کتاب ره نامه (جلد نهم، ولایت و تشیع)

کتاب ره نامه (جلد نهم، ولایت و تشیع) نوشته‌ی سیدعلی خامنه‌ای اثری پژوهشی و تحلیلی درباره‌ی مبانی، مفاهیم و جایگاه ولایت و تشیع در اندیشه و ساختار جامعه‌ی اسلامی است. این جلد بخشی از مجموعه‌ی چهل‌گانه‌ی ره‌نامه به‌شمار می‌آید که به تبیین اصول و ارزش‌های اسلام ناب محمدی با توجه به نیازها و چالش‌های معاصر می‌پردازد. محتوای کتاب بر پایه‌ی بیانات و نوشته‌های سیدعلی خامنه‌ای گردآوری و تدوین شده و تلاش دارد با بهره‌گیری از آیات قرآن، احادیث اهل‌بیت و تحلیل‌های تاریخی، تصویری روشن از مفهوم ولایت، نقش آن در قوام جامعه‌ی اسلامی و تمایزات تشیع ارائه دهد. انتشارات انقلاب اسلامی آن را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب ره نامه (جلد نهم، ولایت و تشیع)

ره نامه (جلد نهم، ولایت و تشیع) به قلم سیدعلی خامنه‌ای، اثری است که به بررسی عمیق مفهوم ولایت و جایگاه تشیع در ساختار فکری و اجتماعی اسلام می‌پردازد. این کتاب بخشی از مجموعه‌ای گسترده است که هدف آن ترسیم شاکله‌ی فکری و رفتاری جوانان مؤمن و انقلابی بر اساس آموزه‌های اسلام ناب است. ساختار کتاب به گونه‌ای طراحی شده که ابتدا با تبیین مفاهیم کلیدی ولایت و تشیع آغاز می‌شود و سپس با استناد به آیات قرآن، روایات و تحلیل‌های تاریخی، به نقش ولایت در قوام جامعه‌ی اسلامی، تفاوت آن با سایر اشکال حکومت و اهمیت پیوند عمیق میان مردم و رهبری می‌پردازد. در ادامه، کتاب به بررسی مراتب ولایت، استمرار آن در دوره‌ی غیبت و جایگاه ولایت فقیه می‌پردازد و در نهایت، ویژگی‌ها و تمایزات تشیع را از منظر عقلانیت، اجتهاد، عاطفه و نقش روحانیت شیعه در تاریخ اسلام تحلیل می‌کند. ره نامه با رویکردی تحلیلی و مستند، تلاش دارد مخاطب را با ابعاد مختلف ولایت و تشیع آشنا کند و جایگاه آن‌ها را در نظام فکری و اجتماعی اسلام نشان دهد.

خلاصه کتاب ره نامه (جلد نهم، ولایت و تشیع)

ره نامه (جلد نهم، ولایت و تشیع) با مقدمه‌ای درباره‌ی اهمیت مجموعه‌ی ره‌نامه و هدف آن در تبیین مبانی اسلام ناب آغاز می‌شود. کتاب با استناد به آیات و روایات، جایگاه ولایت را به‌عنوان شاخص هدایت و معیار حق در جامعه‌ی اسلامی معرفی می‌کند و حادثه‌ی غدیر را نقطه‌ی عطف تعیین تکلیف امت اسلامی در زمینه‌ی رهبری و حکومت می‌داند. در فصل اول، مفهوم ولایت از منظر لغوی و اصطلاحی بررسی شده و تأکید می‌شود که ولایت در اسلام به معنای پیوند عمیق، محبت و ارتباط جدایی‌ناپذیر میان رهبر و مردم است؛ حکومتی که بر اساس محبت، عدالت و پیوند فکری و عاطفی شکل می‌گیرد و با اشکال سلطنتی یا استبدادی تفاوت اساسی دارد. در فصل دوم، تفاوت ولایت الهی و ولایت طاغوت تبیین شده و بر این نکته تأکید می‌شود که حکومت الهی مبتنی بر عبودیت، عدالت و هضم شدن در اراده‌ی خداوند است، در حالی که ولایت طاغوت بر پایه‌ی خودخواهی و سلطه‌جویی استوار است. کتاب با اشاره به مصادیق تاریخی و معاصر، نقش تمسک به ولایت را در حفظ هویت اسلامی و مقابله با سلطه‌ی بیگانگان برجسته می‌کند. در فصل سوم، مراتب ولایت از ولایت خداوند تا ولایت پیامبر، ائمه و در عصر غیبت، ولایت فقیه بررسی شده است. نویسنده با استناد به آیات و روایات، انتقال ولایت از پیامبر به ائمه و سپس به فقیه جامع‌الشرایط را تبیین می‌کند و معیارهای لازم برای رهبری جامعه‌ی اسلامی را برمی‌شمارد. در فصل چهارم، اهمیت ولایت به‌عنوان روح جامعه‌ی اسلامی و عامل حیات و رشد استعدادهای انسانی مطرح می‌شود. کتاب تأکید می‌کند که ولایت نه‌تنها پیوند عاطفی، بلکه پیوند عملی و فکری با ولی خداست و جامعه‌ی دارای ولایت، جامعه‌ای پویا و بالنده خواهد بود. در فصل‌های بعدی، استمرار ولایت در عصر غیبت، نقش ولایت در پذیرش اعمال و بقای جامعه‌ی اسلامی، معنای تشیع و ویژگی‌های آن، عقلانیت و اجتهاد در مکتب شیعه، نقش روحانیت و عالمان شیعه در تاریخ و نظام‌سازی اسلامی و همچنین میراث‌داری و تأثیرگذاری متکلمان، فقها و فلاسفه‌ی شیعه بررسی می‌شود. کتاب با تحلیل ویژگی‌های متمایز تشیع، از جمله محوریت محبت، عقلانیت، اجتهاد و استقلال روحانیت، تصویری جامع از جایگاه ولایت و تشیع در اندیشه و تمدن اسلامی ارائه می‌دهد.

