آرش رئیسی نژاد

آرش رئیسی نژاد پژوهشگر، تحلیلگر و استاد دانشگاه ایرانی است. او هم‌اکنون به‌عنوان پژوهشگر در مرکز خاورمیانه‌ی مدرسه‌ی اقتصاد و علوم سیاسی لندن فعالیت می‌کند و پیش‌تر نیز، در دانشگاه تهران به تدریس روابط بین‌الملل مشغول بوده است. تخصص اصلی او مسائل ایران، روابط بین‌الملل و ژئوپلیتیک است. او با حضور فعال خود در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، به تحلیل موضوعات مرتبط با سیاست خارجی و وضعیت ژئوپلیتیکی ایران می‌پردازد.

حضور رئیسی‌نژاد در رسانه‌ها به‌عنوان کارشناس امور بین‌المللی، او را به چهره‌ای شناخته‌شده در این زمینه تبدیل کرده است. در اسفند ۱۴۰۱، رسانه‌ها از تعلیق او از استادیاری دانشگاه تهران گزارش دادند؛ هیئت جذب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز با ادامه‌ی همکاری وی در گروه روابط بین‌الملل این دانشگاه مخالفت کرد که این موضوع واکنش‌هایی را در میان رسانه‌ها و دانشجویان، برانگیخت.

بیوگرافی، زندگی و تحصیلات آرش رئیسی‌نژاد

آرش رئیسی‌نژاد، زاده‌ی سال ۱۳۶۳، تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی در رشته‌ی مهندسی شیمی از دانشگاه صنعتی شریف، در سال ۱۳۸۶ به پایان رساند. او در دوران تحصیل، به‌عنوان دبیر انجمن اسلامی دانشجویان این دانشگاه، فعالیت داشت. پس از آن، در سال ۱۳۸۶ وارد دانشگاه تهران شد و کارشناسی ارشد خود را در رشته‌ی علوم سیاسی دریافت کرد. سپس برای ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی روابط بین‌الملل، به دانشگاه بین‌المللی فلوریدا رفت و در نهایت در سال ۱۳۹۶ مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا را در این رشته به اتمام رساند.

در سال ۱۳۹۸ به ایران بازگشت و به‌عنوان استادیار روابط بین‌الملل در دانشگاه تهران مشغول به تدریس شد و برای مدتی کوتاه، معاونت گروه روابط بین‌الملل دانشگاه تهران را در زمان ریاست ناصر هادیان جزی برعهده داشت.

در سال ۱۳۹۸، با انتصاب آرش رئیسی‌نژاد به‌عنوان استادیار در دانشگاه تهران، روزنامه کیهان مقاله‌ای انتقادی منتشر کرد که در آن به رئیسی‌نژاد و سایر استخدام‌های جدید دانشگاه حمله شده بود. در مقاله‌ی مذکور، او به دلیل تحصیل در دانشگاه فلوریدا فاقد شرایط لازم برای تدریس در دانشگاه تهران معرفی شد.

در اسفند ۱۴۰۱، خبر تعلیق رئیسی‌نژاد از استادیاری دانشگاه تهران منتشر شد که با واکنش‌های زیادی از سوی رسانه‌ها و دانشجویان مواجه گردید. برخی رسانه‌ها این اقدام را با حمایت‌های او از دانشجویان در اعتراضات ۱۴۰۱ مرتبط دانستند و آن را واکنشی به مواضع وی در جریان خیزش مردمی تعبیر کردند.

علاقه‌ی رئیسی‌نژاد به مطالعات تاریخی و سیاست‌های بین‌المللی باعث شده است که او به تحلیل سیاست‌های ایران و خاورمیانه در بستر تاریخی و هم‌چنین روابط قدرت‌های بزرگ با منطقه بپردازد. پژوهش‌های او علاوه‌بر تحلیل‌های ژئوپلیتیک، به تاریخ و ارتباطات سیاسی نیز توجه دارد و تلاش دارد دیدگاه‌های جدیدی درباره‌ی مسائل امنیتی منطقه‌ای ارائه دهد.

معرفی آثار آرش رئیسی نژاد

آرش رئیسی‌نژاد تاکنون دو کتاب و مقالات متعددی در زمینه‌های ژئوپلیتیک، روابط بین‌الملل و مسائل ایران به زبان‌های فارسی و انگلیسی منتشر کرده است. این آثار به بررسی موضوعات مربوط به سیاست جهانی و نقش ایران در مناسبات بین‌المللی می‌پردازند و اغلب در نشریات و منابع معتبر علمی و تحلیلی به چاپ رسیده‌اند. کتاب‌های رئیسی‌نژاد با عنوان‌های «شاه و شطرنج قدرت در خاورمیانه» و «ایران و راه ابریشم نوین» را در ادامه معرفی می‌کنیم.

