کتاب جامعه شناسی سیاسی چیست؟

کتاب جامعه شناسی سیاسی چیست؟ نوشتهٔ الیزابت اس. کلمنز و ترجمهٔ شیرین کریمی و ویراستهٔ محمد هدایتی است و انتشارات زندگی روزانه آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب جامعه شناسی سیاسی چیست؟

الیزابت اس. کلمنز (متولد ۱۹۵۸) جامعه‌شناس آمریکایی و استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه‌های آریزونا و شیکاگو است. او در دانشگاه‌های هاروارد و شیکاگو تحصیل کرده و در مطالعاتش به نقش جنبش‌های اجتماعی و سازمان‌ها در تغییرات سیاسی و نیز به توسعهٔ سیاسی در ایالات متحد آمریکا می‌پردازد. کلمنز از سال ۱۹۹۸ تا امروز سردبیر چند مجله در حوزهٔ جامعه‌شناسی سیاسی بوده و از سال ۲۰۱۶ سردبیر مجلهٔ جامعه‌شناسی آمریکا است.

نخستین کتاب کلمنز با عنوان لابیِ مردم: خلاقیت سازمانی و برآمدن سیاست گروه ذینفع در ایالات متحد ۱۸۹۰-۱۹۲۵، جایزهٔ بهترین کتاب را در بخش جامعه‌شناسی سازمان در سال ۱۹۹۸ و همچنین در بخش جامعه‌شناسی سیاسی در سال ۱۹۹۹ از آنِ خود کرد. کلمنز در این کتاب استدلال می‌کند که از اواخر قرن نوزدهم سیاست آمریکا از نظامی با محوریت سازمان‌های احزاب سیاسی و انتخابات به نظامی با محوریت گروه‌های ذینفع تبدیل شده است. مطالعات کلمنز در لابی مردم نوعی بحث و گفت‌وگو با نظریه‌های بنیادین جامعه‌شناختی است و بر نوآوری سازمانی تمرکز دارد.

کلمنز در سال ۲۰۲۰ هدایای مدنی: اراده‌گرایی و ساخت دولت-ملت آمریکا را منتشر کرد. او در این کتاب مخمصه‌های تنش‌آمیز اما پرقدرتِ لیبرالیسم را در توسعهٔ فرهنگ سیاسی و حکمرانی آمریکا نشان می‌دهد و نیز رابطهٔ جامعهٔ مدنی با دولت را بررسی می‌کند. کلمنز در مقام جامعه‌شناس سیاسی معتقد است که سیاست را نمی‌توان فقط با بررسی نهادهای رسمی مثل ریاست‌جمهوری، دادگاه‌ها و کنگره درک کرد، بلکه سیاست را باید در زندگی اجتماعی، محل کار و از طریق سازمان‌ها، انجمن‌ها و فعالیت‌هایی که اغلب به چشم فعالیت‌های خصوصی به آنها نگریسته می‌شود درک کرد.

کتاب جامعه‌شناسی سیاسی چیست؟ در سال ۲۰۱۶ در نشر پالیتی منتشر شد. کلمنز در این کتاب متنی صریح و الهام‌بخش برای دانشجویان در تمام سطوح تحصیلی نوشته است. به تعبیرِ رُز دلرِ منتقد، کلمنز در این کتاب «جامعه‌شناسی سیاسی را همچون چهرهٔ انسانیِ سیاست ترسیم می‌کند.» کلمنز در این کتاب از مفاهیم، نظریه‌ها و مکاتب فکریِ اصلی در حکم زمینه‌ای برای کارش استفاده می‌کند و با تکیه به بنیان‌های علم سیاست به حوزهٔ جامعه‌شناسی سیاسی می‌پردازد. کلمنز سیاست را، علاوه بر نهادهای رسمی سیاسی، در روابط میان مردم، اعضای خانواده‌ها، رویدادهای زندگی، مسائل اقتصادی و نیز در معماری و بناهای تاریخی می‌بیند. به زعم کلمنز جامعه‌شناسی سیاسی نحوهٔ شکل‌گیری فرایندهای اجتماعی را درون نهادهای سیاسی رسمی و نیز انواع بسیاری از سیاست‌های اجرایی را در محیط‌های خارج از ترتیباتِ به‌رسمیت‌شناخته‌شدهٔ حاکم بررسی می‌کند و اینها شامل سیاست‌های درونیِ خانوادگی و نیز انجمن‌های مدنی و شبکه‌های اجتماعی می‌شود که حافظِ جنبش‌های اجتماعی و کارزارهای سیاسی است و از مرزهای نهادهای سیاسی رسمی عبور می‌کند.