چرا باید کتاب ره نامه (جلد نهم، ولایت و تشیع) را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و مستند، مفاهیم بنیادین ولایت و تشیع را از منظر قرآن، سنت و تجربه‌ی تاریخی بررسی کرده است. ویژگی شاخص آن، تبیین دقیق تفاوت ولایت اسلامی با سایر اشکال حکومت و تأکید بر پیوند عمیق میان رهبری و مردم است. همچنین، کتاب با پرداختن به استمرار ولایت در عصر غیبت و نقش ولایت فقیه، به پرسش‌های معاصر درباره‌ی رهبری دینی و سیاسی پاسخ داده است. ره نامه (جلد نهم) علاوه‌بر تحلیل مفهومی، با ارائه‌ی نمونه‌های تاریخی و اجتماعی، اهمیت ولایت را در حیات و پویایی جامعه‌ی اسلامی نشان داده و نقش عقلانیت، اجتهاد و محبت را در تمایز تشیع برجسته کرده است. مطالعه‌ی این کتاب برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر از مبانی فکری و اجتماعی تشیع و جایگاه ولایت در اسلام هستند، سودمند خواهد بود.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به علاقه‌مندان مباحث اعتقادی، دانشجویان و پژوهشگران علوم اسلامی، فعالان فرهنگی و اجتماعی و کسانی که دغدغه‌ی شناخت جایگاه ولایت و تشیع در ساختار فکری و سیاسی اسلام را دارند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب ره نامه (جلد نهم، ولایت و تشیع)

«ولایت، معنای عجیبی است. اصل معنای ولایت، عبارت از نزدیک بودن دو چیز با یکدیگر است. فرض بفرمایید وقتی که دو ریسمان، محکم به هم تابیده میشوند و جدا کردن آنها از یکدیگر، به آسانی ممکن نیست، آن را در عربی «ولایت» میگویند. ولایت، یعنی اتّصال و ارتباط و قرب دو چیز به صورت مماس و مستحکم با یکدیگر. همهٔ معانی‌ای که برای «ولایت» در لغت ذکر شده است _ معنای محبّت، معنای قیومیت و بقیهٔ معانی، که هفت هشت معنا در زبان عربی هست‌_ از این جهت است که در هر کدام از اینها، به نوعی این قرب و نزدیکی بین دو طرف ولایت وجود دارد. مثلاً «ولایت» به معنای محبّت است؛ چون محب و محبوب، با یکدیگر یک ارتباط و اتّصال معنوی دارند و جدا کردنشان از یکدیگر، امکان‌پذیر نیست. ولایت یکی از انواع حکومت در اصطلاح اوّلی قرآنی، ولایت یعنی به‌هم‌پیوستگی و هم‌جبهگی و اتّصال شدید یک عدّه انسانی که دارای یک فکر واحد و جویای یک هدف واحدند، در یک راه قدم برمیدارند، برای یک مقصود دارند تلاش و حرکت میکنند، یک فکر را و یک عقیده را پذیرفته‌اند... این را در قرآن میگویند ولایت. اسلام، حکومت را با تعبیر «ولایت» بیان میکند و شخصی را که در رأس حکومت قرار دارد، به عنوان والی، ولی، مولا _ یعنی اشتقاقات کلمهٔ ولایت‌_ معرّفی میکند. معنای آن چیست؟ معنای آن، این است که در نظام سیاسی اسلام، آن کسی که در رأس قدرت قرار دارد و آن کسانی که قدرتِ حکومت بر آنها در اختیار او است، ارتباط و اتّصال و پیوستگی جدایی‌ناپذیری از هم دارند. این، معنای این قضیه است. این، فلسفهٔ سیاسی اسلام را در مسئلهٔ حکومت برای ما معنا میکند. هر حکومتی که این طور نباشد، این ولایت نیست؛ یعنی حاکمیتی که اسلام پیش‌بینی کرده است، نیست. اگر فرض کنیم در رأس قدرت، کسانی باشند که با مردم ارتباطی نداشته باشند، این ولایت نیست. اگر کسانی باشند که رابطهٔ آنها با مردم، رابطهٔ ترس و رعب و خوف باشد _ نه رابطهٔ محبّت و التیام و پیوستگی‌_ این ولایت نیست. اگر کسانی با کودتا بر سر کار بیایند، این ولایت نیست. اگر کسی با وراثت و جانشینی نَسَبی _ منهای فضایل و کیفیات حقیقی که در حکومت شرط است‌_ در رأس کار قرار گیرد، این ولایت نیست. ولایت، آن وقتی است که ارتباط والی یا ولی، با مردمی که ولایتِ بر آنها است، یک ارتباط نزدیک، صمیمانه، محبّت‌آمیز و همان طوری که در مورد خود پیامبر وجود دارد، یعنی «بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ» یا «بعث منهم»: از خود آنها کسی را مبعوث کرده است _ باشد؛ یعنی از خود مردم کسی باشد که عهده‌دار مسئلهٔ ولایت و حکومت باشد. اساس کار در حاکمیت اسلام این است.»