متون دینی نیز آشنا خواهد شد. کتاب شهیدان مسیحی نجران به کسانی که به تاریخ ادیان، تعاملات فرهنگی و تحولات سیاسی خاورمیانه علاقه دارند، اطلاعات تازه‌ای ارائه می‌دهد.

خواندن کتاب شهیدان مسیحی نجران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران تاریخ ادیان، علاقه‌مندان به تاریخ مسیحیت شرقی، دانشجویان مطالعات خاورمیانه و کسانی که به بررسی تعاملات مذهبی و سیاسی در دوره‌ی پیش از اسلام علاقه دارند، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که به تحلیل روایت‌های تاریخی و منابع دست‌اول علاقه‌مندند، مفید است.

درباره خوان پدرو منفرر سلا

خوان پدرو منفرر سالا دانش‌آموخته‌ی رشته‌ی زبان‌شناسی سامی از دانشگاه گرانادا است؛ او مدرک کارشناسی و دکترای خود را در همین رشته از این دانشگاه دریافت کرد. او در حال حاضر، استاد تمام مطالعات عربی و اسلامی در دانشگاه کوردوبا و عضو گروه مطالعات زبان‌شناسی و ادبیات این دانشگاه است. حوزه‌ی تخصصی او مطالعات سامی و بررسی متون دینی مربوط به اسلام نخستین، آثار عربی مسیحی و منابع یهودی‌ـ‌عربی است.

از میان تازه‌ترین آثار او می‌توان به مقالاتی مانند چنگ تفسیر: الگوهای تحلیلی ابن‌الطیب در روایت نابودی سدوم در مجموعه‌ی چهارراه‌های تفسیری: درک کتاب مقدس در یهودیت، مسیحیت و اسلام در خاور نزدیک پیشامدرن، اشاره کرد. جدیدترین اثر او با عنوان Pentateuch from the Syro-Hexapla نیز در سال ۲۰۲۰ توسط انتشارات گورجیاس در نیوجرسی به چاپ رسیده است.

بخشی از کتاب شهیدان مسیحی نجران

«اهمیت استراتژیک حکومت فدرالِ حمیر به سدهٔ اول میلادی بازمی‌گردد. این قلمرو به‌وضوح به دو بخش تقسیم می‌شد: یک منطقهٔ نیمه‌عشایری که جمعیت اصلی آن را بادیه‌نشینان تشکیل می‌دادند و دوم منطقهٔ یک‌جانشین که شامل سکونتگاه‌های مهمی مانند نجران و ظفار (که در سدهٔ پنجم میلادی و دورهٔ حکومت موقت آکسوم بر منطقه از یک دورهٔ کوتاه استقلال برخوردار شدند) بود. دورهٔ استقلالِ مجدد پادشاهی حمیر در زمان سلطنت ذونواس (۵۱۷-۵۲۵ بعد از میلاد) آغاز شد. او یک حاکم بومیِ یهودی مذهب بود که سرانجام به‌وسیلهٔ آکسوم‌ها و با کمک ناوگان دریایی ارسال شده از سوی یوستین اول، امپراتور بیزانس، از سلطنت خلع شد.»