کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه، شاخه ها و مکتب ها

کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه، شاخه ها و مکتب ها نوشتهٔ بیورن رمبرگ و کریستین گسدال و دیوید وودراف اسمیت و پیتر ون اینواگن و مگان سالیوان و میشل گریر و مارتن فرانسن و گرت - یان لوکهورست و ایبو وان د پول و درک بالتسلی و ویلیام بریستو و پل گایر و دیوید پاپینو و دنیل استولجر و گری ایلزورث و ترجمهٔ مهدی محمدی و مسعود علیا و یاسر پوراسماعیل و داود میرزایی و مریم هاشمیان و حمزه موسوی و مرتضی عابدینی فرد و حسن امیری آرا و گلنار نریمانی است. گروه انتشاراتی ققنوس این کتاب را به‌عنوان جلد ۳ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد» منتشر کرده است.

درباره کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه، شاخه ها و مکتب ها

کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه، شاخه ها و مکتب ها (The Stanford Encyclopedia of Philosophy) جلد ۳ از مجموعهٔ «دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد» است. این کتاب برابر با مقالاتی با عنوان‌های «هرمنوتیک»، «پدیدارشناسی»، «متافیزیک»، «نقد کانت بر متافیزیک»، «فلسفهٔ تکنولوژی»، «مکتب رواقی»، «روشنگری»، «ایدئالیسم»، «طبیعت‌گرایی»، «فیزیکالیسم» و «پسامدرنیسم» است.

دانشگاه استنفورد انتشار این دانشنامه را در سال ۱۹۹۵ میلادی آغاز کرد. پس از مدتی متن کامل مقالات را در اینترنت در دسترس علاقه‌مندان قرار داد. کسانی که در تدوین این دانشنامهٔ بزرگ نقش دارند، از استادان و مؤلفان به‌نام در حوزهٔ فلسفه هستند. این دانشنامه به سرپرستی دکتر «ادوارد ن. زالتا» صدها مدخل دارد و یکی از بهترین راه‌ها برای آشنایی مقدماتی با مباحث فلسفی است. «مسعود علیا» در سال ۱۳۹۲ با همکاری انتشارات ققنوس، تصمیم به ترجمهٔ بعضی از مدخل‌های این دانشنامه گرفت. او به‌همراه مترجمانی نام‌آشنا آخرین ویراست مقالات دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد را با حفظ سبک و زبان به پارسی برگرداند. انتشارات ققنوس این مجموعه را با کسب اجازه از گردانندگان این دانشنامه (به‌ویژه دکتر زالتا) منتشر کرده است. عناوین بعضی از این جلدها عبارت است از «مفهوم شر»، «فلسفهٔ دین»، «عقل به روایت کانت»، «زیبایی‌شناسی فمینیستی»، «ژاک لکان»، «اخلاق ارسطو»، «باروخ اسپینوزا»، «فیشته» و «پدیدارشناسی».

خواندن کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه، شاخه ها و مکتب ها را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران علم فلسفه پیشنهاد می‌کنیم.

درباره مسعود علیا

مسعود علیا در سال ۱۳۵۴ به دنیا آمده است. او مترجم و پژوهشگر ایرانی حوزهٔ فلسفه و نیز استادیار گروه فلسفهٔ هنر در «دانشگاه هنر تهران» است. کتاب «جنبش پدیدارشناسی» با ترجمهٔ او برندهٔ جایزه‌ٔ کتاب سال شد. او دورهٔ کارشناسی زبان و ادبیات فارسی را در دانشگاه تهران و دورهٔ کارشناسی‌ارشد فلسفه را در دانشگاه شهید بهشتی گذراند. از میان موضوعاتی که مسعود علیا برای پژوهش‌های خود به‌سراغ آن‌ها رفته است می‌توان به گستره راز و تقلیل آن به مسئله در فلسفهٔ گابریل مارسل و نیز موضوع اصالت تجربه و دگرگونی در منابع مابعدالطبیعه در فلسفه گابریل مارسل اشاره کرد. او در تیرماه ۱۳۸۷ دورهٔ دکتری فلسفه را با نگارش رساله‌ای تحت‌عنوان «شرط امکان اخلاق در اندیشه‌ٔ لویناس» به راهنمایی عبدالکریم رشیدیان در «مؤسسه حکمت و فلسفه» به پایان برد. بخشی از ترجمه‌های مسعود علیا عبارتند از «هنر به‌منزلهٔ تجربه» نوشتهٔ جان دیویی، «وضع بشر» نوشتهٔ هانا آرنت، «آشنایی با هگل» نوشتهٔ پل استراترن، «الفبای فلسفه» نوشتهٔ نایجل واربرتون، «اگزیستانسیالیسم و اخلاق» نوشتهٔ مری وارنوک، «هرمنوتیک فلسفی و نظریه ادبی» نوشتهٔ جوئل واینسهایمر، «مسیح و اساطیر» نوشتهٔ رودلف کارل بولتمان و «دیباچه‌ای بر فلسفهٔ قرون وسطی» نوشتهٔ فردریک چارلز کاپلستون. بخشی از تألیفات مسعود علیا عبارتند از «فرهنگ توصیفی فلسفهٔ اخلاق»، «کشف دیگری همراه با لویناس»، «عطار»، «سهروردی»، «فرزانگان خاک». او دبیری مجموعهٔ «دانشنامه فلسفه استنفورد» (از گروه انتشاراتی ققنوس) در ایران را بر عهده داشته است.