شاه و شطرنج قدرت در خاورمیانه

کتاب «شاه و شطرنج قدرت در خاورمیانه» نوشته‌ی آرش رئیسی‌نژاد، به سیاست خارجی ایران در دوره‌ی محمدرضا شاه پهلوی در ارتباط با نهادهای غیردولتی خاورمیانه می‌پردازد. این اثر با تحلیل دقیق و تاریخی، به چگونگی تعامل ایران با گروه‌های غیردولتی مانند کردهای عراق و شیعیان لبنان برای تأمین منافع استراتژیک ایران در منطقه می‌پردازد.

کتاب ساختاری تاریخی دارد که هر فصل آن به برهه‌ای مشخص از روابط خارجی غیردولتی ایران پرداخته شده است. در فصل اول، فرصت‌ها و تهدیدهای منطقه‌ای که ایران را به سمت اتحاد با گروه‌های غیردولتی سوق داد، بررسی شده است. سپس، مراحل اولیه‌ی این روابط تا رسمی‌شدن این سیاست‌ها پس از سال ۱۳۳۷ و به اوج رسیدن آن در دهه‌های بعد تشریح می‌شود. در ادامه، افول این سیاست‌ها با تغییر پویایی‌های منطقه‌ای و چالش‌های جدید پیش از انقلاب ۱۳۵۷ تحلیل می‌گردد.

کتاب به بررسی نقش ایران در منطقه و روابطش با گروه‌های مختلف در خاورمیانه می‌پردازد و تحلیل جامعی از تأثیرات استراتژیک ایران بر بازیگران مختلف منطقه ارائه می‌دهد. نویسنده همچنین در مورد مسائل ژئوپلیتیک معاصر، از جمله رقابت‌های ایران و عربستان سعودی و نفوذ ایران در خاورمیانه، مقالات متعددی در رسانه‌هایی چون The National Interest منتشر کرده است که می‌تواند برای علاقه‌مندانِ این کتاب مفید باشد.

این اثر برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به ژئوپلیتیک خاورمیانه و روابط بین‌الملل جذاب است و با تمرکز بر تحلیل روابط خارجی ایران، به توضیح نقش و تأثیر سیاست‌های غیردولتی ایران در منطقه پرداخته است.

در این‌جا بخشی از متن کتاب را با هم می‌خوانیم:

«با وجود همه‌ی دلاوری‌های قزلباشان ایرانی و شخص شاه اسماعیل و از کار انداختن توپخانه‌ی عثمانی، فزونی سربازان عثمانی و برخورداری از جنگ‌افزارهای گرم و توپخانه، در کنار غرور بیش‌ازحد و تاکتیک نامناسب ایرانیان، پیروزی را برای ترکان عثمانی به ارمغان آورد. سلطان سلیم تبریز، پایتخت آن زمان ایران، را موقتاً اشغال کرد، مردم تبریز را قتل‌عام و شهر را به دست نیروهای ینی‌چری از بیخ‌وبن ویران کرد. بااین‌حال، او با آگاه ‌شدن از آمادگی دوباره‌ی ارتش ایران در همدان از آنجا به شتاب عقب‌نشینی کرد. نکته‌ی مهم این‌که، فقدان «اراده» یا «توانایی» شاه اسماعیل در پشتیبانی از گروه غیردولتی جنبش ترکان شیعه در آناتولی سرانجام به شکست ارتش ایران و از دست ‌رفتن همیشگی کردستان سوریه و ترکیه‌ی مدرن منجر شد. نیم‌هزاره بعدتر، ایران در زمان محمدرضا شاه پهلوی توانست سیاست خارجی غیردولتی را در جنوب لبنان و به‌ویژه، در شمال عراق بنیان گذارد و برای دو دهه با موفقیت تهدیدات عراقی‌ها را که از سوی مصری‌ها و روس‌ها حمایت می‌شدند، مهار کند. بررسی ژرف تاریخی روابط استراتژیک ایران دوران پهلوی با کردهای عراق و شیعیان لبنان نشان‌دهنده‌ی پیوستگی و تداوم سیاست خارجی غیردولتی ایران است.»

ایران و راه ابریشم نوین

کتاب «ایران و راه ابریشم نوین» از آرش رئیسی‌نژاد، توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر شده است.

این اثر از جمله آثار پژوهشی است که به مسائل استراتژیک و ژئوپلیتیکی منطقه می‌پردازد و موضوعات مرتبط با نقش ایران در پروژه‌های اقتصادی و راهبردی، نظیر طرح بزرگراه بین‌المللی راه ابریشم جدید را بررسی می‌کند. این اثر با تمرکز بر سیاست خارجی و توسعه‌ی منطقه‌ای، می‌تواند برای علاقه‌مندان به مباحث ژئوپلیتیک و روابط بین‌الملل ارزشمند باشد.