کتاب روان شناسی هنر

کتاب روان شناسی هنر نوشتهٔ جورج مدر و ترجمهٔ محمدرضا ابوالقاسمی است و نشر نو آن را منتشر کرده است. این کتاب از مجموعهٔ «روان‌شناسی همه‌چیز» است. این مجموعه با به‌کارگیری دیدگاهی روان‌شناختی در مورد گروهی از موضوعات و دغدغه‌های معاصر - از روابط جنسی تا مُد و نظریه‌های توطئه - باعث می‌شود به همه‌چیز از منظری تازه نگاه کنید.

درباره کتاب روان شناسی هنر

چرا از هنر لذت می‌بریم؟ چه چیزی ما را به آفرینش آثار هنری برمی‌انگیزد؟ علوم اعصاب چگونه می‌تواند ما را در درک ذوق هنری خودمان یاری کند؟

روان‌شناسی هنر درآمدی است دربارهٔ مجموعهٔ منتخبی از راه‌های پرشماری که در آنها روان‌شناسی می‌تواند به ما در درک و تحسین فعالیت‌های خلاق کمک کند. این کتاب با بررسی چگونگی درک ما از وجوه گوناگون هنر، از رنگ گرفته تا حرکت، آفرینش هنری را همچون شکلی از رفتار انسانی بررسی می‌کند که در طول تاریخ منبع همیشگی الهام و کشمکش و گفت‌وگو بوده است. این کتاب همچنین بحث می‌کند که چگونه عواملی مانند جعل و فناوری بازتولید و تبعیض جنسیتی بر قضاوت ما دربارهٔ هنر تأثیر می‌گذارند.

روان‌شناسی هنر با طرح این پرسش که علم روان‌شناسی چه ارتباطی با درک ارزش هنری دارد، خواننده را با روش‌های جدید تفکر درباره نحوهٔ آفرینش و پذیرش و کاربرد هنر آشنا می‌کند.

تمرکز این کتاب بر هنرهای بصری (طراحی، نقاشی، پیکرتراشی و عکاسی) است، هرچند بسیاری پرسش‌ها و ایده‌هایی که دربارۀ آنها بحث می‌شود دربارۀ سایر رشته‌های هنری نیز معتبر است. افزون بر این، و بنا بر دلایلی مشابه، مثال‌های بحث ما در وهلۀ اول برگرفته از هنرِ آفریده در سنت غربی در اروپا و امریکا خواهد بود.

جورج مَدِر استاد روان‌شناسی در دانشگاه لینکلن انگلستان است. علایق پژوهشی اصلی‌اش عبارت‌اند از ادراک حرکت، هنر، و توهم بصری.

خواندن کتاب روان شناسی هنر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران حوزه‌های هنر، فلسفه و روان‌شناسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب روان شناسی هنر

«انسان‌ها مدت‌ها قبل از تکاملِ روش علمی طی انقلاب علمی از قرن شانزدهم تا قرن هجدهم، به هنر می‌پرداختند. درحقیقت، چهره‌های برجستهٔ تاریخ هنر نقش به‌سزایی در پیشرفت علم داشتند. فیلیپو برونِلِّسکی (۱۳۷۷-۱۴۴۶)، هنرمند و زرگر و مهندس، نظام دقیق پرسپکتیو خطی را تدوین کرد که با استفاده از خطوط واقعی یا فرضی‌ای که در یک نقطهٔ گریز روی خط افق به هم می‌رسند، حس عمق را در تصاویر ایجاد می‌کنند. پرسپکتیو خطی به هنرمندان و معماران مجال می‌دهد فضای سه‌بعدی را واقعگرایانه روی سطح دوبعدیِ تصویر بازنمایی کنند. نظام پرسپکتیو برونِلِّسکی مبنای تصاویر صحنه‌های سه‌بعدی کامپیوتری است که در فیلم‌های مدرن و بازی‌های کامپیوتری رواج بسیار دارد. لئوناردو داوینچی (۱۴۵۲-۱۵۱۹) طرح‌هایی برای ماشین‌های پرنده و سلاح‌های خودکار آفرید و اجساد را کالبدشکافی کرد و برخی از نخستین یافته‌های کالبدشناسی‌اش پیشرفت‌های زیادی در علم پزشکی پدید آورد. داوینچی در پی درک جهان اطراف بود تا بتواند آن را در هنر خود بهتر بازآفرینی کند. بنابراین، تاریخ هنر و علم به هم گره خورد. هنر و علم به‌تدریج از هم جدا شدند در همان حالی که آموزش و عمل هنر و علم در فرهنگستان‌های هنر و دانشگاه‌ها نهادینه می‌شد. نخستین فرهنگستان‌های هنر در ایتالیا و در قرن شانزدهم در فلورانس (۱۵۶۳)، رم (۱۵۷۳) و بولونیا (۱۵۸۲) تأسیس شد. گرچه علم در آن زمان به این صورت وجود نداشت (اصطلاح scientist/دانشمند ابداع قرن هجدهم است)، همتای نزدیکی در قالب فلسفهٔ طبیعی داشت که عبارت بود از مطالعهٔ طبیعت و جهان مادی. یاکوپو دِزابارِلّا اولین دانشمندی بود که در ۱۵۷۷ استاد فلسفهٔ طبیعی دانشگاه پادوآ شد. اکنون هنر و علم از نظر فرهنگی و آموزشی از یکدیگر جدایند و بسیاری از هنرمندان و محققان علوم انسانی در برابر تلاش برای کاربرد مفاهیم و روش‌های علمی در درک هنر مقاومت می‌کنند. ترسی وجود دارد از اینکه مبادا علم به نوعی هنر را تحقیر کند و راز و رمزش را بزداید و جایگاه هنرمندان به‌منزلهٔ یگانه پاسداران قدرت آن را اشغال کند. دانشمندان نیز بصیرت‌های هنرمندان را دست‌کم یا کاملاً نادیده می‌گیرند و در عوض معتقدند روش علمیِ مشاهده و آزمایشِ نظام‌مند تنها راه درست تولید دانش جدید است. با این‌همه، مضمون محوری این کتاب این است که هنرمندان و دانشمندانْ دانش جدیدی دربارهٔ جهان و جایگاه ما در آن تولید کرده و می‌کنند. درحقیقت، یافته‌های آنها غالباً به طرز شگفت‌انگیزی بر یکدیگر منطبق است.»