کتاب آتلانتیس نو

کتاب آتلانتیس نو اثری ناتمام با عنوان اصلی New Atlantis and The Great Instauration نوشتهٔ فرانسیس بیکن و ترجمهٔ صادق صفارزاده توسط نشر نی منتشر شده است.  بیکن در اواخر عمر خود این کتاب را نوشت که اثری در ژانر آرمان‌شهر است. نویسنده در این اثر آرای فلسفی را در قالب یک رمان مطرح کرده است. نسخهٔ الکترونیکی این کتاب را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب آتلانتیس نو

فرانسیس بیکن، فیلسوف و منتقد سرسخت آرمان‌شهرها، دیدگاهی واقع‌گرایانه نسبت به جوامع ایده‌آل داشت. او، مانند ماکیاولی، آرمان‌شهرهای فیلسوفان را تخیلی و دور از واقعیت می‌دانست و معتقد بود که باید به آنچه انسان‌ها انجام می‌دهند توجه کرد، نه آنچه باید انجام دهند. کتاب آتلانتیس نو که پس از مرگ بیکن منتشر شد، جامعه‌ای ایده‌آل و قابل تحقق را به تصویر می‌کشد که بر علم و فناوری پیشرفته استوار است. این اثر، برخلاف آرمان‌شهرهای پیشین، نه تنها تصویری از یک جامعه‌ی ایده‌آل ارائه می‌دهد، بلکه الگویی برای تأسیس چنین جامعه‌ای نیز به شمار می‌رود. کتاب آتلانتیس نو تأثیر عمیقی بر شکل‌گیری جوامع علمی در اروپا داشت. انجمن سلطنتی انگلستان، که بسیاری از بنیان‌گذاران علم مدرن در آن عضو بودند، از این اثر الهام گرفت. همچنین، ایده‌های بیکن در دورهٔ روشنگری فرانسه مورد توجه قرار گرفت و بر موضوعاتی مانند تمرکز بر دانش عملی و طرح‌های طبقه‌بندی تأثیر گذاشت.

خلاصه کتاب آتلانتیس نو

(هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان را فاش می‌کند!)

آرمان‌شهری که فرانسیس بیکن در کتاب آتلانتیس نو ترسیم کرده، با الهام از آتلانتیس افلاطون نگاشته شده است. او در این کتاب تصویری از جامعه‌ای ایده‌آل را ارائه می‌دهد که بر پایهٔ علم و دانش بنا شده است. این جزیرهٔ دورافتاده که توسط حکیمان و دانشمندان اداره می‌شود، دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که آن را از سایر آرمان‌شهرها متمایز می‌کند. تأکید بر علم و فناوری، عدالت اجتماعی، تجارت دانش و جامعه‌ای مذهبی، از جمله ویژگی‌های کلیدی آتلانتیس نو است. فرانسیس بیکن در این کتاب داستان سفری دریایی از پرو به چین و ژاپن را روایت می‌کند. مسافران، پس از گم کردن مسیر در دریای جنوب و پشت سر گذاشتن طوفان، به جزیره‌ای سرسبز می‌رسند و پس از تلاش، اجازهٔ ورود برای درمان بیماران خود را می‌یابند. آن‌ها در طول اقامت شش‌هفته‌ای، با ساختار پیشرفته این جامعه آشنا می‌شوند. آتلانتیس نو، جزیره‌ای دورافتاده، جامعه‌ای علمی و پیشرفته است که توسط پادشاهی به نام «سلیمان» اداره می‌شود. ساکنان آتلانتیس نو، ثروت را همچون کودی برای زمین می‌دانند و توزیع عادلانه آن را برای بهره‌وری ضروری می‌شمارند. سعادت واقعی، از نظر آنان، تسلط بر طبیعت از طریق دانش فنی است و بالاترین لذت، کشف قوانین علمی. تجارت خارجی این جزیره، محدود به «تجارت نور» است؛ یعنی تبادل دانش و فناوری. هر ۱۲ سال، گروه‌هایی از طرف «خانهٔ سلیمان» به سراسر جهان اعزام می‌شوند تا جدیدترین دستاوردها را برای ارتقای فرهنگ جزیره به ارمغان آورند. بنابراین، آرمان‌شهر بیکن، جامعه‌ای مذهبی، عدالت‌محور، علمی و پیشرفته است که هدف آن، کشف قوانین علمی و تحقق عدالت است. همانند آرمان‌شهر افلاطون، دانش و حکمت در آن حاکم است.

چرا باید کتاب آتلانتیس نو را بخوانیم؟

بیکن در این کتاب، تصویری از یک جامعهٔ ایده‌آل را ارائه می‌دهد که بر پایهٔ علم و دانش بنا شده است. مطالعهٔ این کتاب به ما کمک می‌کند تا با اندیشه‌های یکی از مهم‌ترین فیلسوفان عصر رنسانس آشنا شویم، مفهوم آرمان‌شهر و ویژگی‌های آن را بهتر درک کنیم، رابطهٔ علم و جامعه را بررسی کنیم، جامعهٔ خود را به طور انتقادی تحلیل کنیم و تاثیر آتلانتیس نو بر شکل‌گیری جوامع علمی را دریابیم.

