کتاب چگونه از فاجعه اقلیمی پیشگیری کنیم؟

کتاب چگونه از فاجعه اقلیمی پیشگیری کنیم؟ نوشتهٔ بیل گیتس با ترجمهٔ رضا اسکندری آذر در انتشارات گوتنبرگ منتشر شده است.

درباره کتاب چگونه از فاجعه اقلیمی پیشگیری کنیم؟

بیل گیتس در مقدمه کتاب چگونه از فاجعه اقلیمی پیشگیری کنیم؟ توضیح می‌دهد جمعیت دنیا سالانه ۵۱ میلیارد تن گاز گلخانه‌ای به اتمسفر زمین اضافه می‌کند؛ ولی این عدد برای باقی‌ماندن جهان باید به صفر برسد. متوقف‌کردن پدیدهٔ گرمایش جهانی و پیشگیری‌کردن از بدترین تأثیرات تغییرات اقلیمی بسیار مهم است و رسیدن به این هدف دشوار است؛ چون بشر تابه‌حال اقدامی به این بزرگی انجام نداده است. تمام کشورها باید مسیر خود را تغییر دهند. تقریباً تمامیِ فعالیت‌های انسان در زندگی مدرن ـ کشت محصولات، تولید محصولات و جابه‌جایی بین نقاط مختلف ـ باعث آزادسازی گازهای گلخانه‌ای می‌شود و به‌مرورزمان، تعداد افراد بیشتری به این سبک زندگی مدرن روی می‌آورند و تمام این سبک باید تغییر کند تا زمین برای آیندگان باقی بماند.

بیل گیتس به‌عنوان یک چهرهٔ مشهور جهانی در این کتاب سعی می‌کند به جهان اخطار دهد و راهکارهایی معرفی کند که به سلامت کرهٔ زمین کمک کند. 

خواندن کتاب چگونه از فاجعه اقلیمی پیشگیری کنیم؟ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام کسانی که دغدغه محیط‌زیست دارند پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب چگونه از فاجعه اقلیمی پیشگیری کنیم؟

«باید اعتراف کنم که خودم هم مقدار صفر را به‌طور دقیق عنوان نمی‌کنم و درستش این است که منظورم را کاملاً واضح برسانم. در دوران ماقبل صنعتی‌شدن، یعنی قبل از نیمهٔ قرن هجدهم، چرخهٔ کربن در سیارهٔ زمین کم‌وبیش در تعادل قرار داشت؛ بدین معنا که گیاهان و سایر موجودات، تقریباً تمام دی‌اکسید کربن تولیدشده توسط ما را جذب می‌کردند.

اما بعد از آن، شروع کردیم به سوزاندن سوخت‌های فسیلی. این سوخت‌ها از کربنی تشکیل شده‌اند که زیر سطح زمین انبارش شده بوده، به این‌ترتیب که درختانی که میلیون‌ها سال قبل خشکیده و به‌خاک افتاده بودند، تحت فشار لایه‌های زمین و طی گذشت میلیون‌ها سال به نفت، زغال‌سنگ یا گاز طبیعی تبدیل شدند. وقتی ما این سوخت‌ها را از زمین استخراج کرده و سوزاندیم، به‌مقدار کربن موجود در اتمسفر اضافه کردیم.

هیچ مسیر واقع‌بینانه‌ای برای به‌صفررساندن این مقدار آلودگی وجود ندارد، غیر از کنارگذاشتن کامل سوخت‌های فسیلی یا متوقف‌کردن تمام فعالیت‌های دیگری که موجب تولید گازهای گلخانه‌ای می‌شوند (فعالیت‌هایی نظیر تولید سیمان، استفاده از کود یا نشت متان از نیروگاه‌هایی که با گاز طبیعی کار می‌کنند). اما هرجور که حساب کنیم، حتی در آیندهٔ عاری از کربن، مقداری آلودگی تولید خواهیم کرد، اما روش‌هایی را برای پاکسازی کربن تولیدیمان خواهیم یافت.

به عبارت دیگر، رسیدن به مقدار صفر، واقعاً به معنای صفر شدن گازهای گلخانه‌ای نیست. منظورم ما نزدیک شدن به صفر است. این یکی از آن آزمون‌های صفر یا ۱۰۰ نیست که اگر نمرهٔ ۱۰۰ بگیریم همه‌چیز عالی خواهد شد و اگر حتی نمرهٔ ۹۹ بگیریم فاجعه به‌حساب بیاید. اما هرچه مقدار کاهش آلودگی تولیدی کم‌تر باشد، منافعش برایمان بیشتر خواهد بود.

کاهش ۵۰ درصدی در آلودگی نمی‌تواند افزایش دمای زمین را متوقف کند؛ فقط می‌تواند روند افزایش را کند کرده و به‌نوعی فاجعه را به تعویق بیندازد، نه اینکه از آن پیشگیری کند.

فرض کنید در نهایت بتوانیم به ۹۹ درصد کاهش آلودگی برسیم. کدام کشورها یا کدام بخش‌های اقتصاد باید ۱ درصد سوخت فسیلی باقی‌مانده را مصرف کنند؟ چطور می‌توانیم دربارهٔ چنین چیزی تصمیم‌گیری کنیم؟

در واقع، برای پیشگیری از بدترین سناریوهای اقلیمی ممکن، در مقطعی، نه‌تنها باید دست از افزودن گازهای گلخانه‌ای بیشتر به اتمسفر برداریم، بلکه باید فرایند زدودن مقداری از گازهایی که از پیش به اتمسفر وارد کرده‌ایم را آغاز کنیم. احتمالاً شنیده باشید که از این گام باعنوان آلودگی منفی خالص نام برده باشند. این اصطلاح بدین معناست که در نهایت باید به جایی برسیم که بیشتر از آنچه گازهای گلخانه‌ای تولید می‌کنیم، گازهای گلخانه‌ای را از اتمسفر خارج کنیم، تا به این ترتیب بتوانیم افزایش دما را محدود نماییم. بیایید دوباره برگردیم سراغ مثال وان حمام: ما نه‌تنها باید جریان آب ورودی به وان را قطع کنیم، بلکه باید درپوش تخلیهٔ آب را برداریم تا آب وان کم‌کم تخلیه شود.»