کتاب نیایش

«نیایش» مجموعه چند نوشته به قلم و ترجمه دکتر علی شریعتی(۱۳۵۶-۱۳۱۲)، نو اندیش دینی است. وی در این کتاب ترجمه‌ای از نوشتار نیایش به قلم «الکسیس کارل» و همچنین نوشتاری از خودش در این باره را گردآورده است. در بخشی از مقاله «نیایش» از این کتاب می‌خوانیم: «چنین به نظر می‌رسد که نیایش اصولاً کشش روح است به سوی کانون غیرمادی جهان. به طور معمول نیایش عبارت است از تضرع، ناله مضطربانه و طلب یاری و استعانت و گاهی یک حالت کشف و شهود روشن و آرام درونی و مستمر و دورتر از اقلیم همه محسوسات. به عبارت دیگر، می‌توان گفت که نیایش پرواز روح است به سوی خدا و یا حالت پرستش عاشقانه‌ای است نسبت به آن مبدئی که معجزه حیات از او سرزده‌است و بالاخره، نیایش نمودار کوشش انسان است برای ارتباط با آن وجود نامرئی، آفریدگار همه هستی، عقل کل، قدرت مطلق، خیر مطلق، پدر و منجی هر یک از ما. صرف نظر از نقل اوراد فرمولی، حقیقت نیایش یک حالت عرفانی پرگدازی را مجسم می‌کند که در آن، دل به خدا جذب می‌شود. این حالت از طبیعت عقل سرچشمه نمی‌گیرد و از همین روست که تا آنجا که غیر قابل ادراک است در نظر اهل فلسفه و استدلال، غیر قابل قبول باقی می‌ماند. همان‌طور که حدیث جمال و عشق در دفتر نیست و به درس و تعلیم نیاز ندارد، آنها که دلی خالی از اندیشه دارند خدا را همچون گرمای خورشید و یا عطر گل، به طور طبیعی، احساس می‌کنند. اما همین خدایی که این‌چنین با کسی که دوست داشتن را می‌داند به‌آسانی کنار می‌آید، خود را از چشم آن که جز فهمیدن نمی‌داند پنهان می‌دارد.»

درباره علی شریعتی

علی شریعتی، اندیشمند، نویسنده و پژوهشگر برجسته‌ی ایرانی، در دوم آذر ۱۳۱۲ در روستای کاهک مزینان سبزوار متولد شد. او فرزند محمدتقی شریعتی، مفسر نوگرای قرآن، و زهرا امینی بود و در محیطی علمی و دینی پرورش یافت. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مشهد گذراند و در دانشگاه فردوسی مشهد در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی تحصیل کرد. سپس با کسب رتبه‌ی نخست، برای ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی جامعه‌شناسی به دانشگاه سوربن فرانسه اعزام شد و تحت تأثیر اندیشه‌های متفکرانی چون ژان پل سارتر و لویی ماسینیون قرار گرفت.

شریعتی با بازگشت به ایران، فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی گسترده‌ای آغاز کرد و به تدریس در دانشگاه فردوسی پرداخت. او از سال ۱۳۴۸ با سخنرانی‌های پرشور خود در حسینیه‌ی ارشاد تأثیری عمیق بر جریان روشنفکری و مبارزه علیه رژیم پهلوی گذاشت. این فعالیت‌ها موجب بازداشت، ممنوعیت تدریس و در نهایت تبعید او شد. سرانجام در ۲۶ خرداد ۱۳۵۶ در انگلستان درگذشت. علت مرگ وی سکته‌ی قلبی اعلام شد، اما همچنان ابهاماتی درباره‌ی آن وجود دارد. پیکرش به سوریه منتقل و در نزدیکی زینبیه به خاک سپرده شد.

شریعتی در آثارش به بازگشت به خویشتن و مسئولیت روشنفکران تأکید داشت. وی در سه حوزه‌ی اجتماعیات، اسلامیات و کویریات می‌نوشت و قلم را توتم خود می‌دانست. آثار ماندگار دکتر علی شریعتی شامل کتاب‌هایی چون فاطمه فاطمه است، علی حقیقتی بر گونه‌ی اساطیر و هبوط در کویر است.