کتاب دنیای پنهان نفت

کتاب دنیای پنهان نفت نوشتهٔ کن سیلورستین و ترجمهٔ پیروز اشرف است و نشر نو آن را منتشر کرده است. دنیای پنهان نفت گزارشی است از یافته‌های یک خبرنگار و گزارشگر تحقیقی که در آن سعی می‌شود تصویری از آنچه در پشت پردهٔ صنعت نفت و گاز جهان می‌گذرد ارائه شود.

درباره کتاب دنیای پنهان نفت

بیشتر مردم نفت را چیزی تصور می‌کنند که از داخل زمین استخراج می‌شود یا برای تولید بنزین ماشینشان مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما بین این دو نقطه، و فراتر از آن‌ها، گسترهٔ وسیعی از بازیگران سهمی از سودهای به‌دست‌آمده را نصیب خود می‌کنند، از واسطه‌ای که معاملهٔ میان شرکت‌های انرژی و مقامات دولتی را در کشورهایی که روی ذخایر نفتی جهان نشسته‌اند جوش می‌دهد، تا افراد دانشگاهی، لابی‌کننده‌ها و کارگزاران و کارچاق‌کن‌هایی که درآمدشان ناشی از ترویج اقتصاد سوخت فسیلی است.

موضوع کتاب دنیای پنهان نفت جست‌وجو در روابط پشت پردهٔ دنیای نفت است و طی آن نقش ناگفته اما مهم بازیگران متنوع صحنهٔ اقتصاد سوخت فسیلی مورد بررسی قرار می‌گیرد. این بازیگران به‌عنوان کارچاق‌کن، معامله‌گر و لابیگر معمولاً مالک یا بهره‌بردار پالایشگاه‌ها یا چاه‌های نفت نیستند؛ با این حال، بر مبنای دریافتی‌های غیرشفاف و زدوبندهای پشت پردهٔ خود جریان امور کسب‌وکار انرژی را روان می‌کنند. آنها عموماً تماس‌های سیاسی سطح بالا دارند که می‌توانند در صورت لزوم از آن برای برخورداری از حمایت قانونی استفاده کنند. درواقع، موفقیت آنها مبتنی بر ارتباطات نزدیکشان با مقامات بالای تصمیم‌گیرنده است. 

کن سیلورستین سعی کرده است با سفر به اقصی‌نقاط جهان و انجام مصاحبه‌های متعدد با دست‌اندرکاران و مطلعین صنعت نفت جهانی اعم از واسطه‌ها، مدیران، سیاست‌پیشگان، لابیگران، بانکداران، کارشناسان و وکلای پرونده‌های نفتی، و همچنین بررسی سوابق رسمی و گزارش‌های موجود در منابع چاپی و دیجیتالی، مواد و مصالح لازم برای نوشتن این کتاب را فراهم آورد.

خواندن کتاب دنیای پنهان نفت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران حوزه‌های علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، تاریخ جهان و مهندسی نفت پیشنهاد می‌کنیم.

درباره کن سیلورستین

سیلورستین زادهٔ ۱۹۵۸ در امریکا است و در گذشته گزارشگر تحقیقی ارشد مؤسسهٔ فِرست لوک مِدیا (First Look Media)، و پژوهشگر وابسته به مرکز علم اخلاق اِدموند جِی سَفرا (Edmond J. Safra Center for Ethics) در دانشگاه هاروارد و از همکاران بنیادهای جامعهٔ باز (Open Society Foundations (OSF)) بوده است. او همچنین در سال‌های ۲۰۰۶-۲۰۱۰ سردبیری مجلهٔ هارپِرز در واشینگتن را بر عهده داشته و نوشته‌های او در نشریات لس‌آنجلس تایمز، وال‌پِی‌پِر، واشینگتن مانتلی، نِیشن، سِلِیت، سالون، فوربز و غیره به چاپ رسیده است.

بخشی از کتاب دنیای پنهان نفت

«بخش بزرگی از کسب و کار من از کسی سرچشمه می‌گیرد که با مشکلی برخورد کرده و کسی را می‌شناسد که با من آشنا است. بعد آن نفر اولی به سمت من هدایت می‌شود و می‌پرسد، «می‌توانی حلّش کنی؟»

ــ اِلی کالیل چند سال پیش در شبی سرد و مرطوب در ماه نوامبر، یک مرسدس بنز سِدان وارد مدخل دایره‌ای هتل سَنت جیمز پاریس شد، ساختمانی قلعه‌مانند متعلق به یک قرن پیش واقع در آن سوی رودخانهٔ سِن مقابل برج ایفل. هنگامی که ماشین در مقابل ورودی اصلی هتل توقف کرد، مردی باریک‌اندام و شیک‌پوش به نام اِلی کالیل با طمأنینه از در اصلی لابی هتل خارج شد و پایین پله‌های سنگی پهن لابی هتل ایستاد، در حالی که سرگرم صحبت از طریق گوشی‌اش بود که با یک سیم نازک سیاه به موبایل کوچکی وصل بود که در مشت داشت. رانندهٔ بنز از ماشین بیرون آمد و در را برای کالیل باز کرد و او در حالی که صحبت تلفنی خود را متوقف کرده بود با صدایی نجواگونه و بالحنی آرام‌تر از خونسردی و یکنواختی معمول خود آدرسی را به راننده داد. راننده پشت فرمان نشست و ماشین را از میان ورودی پوشیده با سنگفرش گرانیتی به سمت خیابان بوژو راند.

مقصد آن شبِ کالیل، اسپرینگ بود، رستورانی محبوب در منطقهٔ نُهم پاریس که هر شب مِنوی ثابت چهاربخشی برای شانزده میهمان دارد. او قصد داشت با فریدهلم ارونات دیدار کند، دوست نزدیک و شریک تجاری سابقش که به همان اندازهٔ او گوشه‌گیر و رسانه‌گریز است. او همانند کالیل یکی از کارچاق‌کن‌های اصلی در دنیای نفت است و از راه واسطه‌گری در معاملات نفتی شرکت موبیل (پیش از ادغام با اِکسان) در روسیه، قزاقستان و نیجریه ثروتمند شده است. در یک گزارش محرمانهٔ شرکت موبیل مربوط به رعایت موازین قانونی در استفاده از خدمات ارونات که من به دست آوردم، ماهیت دقیق رابطهٔ او با موبیل «موضوع حدسیات بسیار» بوده است، اما ارتباطات وی «یک‌راست به رأس ختم می‌شود». او در سال‌های نزدیک‌تر در آرژانتین، برزیل و چین فعالیت داشته است.»