کتاب ایران در نخستین سده های اسلامی

کتاب ایران در نخستین سده‌های اسلامی نوشتهٔ سارا استوارت و ادموند هرتسیگ با ترجمهٔ کاظم فیروزمند در نشر مرکز چاپ شده است. این کتاب به رشته‌موضوعاتی در تاریخ سیاسی، فرهنگی و دینی ایران در نخستین سده‌های اسلامی می‌پردازد و این موارد و موارد دیگری را روشن می‌سازد و امکان آن را می‌دهد که درکی متنوع‌تر از تحولات سیاسی، هنری، دینی و ادبی این عصر مهم کسب کنیم.

درباره کتاب ایران در نخستین سده های اسلامی

مردمان ایران چه واکنشی در برابر فتح مسلمانان داشتند؟ نخبگان موجود با چه سرعتی با وضع جدید ساختند و در آن جذب شدند؟ از سنت‌های فرهنگی پیشین ایران در ادبیات و هنر و معماری و در آداب اجتماعی و سیاسی چه مقدار باقی‌‌ ماند و با ظهور دوباره در کسوت اسلامی و در خلافت عباسیان و پایتخت‌های سلسله‌های مستقل ایرانی، طاهریان، صفاریان و بوبیان چه تحولاتی به خود دید و سر آخر، اما نه اصلاً کم باروبر، چرا زبان فارسی جدید در زمانی و در جایی و به‌نحوی ظهور کرد، در‌حالی‌که در اکثر نقاط امپراتوری اسلامی زبان‌های رایج پیش از اسلام جا به زبان عربی به‌عنوان زبان مکتوب مسلمانان دادند؟

کتاب ایران در نخستین سده های اسلامی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه‌مندان به مطالعهٔ تاریخ ایران پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب ایران در نخستین سده های اسلامی

«تاریخ سامانیان را خارجیان بازمی‌گویند و دربارهٔ آن روایت اصلی منسجم و یکپارچه‌ای موجود نیست از آن‌گونه که مسکویه برای آل بویهٔ عراق نوشت. به این سبب، عجیب نیست که ادب‌پروری سامانیان چنین اهمیت عظیمی در اقبال عمومی این سلسله یافته است. هر پژوهش عمومی دربارهٔ این دوره را که باز کنیم (مثلاً تاریخ ایران کمبریج یا دانشنامهٔ اسلام) شرحی موسع از فرهنگ‌پروری این سلسله و توجه‌اش به زبان، اما فقط چند صفحهٔ معدود دربارهٔ تاریخ سیاسی آن، سازمان اداری کشور و زندگی درباری می‌یابیم. هر تاریخی مستلزم یک ساختار روایی است تا برای خواننده مفهوم باشد. در مورد سامانیان، خلأهای طولانی در روایت تاریخی به سکوت برگزار شده‌اند و نبودِ مضامین اصلی آسان‌یاب با ارجاع به خدمات سامانیان به دستگاه خلافت و نقش‌شان در حمایت از شعر و ادب جبران شده‌اند، که این دو خصوصیت را نویسندگان معاصر در دربارهای رقبای آنان یعنی صفاریان و آل بویه نمی‌یافتند. مورخان سده‌های میانه دلبستهٔ تاریخ عبرت‌آمیز بودند و دوست داشتند تفاوت‌های بین سلسله‌های رقیب را شدت بخشند تا بتوانند تاریخ را به صورت تمثیل عرضه کنند. تصویر سامانیان در مقام دست‌نشاندگان وفادار خلیفه، مرزبانانی در برابر ترکان، و فرمانروایان سرزمینی پربرکت، به‌سرعت با احساس حسرت‌بار شکست در پی یورش‌های ترکان در اواخر قرن دهم درآمیخت و عصر سامانیان را به عصر طلایی دستاوردهای ایرانی تبدیل کرد. اما این آمیزهٔ ناهمجوش پیشرفت فرهنگی و لحظهٔ تاریخی گمراه‌کننده است. درواقع بازسنجی دورهٔ شکل‌گیری حکومت سامانی (۲۰۵ ـ ۲۸۷/ ۸۲۰ ـ ۹۰۰) با استفاده از شواهد داده‌شدهٔ باستان‌شناسان و سکه‌شناسان روس و بازبینی دقیق متون، یادآور این است که خاستگاه سامانیان آسیای مرکزی بود و سوگیری آنان در مقام فرمانروایان به سمت استپ بود نه فلات ایران، و شکل و ساخت واحد سیاسی سامانی اولیه در ورارود سایه‌ای دیرپا بر تاریخ آنان می‌افکند.»