کتاب فهم سوسیالیسم

کتاب الکترونیکی «فهم سوسیالیسم» نوشتهٔ ریچارد د. ولف با ترجمهٔ فرهاد اکبرزاده در نشر نون چاپ شده است.  این کتاب بیشتر بر جنبه‌های اقتصادی سوسیالیسم تمرکز می‌کند؛ اینکه این جنبه‌ها در رئوس کلی چه فرقی با سرمایه‌داری دارد.

درباره کتاب فهم سوسیالیسم

سوسیالیسم همواره سنتی از جریان‌های متفاوت، چندگانه و مورد مناقشه‌ای از اندیشه و عمل بوده است. کتاب فهم سوسیالیسم توضیح می‌دهد که چه زمانی و چرا از یک یا چند تفسیر سوسیالیستی استفاده می‌شود و چه زمانی دربارۀ این سنت به‌طور کلی صحبت می‌شود.

سوسیالیسم نوعی آرزومندی برای یک زندگی بهتر از آن چیزی است که سرمایه‌داری برای بیشتر مردم میسر می‌سازد. آرزو برای داشتن زندگی بهتر، مثل چیزی که سوسیالیسیم پیش می‌کشد، چیز تازه‌ای نیست.

در جوامع برده‌داری، برده‌ها امید و رؤیای زندگی‌ای را در سر می‌پروراندند که آن‌قدر سخت و خارج از کنترلشان نباشد. در جوامع فئودال، رعیت‌های «آزاد» ـ از این نظر که کسی «صاحب» آن‌ها نیست ـ نیز در آرزوی زندگی بهترند. در انقلاب آمریکایی علیه پادشاه جورج سوم انگلستان، انقلابیون نه برده بودند و نه رعیت. آن‌ها دموکراسی را به اهدافی افزودند که برده‌ها و رعیت‌ها پیش از آن‌ها پیش کشیده بودند.

سرمایه‌داری خیلی زود نشان داد که با آنچه انقلابیون امیدش را در سر داشتند فرق دارد؛ در حالی که برخی را قادر می‌سازد که آزادتر و مستقل‌تر از برده‌ها، رعیت‌ها یا افراد مشاغل آزادِ پادشاهان باشند، جداً آزادی، استقلال و دموکراسی بسیاری را محدود می‌کند. سرمایه‌داری به بسیاری از وعده‌های مدافعانش خیانت کرد. سرمایه‌داری نابرابری‌های بزرگ درآمد و ثروت را به وجود آورد و آن‌ها را تکثیر کرد.

کتاب فهم سوسیالیسم را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه‌مندان به فلسه، علوم سیاسی و اقتصاد پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب فهم سوسیالیسم

«سوسیالیسم در اروپای قرن نوزدهم به‌سرعت رشد کرد و به همه جای این قاره رفت. پژواک و انشعابات انقلاب‌های فرانسه و آمریکا، به همین نسبت، اندیشه و نوشتار انقلابی را برانگیختد. در فلسفه، سیاست، اقتصاد (که بعدها «اقتصاد سیاسی» نامیده شد) و فرهنگ، گسست‌ها و پیشرفت‌های غیرمنتظرۀ زیادی رخ داد. فئودالیسم و امپراتوری‌های فئودال باقی‌مانده از هم پاشیدند و سرمایه‌داری صنعتی و ملی‌گرایی‌های قومی گسترش یافتند. انقلاب سال ۱۸۴۸ منجر به سازماندهی دوبارۀ نقشۀ اروپا در جهت ایجاد یک اقتصاد جهانی یکپارچه (به‌ویژه اتحاد آلمان و ایتالیا) شد، و استعمار سرمایه‌دارانه گام‌های مهمی به‌سوی ایجاد یک اقتصاد جهانی یکپارچه برداشت. تمام این رخدادها باعث توسعه و گسترش سوسیالیسم نیز شد.

سوسیالیسم منتقدان و نقدهایی را به این تمایل مشهود سرمایه‌داری برای زیاد کردن تفاوت درآمدها و ثروت گرد هم آورد. سوسیالیسم آمد تا برای آرزوی برابری بسیار بزرگ‌تر مبارزه کند. علاوه بر این، سوسیالیسم اعتراض‌ها و معترضین را به بی‌ثباتی سرمایه‌داری و چرخه‌های درون ذاتش گرد هم آورد، چرخه‌هایی که طبقۀ کارگر را، به‌طور متوسط هر چهار تا هفت سال، با بیکاری ناگهانی و از دست رفتن درآمدشان مواجه می‌کند. آفت رکود و کسادی، که بیشتر کارفرمایان و کارگران به یک اندازه از آن بیم دارند، به‌عنوان یک ویژگی نامعقول سرمایه‌داری گریبان بسیاری را می‌گیرد و این دلیل خوبی است که آرزومند نظامی باشی که نیازی به چنین چرخه‌هایی ندارد یا مجالش را نمی‌دهد.

سوسیالیست‌های اروپا، در نیمۀ دوم قرن نوزدهم، خیلی زیاد بودند و اعتمادبه‌نفس کافی داشتند تا جنبش‌های اجتماعی، اتحادیه‌های کارگری و احزاب سیاسی تشکیل دهند. روزنامه‌ها، کتاب‌ها و جزوه‌های سوسیالیستی ایده‌هایشان را منتشر می‌کردند. نظریه‌پردازان جدی (به‌ویژه مارکس۶، انگلس و شاگردانشان) به سوسیالیسم ژرفا و غنا بخشیدند و این سنت را با ادبیات قابل توجهِ نقد و تحلیل اجتماعی و پیشنهادهایی برای ایجاد دگرگونی اجتماعی توسعه دادند. مارکس در جلد اول سرمایه۸ بی‌عدالتی بنیادینی را تعریف کرد ـ بهره‌کشی ـ که در دل رابطۀ کارفرما/کارگر قرار دارد.

بهره‌کشی، به زبان مارکس، وضعیتی را توصیف می‌کرد که در آن، کارگر ارزشی بیش از آنچه کارفرما به‌صورت دستمزد به او می‌دهد تولید می‌کند. مارکس نشان داد که بهره‌کشی سرمایه‌دارانه به هر چیز دیگری در جوامع سرمایه‌داری شکل می‌دهد. سوسیالیست‌ها با آرزوی جامعه‌ای بهتر بیش‌ازپیش خواهان پایان دادن به بهره‌کشی و جایگزینی رابطۀ کارفرما/کرگر با یک سازماندهی تولید بدیل شدند که در آن، کارگران به‌صورت دموکراتیک و به‌عنوان کارفرمای خود عمل می‌کنند.»