خواندن کتاب جامعه شناسی سیاسی چیست؟ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران حوزه‌های جامعه‌شناسی سیاسی و فلسفه سیاسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب جامعه شناسی سیاسی چیست؟

«کم‌وبیش به هر جای جهان که سفر کنید و در بسیاری از مکان‌های دیدنی عالم، آثارِ فیزیکیِ بر جای مانده از نظم‌های سیاسی را خواهید دید که مدت‌هاست از بین رفته‌اند: قلعه‌ها در امتداد رود راین، دیوار بزرگ چین، مجموعه‌های معابدِ عظیم آمریکای مرکزی، آفریقای شمالی و آسیای جنوبِ شرقی، یا حتی مجموعهٔ انبارهای غلّهٔ دیواره‌سنگی در فلاتِ بادخیز آمریکای جنوب غربی. هر یک از این مکان‌ها تجسم‌بخشِ برخی از روش‌های تقویت‌کنندهٔ توانِ انسان برای کنترل محیط خود، برای تولید کالاهای اشتراکی، و کم‌وبیش همیشه، برای سلطهٔ برخی بر دیگران‌اند.

قلعه‌های اروپایی همزمان مراکز فعالیت اقتصادی، «کرسی‌های» قدرتِ وصل‌کنندهٔ سلسله‌های خاندانی به حکمرانیِ مشروع و به‌رسمیت‌شناخته‌شده و منابع نظامی بود که حوزه‌ای امن و قابلِ بهره‌برداری از کلِ مناطق اطراف را مهیا می‌ساخت. اقتدار سیاسیِ رسمیِ حاکمی که چنین قلعه‌ای را در اختیار داشت در شبکهٔ گسترده‌ای از فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی و نیز در مجموعه‌های مشترکی از مفاهیم مذهبی و فرهنگی ریشه داشت. هرچند این امر، به شیوه‌های بسیار متفاوت، در مورد امپراتورهایی که دیوار بزرگ را بنا کردند، کشیش‌هایی که آن معابد را اداره می‌کردند یا رهبران به‌رسمیت‌شناخته‌شده در گروه‌های کوچکِ محلی که فقط چند قرن با امرار معاش از راه شکار و گردآوری فاصله داشتند نیز صادق بود.

هر مکان مشخصی تقریباً با انباشت لایه‌هایی از روش‌های مختلفِ سازماندهیِ قدرت بر روی هم شکل گرفته است. اگر بنا باشد از آن انبارهای سنگیِ ناصافِ غلّه در کنجِ جنوبِ غربی یوتا شروع کنیم، نقطهٔ عزیمت‌مان مکانی است که به‌دست جوامع گوناگونِ بومی آمریکایی سامان یافت، سپس ایالات متحد با شکست مکزیک (که پیش‌تر مستعمرهٔ اسپانیا بود) مدعی مالکیت بر آنجا شد، بعد مورمون‌ها در آنجا یک تئوکراسی بنا نهادند؛ هرچند بعدها ناچار شدند به منظور پیوستن به ایالات متحد خواسته‌های کنگرهٔ آمریکا را اجابت کنند و قوانین خودشان را تغییر دهند. با چرخشِ دایره‌وارِ ساعتگرد در فور کورنرز __که با زوایای قائمه روی نقشه هزاران مایل به سمت شرقِ واشینگتن دی‌سی، با مرز شرقی-غربی ترسیم شده و نشان‌دهندهٔ مصالحه‌ای امیدبخش میان ایالت‌های برده‌دار و ایالت‌های آزاد در مجلس قانونگذاری ملی است، از میان اتراق‌گاه‌های قبایل امروزی گذر می‌کنیم که هم دارای موجودیت‌های خودمختارند و هم تابع دولت فدرال‌اند، و از ویرانه‌های درّهٔ چاکو در قلب یک نظام عظیم منطقه‌ای مربوط به هزار سال پیش یا کهن‌تر، و نیز از میان مناطقی عبور می‌کنیم که با جنگ از اسپانیا، و با جنگ‌های بیشتر یا با خریدن از مکزیکِ مستقل گرفته شده‌اند. هر یک از این مسیرها، به‌نوبهٔ خود، با نظام‌های تجارت، قوانینِ مربوط به مالکیت اموال، کردوکارهای معنوی و نظام‌های خانوادگی شکل جدیدی از نظم سیاسی را ایجاد کرده‌اند.»