بخشی از کتاب دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه، شاخه ها و مکتب ها

«روشنگری بیش از هر چیز با توفیقات سیاسی‌اش شناخته می‌شود، توفیقاتی که مجموعا پایه دموکراسی‌های مدرن، جمهوری‌خواهانه و مشروطه را تشکیل می‌دهند: انقلاب انگلستان (۱۶۸۸)، انقلاب آمریکا (۱۷۷۵-۱۷۸۳) و انقلاب فرانسه (۱۷۸۹-۱۷۹۹). موفقیت در تبیین و فهم جهان طبیعی، ترغیب‌گر طرح روشنگری برای بازسازی سپهر اجتماعی/ سیاسی بر اساس الگوهای درستی است که ادعا می‌شود در عقل خویش به آن‌ها دست می‌یابیم. فیلسوفان روشنگری درمی‌یابند که نظم‌های اجتماعی و سیاسی موجود تاب مقاومت در برابر بررسی نقادانه را ندارند؛ آن‌ها متوجه می‌شوند که اقتدار سیاسی و اجتماعی موجود خود را در لفاف اسطوره و رمز و راز دینی پنهان کرده و بر سنت‌های تیره و تار بنا شده است. عمل سلبی نقد نهادهای موجود با عمل ایجابی ساختن و پرداختن الگوی بایسته نهادها در عالم نظر، تکمیل می‌شود. ما الگوی پایه‌ای حکومتِ مبتنی بر توافق افراد تحت حاکمیت، بیان روشن آرمان‌های سیاسی آزادی و برابری و نظریه تحقق نهادی آن‌ها، برشمردن فهرستی از حقوق اولیه فردی بشر که باید مورد احترام و غایت عمل هر نظام سیاسی مشروع باشد، اظهار روشن و ترویج مدارا نسبت به تنوع ادیان به منزله فضیلتی که باید در جامعه بسامان مورد احترام قرار گیرد، فهم قدرت‌های سیاسی بنیادین به صورت اموری که در نظامی واجد موازنه و مهار تنظیم می‌شوند، و دیگر ویژگی‌های دموکراسی‌های غربی که امروز برای ماآشناست، همه و همه را مدیون دوره روشنگری هستیم. اما با وجود همه موفقیت‌های پایدار فلسفه سیاسی روشنگری، واضح نیست که آیا عقل بشر می‌تواند به اندازه کافی قدرت خویش را در نشاندن نوعی آرمان موثق انضمامی و ایجابی به جای آرمان‌هایی که نقادی عقلانی آن‌ها را نفی کرده است، اثبات کند؛ چنان‌که در حوزه معرفت‌شناسی شاهدیم، عقل قدرت خود را در نقد مرجعیت‌ها به طور متقاعدکننده‌تری نشان می‌دهد تا در تأسیس آن‌ها. این‌جا نیز پرسش از حدود عقل یکی از اصلی‌ترین میراث‌های فلسفی این دوره است. محققا می‌توان گفت جریان تحولات انقلاب فرانسه این حدود را به‌روشنی نشان می‌دهد. آرمان‌های روشن انقلاب فرانسه همان آرمان‌های روشنگری، یعنی آزادی فردی و برابری، هستند؛ اما زمانی که انقلابیون می‌کوشند نهادهای عقلانی و دنیامدارانه را به جای نهادهایی که به‌شدت در هم کوبیده شده‌اند طرح‌ریزی کنند، در نهایت برای کنترل مردم و حکومت بر آن‌ها به خشونت و وحشت‌افکنی متوسل می‌شوند. گذار انقلاب فرانسه به حکومت وحشت، از نظر بسیاری پوچی و تزویر عقل روشنگری را ثابت می‌کند، و یکی از اصلی‌ترین عواملی است که در پایان بخشیدن به روشنگری به عنوان دوره‌ای تاریخی نقش دارد.»