کتاب پیدایش امپراتوری ایران

کتاب پیدایش امپراتوری ایران؛ آخرین یافته‌ها نوشتهٔ وستا سرخوش کرتیس و سارا استوارت و ترجمهٔ کاظم فیروزمند است و نشر مرکز آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب پیدایش امپراتوری ایران

موضوع کتاب پیدایش امپراتوری ایران بررسی مسئله‌ٔ پیچیده‌ٔ ایران و هویت ملی آن از چشم‌اندازی تاریخی در پرتو یافته‌ها و پژوهش‌های تازه است که به یاری مستندهای جدید و تحلیل‌های مبتنی بر آن‌ها، تصویری روشن‌تر و گاه متفاوت به دست می‌دهد.

انگیزهٔ برگزاری مجموعهٔ درس‌گفتارهای «ایدهٔ ایران: از استپ‌های اوراسیا تا امپراتوری ایران» شوق کشف ایده‌های متنوعی دربارهٔ مفهوم «ایران» از آغاز شکل‌گیری سیطرهٔ هخامنشی بود. نیمهٔ نخست این عنوان از مجموعهٔ مقالات گراردو نیولی تحت عنوان ایدهٔ ایران به وام گرفته شده است که در آن وی مسئلهٔ پیچیدهٔ ایران و هویت ملی آن را از چشم‌اندازی تاریخی بررسی می‌کند. عنوان مجلد حاضر، پیدایش امپراتوری ایران، این رویکرد را وسعت می‌دهد و پژوهش انجام‌یافته در پانزده سال گذشته را نیز منظور می‌دارد. این امر پژوهشگرانِ رشته‌های مختلف ــ باستان‌شناسی، تاریخ، دین، و زبان‌شناسی تاریخی ــ را قادر می‌سازد مسائل گوناگونِ ناظر بر ماهیت و منشأ ایران در مقام موجودیتی سیاسی، دینی و/ یا قومی را بررسی کنند.

فصل‌های این کتاب از این قرار است:

کورش کبیر و پادشاهی اَنشان: نخستین مقاله به قلم دانیل پاتس به نقش و سهم ایلامی‌ها در تشکیل هویتی قومی و فرهنگی می‌پردازد که معمولاً با بنیان‌گذاری امپراتوری ایران در عصر کورش کبیر در ۵۵۰ پ.م پیوستگی دارد. 

رویکرد یک باستان‌شناس به جغرافیای اوستایی: در فصل ۲، فرانتس گرونه جغرافیای اوستا را با اشارهٔ خاص به فهرست کشورهای مذکور در وی‌دیوداد [= وندیداد، قانون ضد دیو] بررسی می‌کند.

هخامنشیان و اوستا: اُکتور شِروُو در فصل ۳، هردو ایدهٔ ایران را از دیدگاهی دینی می‌نگرند. مسئلهٔ این‌که پادشاهان اولیهٔ هخامنشی زرتشتی بوده‌اند یا نبوده‌اند از دیرباز موضوع بحث در محافل پژوهشی بوده است و این پرسش مهم را مطرح می‌کند که چگونه و کی اوستا، مجموعهٔ متون شفاهی گردآوری‌شده به گویش شرق ایران، را روحانیان در غرب دریافتند، برگرفتند و تفسیر کردند؟

هخامنشیان و اوستا: آلبرت دِیونگ در فصل ۴، دَهِش مغان، دِ‌یونگ به معنای آیین زرتشتی در دوران هخامنشیان نخستین می‌پردازد که با پیدایش مفهوم مُغ و مجوس شروع می‌شود.

تاریخچهٔ ایدهٔ ایران: شاپور شهبازی در فصل ۵، به این نظریه می‌تازد که ایدهٔ ایران فقط در عهد ساسانیان سابقه دارد و می‌گوید این ایده به‌عنوان هویت ملی در دورهٔ اوستایی پدید آمده است. 

ایرانِ عصر آهن و گذار به دورهٔ هخامنشی: مقالهٔ جان کُرتیس در فصل ۶، به تنوع فرهنگی می‌پردازد که به تشکیل فرهنگ و تمدن ایرانی یاری داد. 

خواندن کتاب پیدایش امپراتوری ایران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران و متخصصان حوزهٔ ایران باستان پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب پیدایش امپراتوری ایران

«در سال ۱۵۸ یا ۱۵۹ میلادی مؤلف شمال آفریقایی، آپولیوسِ مادورایی را در شهر سابراتا، نه‌چندان دور از اویای باستان، تریپولی (طرابلس) امروزی در لیبی، به محاکمه کشیدند. او متهم شده بود که برای جلب محبت همسرش، بیوه‌ای ثروتمند و اعیان به نام پودنتیلا، به جادو متوسل شده است. جای تعجب نیست که خویشاوندان دورِ بانو ازدواج یک جوان تازه به‌دوران رسیده با زن بسیار مسن‌تری را که ثروت قابل توجهی داشت خوش نداشتند. ما این ماجرا را فقط از دفاعیهٔ خود آپولیوس می‌دانیم. او دفاعیه‌اش را به‌صورت متن طویلی درآورد که یکی از مهم‌ترین منابع دربارهٔ جادو در عهد باستان و شاهکاری در ادبیات لاتین به شمار می‌رود. متن امروز بیشتر به نام دفاعیه شناخته می‌شود اما عنوان قبلی‌اش صرفاً در باب جادو بود. از این‌که متن اصلاً منتشر شده است، پژوهشگران پیش خود بر آن شده‌اند که آپولیوس محاکمه را برده و تبرئه شده است. به‌علاوه، تقریباً مسلم است که پرونده بیشتر حول‌وحوش مسئلهٔ ارث و دارایی است تا خود جادو، اما از آنجایی که اتهام «جادو» مبنای قضایی پرونده بود، آپولیوس بیشترِ متن خود را به بحث در این موضوع مسئله‌دار اختصاص داد. او بدین منظور تعاریفی از «جادو» برای شنوندگانش ارائه داد. یکی از این تعریف‌ها، که نقطهٔ عزیمتی مهم برای دفاع او بود، به افلاطون و ایران اشاره دارد. آپولیوس چنین می‌نویسد.»