خواندن کتاب آتلانتیس نو را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟ 

علاقه‌مندان به فلسفه، دانشجویان و پژوهشگران علوم اجتماعی، علاقه‌مندان به تاریخ علم و دوستداران  داستان‌های علمی‌تخیلی از خواندن این کتاب لذت خواهند برد.

نظر افراد درباره کتاب آتلانتیس نو

با وجود تحسین‌هایی که از کتاب آتلانتیس نو و تأثیرات جهانی آن شده، در قرن بیستم انتقاداتی نیز به آن وارد شده است. به‌عنوان مثال، در تحلیل‌های فمینیستی، اغلب بر جنبه‌های بهره‌کشی در فعالیت‌های «خانهٔ سلیمان» تأکید شده و توانمندی‌های تکنولوژیکی آن به عنوان نمادی از سلطهٔ مردانه دانشمندان بر طبیعت مورد انتقاد قرار گرفته است. «ابرت فاکنر» نیز کتاب آتلانتیس نو را اثری اقناعی می‌داند که در ارائهٔ تصویری جذاب از جامعه‌ای پیشرفته، مزایا و فواید آن را بیش از حد بزرگ جلوه می‌دهد و ویژگی‌های ناخوشایند این جامعه (مانند اختراعات خطرناک، کنترل گسترده، سرکوب باورهای دینی و ابزارهای شکنجه) را نادیده می‌گیرد.

درباره فرانسیس بیکن

فرانسیس بیکن، فیلسوف، سیاست‌مدار و دانشمند انگلیسی، در سال ۱۵۶۱ در لندن متولد شد. او که پدر تجربه‌گرایی لقب گرفته، نقش مهمی در تحول فکری قرون وسطی و انقلاب علمی داشت. بیکن از خانواده‌ای اشرافی بود و در جوانی به کمبریج رفت و سپس وارد دنیای سیاست شد. او در طول زندگی خود، به مقام‌های مهمی از جمله مُهردار سلطنتی دست یافت. بیکن معتقد بود که علم باید بر پایهٔ تجربه و مشاهده بنا شود و انسان می‌تواند با شناخت قوانین طبیعت، بر آن تسلط یابد. او ذهن انسان را مسئول یافتن روابط در ماده می‌دانست و برای رسیدن به این هدف، پیشنهاد کرد که ذهن را از «بت‌ها» رها کنیم. بیکن با رد روش استقرایی فلسفه، بر اهمیت مطالعه طبیعت و کشف قوانین آن تأکید داشت. آثار مهم بیکن عبارت‌اند از: «نو ارغنون»، «پیشرفت علم»، «آتلانتیس جدید» و «مقالات». او در آثار خود، به موضوعات مختلفی از جمله علم، سیاست، فلسفه و اخلاق پرداخته است. بیکن در سال ۱۶۲۶ در ۶۵سالگی درگذشت.

بخشی از کتاب آتلانتیس نو

« «هدف بنیادمان [همانا] شناخت علل و حرکات مرموز اشیاء و بسط حدود سیادت [و قدرت] بشر است، در انجام هر آنچه ممکن باشد.

«تمهیدات و آلات [و ادوات] این‌هایند. ما سُمج۹۰هایی بزرگ و ژرف به عمق‌های مختلف داریم؛ ژرف‌ترین‌شان ششصد باع گود گشته و برخی از آن‌ها در زیر تپه‌های بزرگ و کوه‌ها حفر و ساخته شده‌اند. لذا اگر عمق کوه و عمق سُمج را جمعاً محاسبه کنی، آن‌ها (بعضی از سمج‌ها) بیش از سه مایل عمق دارند؛ زیرا دریافته‌ایم که عمق یک تپه و عمق یک سُمج از سطح یکسان است. و هر دو به طور یکسان دور از پرتو خورشید و آسمان و هوای آزاد هستند. این سمج‌ها را مُلک سفلی می‌خوانیم و از آن‌ها برای همه‌گونه انجمادات، انعقادات، تبریدات و حفاظت و نگهداری از اجسام استفاده می‌کنیم. همچنین از آن سمج‌ها، به تقلید از معادن [طبیعی] استفاده می‌کنیم؛ و نیز برای تولید فلزات جدید مصنوعی به وسیلهٔ ترکیبات و موادی که به کار می‌بریم و آن‌ها را برای سال‌ها در آن‌جا استفاده می‌کنیم. همچنین گاهی از آن سُمج‌ها (شاید عجیب به نظر رسد)، برای درمان برخی امراض و تطویل عمر بعضی از معتکفین استفاده می‌شود که زیستن در آن‌جا را گزیده‌اند، و هرچه نیاز دارند برایشان تأمین شده است و به‌راستی عمری بسیار طولانی دارند؛ و از ایشان نیز بسیار چیزها می‌آموزیم.»