کتاب برج فرازان

کتاب برج فرازان نوشتهٔ باربارا تاکمن و ترجمهٔ عزت‌الله فولادوند است و نشر ماهی آن را منتشر کرده است. این کتاب سیمای جهان پیش از جنگ جهانی اول (۱۹۱۴-۱۸۹۰) را به تصویر می‌کشد.

درباره کتاب برج فرازان

سدهٔ بیستم، قرنی است که متفکر و مورخ معاصر، آیزایا برلین، آن را هولناک‌ترین قرن در تاریخ غرب خوانده است. کتاب برج فرازان سیمای جهان پیش از جنگ جهانی اول، یعنی سال‌های بین ۱۸۹۰ تا ۱۹۱۴ را به تصویر کشیده است و درواقع نشان می‌دهد که چه عواملی باعث هولناکی قرن بیستم شدند.

روش کار باربارا تاکمن و دلایل اتخاذ آن، در پیشگفتاری که او خود بر کتاب نگاشته، بیان شده است. هشت فصلی که او به منظور ترسیم چهره جهان غرب از ۱۸۹۰ تا ۱۹۱۴ فراهم آورده است، هریک، به گفته خود وی، «نمایانگر حقیقی» یکی از جنبه‌های اصلی عصر مورد نظر است. اما انتخاب موضوع هر فصل و گزینش جزئیاتی که در آنها سخن رفته، با چنان ظرافت و باریک‌بینی هنرمندانه و ژرف‌نگری و منطق محققانه‌ای صورت گرفته که در پایان خواننده احساس می‌کند خود در آن دوره زندگی کرده و رویدادها را به تجربه زیسته دریافته است. موفقیتی که نویسنده بدان دست یافته و معمولا کمتر نزد مورخان آکادمیک حاصل می‌شود، در تلفیق این دو کیفیت هنری و تحقیقی است. از سویی می‌بینیم دست بر نبض دوره مورد بحث نهاده‌ایم و تپش قلب پرامید و بیقرار آن را احساس می‌کنیم، و از سوی دیگر رفته‌رفته به عمق قضایا می‌رسیم و به علت‌ها پی می‌بریم.

دلیل این موفقیت به نظر می‌رسد دو چیز باشد: یکی چشم‌انداز پهناوری که او در برابر دیدگان ما گشوده است و در آن ابعاد رنگارنگ و گونه‌گون حیات آن عصر ــ اعم از سیاست و اقتصاد و اوضاع اجتماعی و تلاش‌های هنری و فکری و نهضت‌ها و شخصیت‌ها و جزئیات زندگی روزانه ــ ترسیم شده است؛ دیگری پژوهش‌های وسیع و هوشمندانه نویسنده و تلاش خستگی‌ناپذیر او در ریشه‌یابی قضایا.

فصل‌های کتاب برج فرازان از این قرارند:

۱: آنارشیست‌ها: ۱۸۹۰ ـ ۱۹۱۴

۲: انگلستان: ۱۸۹۵ ـ ۱۹۰۲

۳: ایالات متحد امریکا: ۱۸۹۰ ـ ۱۹۰۲

۴: فرانسه: ۱۸۹۴ ـ ۱۸۹۹

۵: لاهه: ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷

۶: آلمان: ۱۸۹۰ ـ ۱۹۱۴

۷: انگلستان: ۱۹۰۲ ـ ۱۹۱۱

۸: سوسیالیست‌ها: ۱۸۹۰ ـ ۱۹۱۴

خواندن کتاب برج فرازان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران و پژوهشگران تاریخ جهان پیشنهاد می‌کنیم.

درباره باربارا تاکمن

باربارا تاکمن در ۱۹۱۲ در نیویورک به دنیا آمد و در ۱۹۸۹ درگذشت. در ۱۹۳۳ از کالج معروف رَدکلیف (وابسته به دانشگاه هاروارد) فارغ‌التحصیل شد. چندی با پدرش در مجله معتبر نیشن کار می‌کرد، و سپس در ۱۹۲۷ از طرف مجله به عنوان خبرنگار برای گزارش جنگ داخلی اسپانیا به آن کشور رفت و در آنجا با جمهوری‌خواهانی همکار شد که با فرانکو می‌جنگیدند. تاکمن در طول زندگی یازده کتاب نوشت، همه در زمینه تاریخ، که از آن میان دو کتاب ــ توپ‌های ماه اوت و استیل‌وِل و تجربه امریکا در چین برندهٔ جایزهٔ معروف پولیتزر شدند.

