کتاب قرن دیکتاتورها

کتاب قرن دیکتاتورها نوشته اولیویه گز است و با ترجمه ابوالفضل الله‌دادی در گروه انتشاراتی ققنوس منتشر شده است.

درباره کتاب قرن دیکتاتورها

از زمان پیسیستراتوس، نخستین جبار یونان باستان، مردانْ قدرت فردی‌شان را, ورای هر نظارت و قانونی، بی‌رحمانه بر قبایلشان اِعمال کرده‌اند. اما دیکتاتورها هیچ‌گاه به اندازهٔ قرن اخیر تکثیر نشدند، انگار که پیشرفت و فن, دو شاخص این قرن, علیه خودش برخاسته است.

 دولت‌های مدرن بر سازمان هرمیِ بسیار نظام‌مند و به لحاظ اداری متمرکزی مبتنی بودند، و انحصار خشونتِ «قانونی» و نهادهای پُرهزینه و پیچیده، صنایع مخابرات و مجموعهٔ نظامی‌صنعتی, را در اختیار داشت. وقتی این دستگاه اختاپوس‌وار به دست دیکتاتورها افتاد، خشونت با شدتی بی‌سابقه طغیان کرد. این دیکتاتورها عموما ویژگی‌های مشترکی داشتند. آن‌ها ا مرد بودند؛ مردانی مبتلا به بی‌خوابی، ریاضت‌پیشه یا بیمار جنسی، بی‌احساس یا بددهان و اغلب کوتاه‌قد (کیم جونگ ایل, لنین، استالین، فرانکو و موسولینی همگی کمتر از یک متر و هفتاد سانتیمتر قد داشتند). انسان‌هایی‌اند متعصب و حاشیه‌ای و مطرود؛ شورشی‌ها یا نظامیانی سرخورده که در اردوگاه‌های روستایی کار می‌کردند. دیکتاتورها همیشه در میانهٔ هرج‌ومرج ظاهر می‌شوند: در بحبوحهٔ درگیری‌ها و انقلاب‌ها و بحران‌های اقتصادی. این کتاب مرحله به مرحله با ظهور و به قدرت رسیدن دیکتاتورها پیش می‌رود و نشان می‌دهد آن‌ها در چه زمانی ظهور می‌کنند و چطور اوضاع جامعه را به سمتی که می‌خواهند پیش می‌برند. 

نشان می‌دهد آن‌ها چطور ساز و کار را به نفع خودشان تغییر می‌دهند و یک نظم حکومتی برقرار می‌کنند و شروع به سرکوب می‌کنند. 

خواندن کتاب قرن دیکتاتورها را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به علوم سیاسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب قرن دیکتاتورها

دیکتاتور فقط نویسندهٔ داستان‌های تخیلی نیست، بازیگر و کارگردانی برجسته هم است. از روی بالکنش، از پشت تریبون ورزشگاه به مناسبت کنگرهٔ حزبی واحد برای مردمش داد سخن می‌دهد. زمزمه می‌کند، زوزه می‌کشد، آروغ می‌زند؛ به کلمه‌ها چنگ می‌زند. سیرکی بزرگ حضورش را همراهی می‌کند. اسطوره‌های احیاشده و دینی که او پیامبرش است، به شکوه و جلال، تجلیل‌ها و آیین‌های جدید نیاز دارد: کمی زرق و برق و نمایش چشمگیر. با هیاهوی بسیار مردانِ چابک عضلانی و دخترانِ جوانِ پاکدامن، دسته‌های سربازان، ورزشکاران و موشک‌ها را به صف می‌کند, در حالی که گل‌ها و نشان‌ها و بیرق‌ها را حمل کرده‌اند و آن‌طور که باید خود را آراسته‌اند. هر دیکتاتوری زیورآلات، اونیفرم‌ها، پیراهن سیاه، کت مائو، کلاه پلنگی و شگردهایی خاص خود را دارد که لشکریانش را قوی‌تر و پرشمارتر نشان می‌دهد؛ مثل گذشته که حاکمان خودکامه در پادشاهی‌های آفریقا یا آمریکای میانه، جنگجویانشان را با پرها و خالکوبی‌ها و نقاب‌های جنگی آرایش می‌کردند. در عصر جدید همه‌چیز محکوم به زیرورو شدن است: انقلاب‌ها به قدری اذهان را تحت تأثیر قرار داده‌اند که ادعا می‌کنند به بشریت از نو شکل می‌دهند و با جهانیان پیوندی نزدیک دارند. تسهیل‌گرِ بزرگ زبان نمادینش را تحمیل می‌کند و پرچم و نشان، آدرس، سلام نظامی، سرود ملی و تمبرها باید مشخصه (یا چهرهٔ او) را بر خود داشته و قابل شناسایی باشند, و به‌آسانی قابل تکثیر؛ محرک‌هایی که هیجان می‌آفرینند و ارعاب می‌کنند. فرمانروای مستبد در اصل به افراد بی‌اعتماد است. او از گهواره تا گور در پی این است که آن‌ها را شکل دهد و رؤیایش درآوردن آن‌ها به قالب توده‌ای نظم‌یافته است. کانتی خاطرنشان می‌کند که مثل حضور در ورزشگاه، انسان‌ها, در بین توده, خود را از هراسِ ارتباط و تابوهایشان خلاص می‌کنند و به این ترتیب احساسِ برابری و آسیب‌ناپذیری می‌کنند, گویی که «زره بزرگی بر تن دارند». توده افراد را از [گناه] مبرا می‌کند. آن‌ها می‌توانند از حد و مرزهای شخصیتشان بگذرند و اگر به‌خوبی اداره شوند، آزادانه دست به کشتار بزنند؛ سیستم آن‌ها را از مسئولیتشان معاف می‌کند. بدین منظور دیکتاتور از تبلیغات استفاده و سوءاستفاده می‌کند. در قرن بیستم، قرن پیشرفت، روزنامه‌ها و سینما و رادیو و تلویزیون راه‌های شگفت‌انگیزی برای دخل وتصرف در اذهان [ملت] فراهم کرده است. برخی با شور و شوق بازی می‌کنند و بعضی از خصومت‌ها و ترس بهره می‌برند, اما راهکارشان هرچه باشد، هرگز نباید متوقف شوند، تکرارْ اذهان را شرطی می‌کند. تبلیغاتْ ملتِ تحت سلطه و ناظران خارجی (و احمق‌های به‌دردبخور و طرفدارانش) را به یک اندازه مخاطب قرار می‌دهد.