کتاب کالبدشناسی درام

کتاب کالبدشناسی درام نوشتهٔ مارجوری بولتون و ترجمهٔ رضا شیرمرز است و نشر قطره آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب کالبدشناسی درام

هدف این کتاب نقد ادبی نیست، بلکه قصد دارد کارکرد و ماهیت درام را فاش کند و به شناخت مخاطبان تئاتر از درام و درام‌نویسی عمق ببخشد. 

مارجوری بولتون، مؤلف شش کتاب عمیق دربارهٔ زبان، رمان، شعر، نثر، تحقیقات ادبی و درام است و با تسلط شگرف بر ادبیات جهان و ازجمله ادبیات نمایشی، دست به تألیف کتاب کالبدشناسی درام زده است. این کتاب، با کتاب‌های معمول در وادی درام نویسی متفاوت است، چون بر امر اجرا، تأکید فراوانی دارد. این اصل که «درام، علاوه بر ارزش ادبی باید قابلیت اجرایی هم داشته باشد» از ابتدا تا انتهای این کتاب حضوری آشکار دارد. مارجوری بولتون، اجرا را جزو لاینفک سیستم تئاتری مطلوب می‌داند، مثال‌های فراوانی از نمایشنامه‌های کلاسیک تا آثار نمایشی مدرن می‌آورد و به لحاظ اجرایی تشریحشان می‌کند. همچنین مارجوری بولتون، تأکیدی آگاهانه بر آثار شکسپیر دارد. مترجم این کتاب، ترجمه برخی از مثال‌های بولتون از نمایشنامه‌های شکسپیر را از منابع فارسی استخراج کرده است. آنتونیوس و کلئوپاترا برگردان محمدعلی اسلامی ندوشن، اتللو برگردان به‌آذین، هنری چهارم برگردان احمد خزاعی و مجموعه آثار نمایشی ویلیام شکسپیر برگردان دکتر علاءالدین پازارگادی منابعی هستند که در ترجمه این کتاب مورد استفاده قرار گرفته‌اند. بولتون در این کتاب به تحلیل موضوعاتی مانند طرح داستانی، دیالوگ و شخصیت‌پردازی پرداخته و در این راه از درام‌نویسان دوران‌های مختلف مثال‌های قابل‌تأملی آورده است. 

خواندن کتاب کالبدشناسی درام را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

مخاطبان اصلی این اثر، دانش‌آموزان مقطع دبیرستان، دانشجویان یا دیگرانی هستند که به هر دلیل نمایشنامه می‌خوانند. این کتاب در واقع یک کتاب آموزشی نیست، اما به کلاسی شبیه است که از تماشاگران تئاتر تا تئاتری‌های حرفه‌ای می‌توانند در آن شرکت کنند و از دانش تئاتری مارجوری بولتون بهره‌مند شوند.

بخشی از کتاب کالبدشناسی درام

««طرح داستانی» یک نمایشنامه، مانند رمان، داستان کوتاه و حتا شعر روایی، داستانی واقعی است. خلاصه کردن و بررسی ساختاری این طرح داستانی، کار جذاب و ارزشمندی است. کلیت و اجزای طرح داستانی یک نمایشنامه، تحت تأثیر ماهیت سه‌بعدی درام است. طرح داستانی باید به‌گونه‌ای باشد که انسان‌های عادی بتوانند آن را روی صحنه به نمایش بگذارند.

طرح داستانی نمایشنامه باید واضح و روشن باشد، طوری که تماشاگران بتوانند آن را دنبال کنند. طرح داستانی، هم می‌تواند ساده و هم مانند بسیاری از کمدی‌ها پیچیده و با ریتم تند باشد. در بسیاری از نمایشنامه‌ها، سادگی و در بسیاری، پیچش‌های دراماتیک، علت زیبایی اثر و جذابیت آن است.

نمونه طرح داستانی ساده، شاه اودیپوس اثر سوفوکل است. طاعون، در شهر تبس شایع شده و قاتل پادشاه سابق، لائیوس تحت تعقیب است. مردم معتقدند شهر به خاطر این جنایت هولناک نفرین شده است. شاه اودیپوس که سال‌ها پیش وارد تبس شد و مردم را از شر یک هیولا خلاص کرد، اینک توسط پیشگوی نابینا تیرسیاس، متهم به ارتکاب چنین جنایتی شده است. اودیپوس خود را پاک اما در معرض تهمت می‌یابد و با پیشگو، برادر ملکه، و کرئون به نزاع برمی‌خیزد و آن‌ها را متهم به توطئه‌چینی می‌کند. اودیپوس، در پی اثبات بی‌گناهی خویش است که تصادفاً متوجه می‌شود که قاتل لائیوس خود او است، لائیوس پدر او بوده و او اینک با مادرش ازدواج کرده است. ملکه خودکشی می‌کند. اودیپوس از شدت وحشت و یأس، چشمان خود را کور می‌کند. می‌بینید که طرح داستانی این تراژدی چقدر ساده است و از پیچش‌های دراماتیک هم خبری نیست. طرح داستانی آنتیگون کمی پیچیده‌تر است و بیش از یک مسئله در این تراژدی مورد تحلیل قرار می‌گیرد، اگرچه مسئله اصلی تراژدی مذکور، تقابل قانون و انسانیت است.»