وی سال‌ها نیز ریاست «انجمن مورخان امریکا» و «فرهنگستان هنر و ادبیات امریکا» را برعهده داشت. یکی از کتاب‌هایی که از او به فارسی درآمده، سیر نابخردی به ترجمه دکتر حسن کامشاد است که متأسفانه با وجود جذابیت آن و چیره‌دستی مترجم، تاکنون نزد دانش‌پژوهان مغفول مانده است ــ و شاید این نیز یکی دیگر از جلوه‌های نزول اسف‌انگیز سطح آموزش تاریخ در بیست ساله اخیر در مدرسه‌ها و دانشگاه‌های ما باشد. پرسشی که کتاب با آن آغاز می‌شود این است که «چرا زمامداران این‌همه برخلاف عقل و منافع خردمندانه خویش عمل می‌کنند؟ و چرا به نظر می‌رسد که شعور چنین به‌ندرت وارد کار می‌شود؟» سپس نویسنده سوءحکومت را به طور کلی معلول چهار عامل اصلی معرفی می‌کند: «۱) استبداد یا ظلم و فشار... ۲) جاه‌طلبی بیش ازحد... ۳) بی‌کفایتی یا انحطاط... و ۴) نابخردی یا اصرار در کژاندیشی»، و بعد مصادیق بزرگ نابخردی حکومت‌ها را از ترویا در یونان باستان تا جنگ ویتنام در قرن بیستم بتفصیل بازمی‌نماید که کل کتاب مصروف آن می‌شود.

کتاب دیگر او با نام توپ‌های ماه اوت توسط نشر ماهی منتشر شده است.

بخشی از کتاب برج فرازان

«چنان این رؤیا دلکش و فریبا بود که جامعه‌ای باشد بدون دولت، بدون حکومت، بدون قوانین، بدون مالکیت که در آنها نهادهای فاسد به دور ریخته شده باشند و آدمی آزادانه بتواند آنگونه که خواست خدا بوده به خیر و نیکی برسد که در بیست سال پیش از ۱۹۱۴، شش رئیس دولت در راه این آرمان به قتل رسیدند. این شش تن عبارت بودند از کارنو رئیس‌جمهور فرانسه، کانوواس نخست‌وزیر اسپانیا، الیزابت همسر امپراتور اتریش، اومبرتو پادشاه ایتالیا، مکینلی رئیس‌جمهور امریکا و کانالخاس نخست‌وزیر دیگر اسپانیا، که به‌ترتیب در ۱۸۹۴، ۱۸۹۷، ۱۸۹۸، ۱۹۰۰، ۱۹۰۱، ۱۹۱۲ کشته شدند. صفت جابر و زورگو به هیچ‌کدام از آنها قابل اطلاق نبود. کشتنشان صرفاً حرکتی بود برای جلب توجه به آرمان آنارشیستی که از افرادی کاردبه استخوان‌رسیده و مأیوس یا فریب‌خورده سرمی‌زد.

قهرمان جنبشی که این قربانیان را بلعید، شخص نبود، آرمان بود ــ یا به گفته مورخی که تاریخ این طغیان را رقم زده است، «خیالپردازی مشتی افراد رمانتیک درمانده و نومید». این جنبش از سویی نظریه‌پردازان و متفکران و هوشمندان صمیمی و مخلص داشت که به بشریت عشق می‌ورزیدند و از سوی دیگر مجهز به ابزارهای لازم بود، یعنی انسانهایی خُرد و ناچیز که متأثر از بدبختی و بیچارگی و خشم و خواری و نومیدی و تهیدستی، پذیرای آن آرمان می‌شدند تا بدانجا که وجودشان به تسخیر آن درمی‌آمد و دست به عمل می‌زدند. اینها همان تروریستها یا آدمکشان بودند. میان دو گروهی که هردو در خدمت آرمان گام برمی‌داشتند هیچ‌گونه تماسی نبود.»