کتاب فاجعه در راه است

کتاب فاجعه در راه است اثر بیل گیتس، سرمایه‌دار و کارافرین مشهور آمرکایی و موسس شرکت مایکروسافت است. بیل گیتس با ۱۲۴میلیارد دلار ثروت چهارمین ثروتمند جهان شناخته می‌شود.

 درباره کتاب فاجعه در راه است

 بیل گیتس در این کتاب از نظریات و راهکارهایش برای نجات زمین از فاجعه می‌گوید. فاجعه‌ای که تغییرات اقلیم مثل گرمایش زمین و آلودگی‌هایی مثل گازهای گل‌خانه‌ای  و تاسیسات هسته‌ای باعثش خواهند بود. بیل گیتس در مقدمه کتابش از گازهای گلخانه‌ای که مقدرای معادل ۵۱ میلیاد دارد سخن گفته و معتقد است هر کشوری باسید برای رهایی از این فاجعه دست به تغییراتی دراصول و روش های خود بزند. او می‌گوید: «من باور دارم که اوضاع می‌تواند تغییر کند. در حال حاضر هم برخی ابزارهای لازم برای ایجاد تغییر را در اختیار داریم و دربارهٔ آن ابزارهایی هم که هنوز در اختیار نداریم، آموخته‌های من دربارهٔ اقلیم و فناوری باعث می‌شود بتوانم به امکان اختراع و به‌کارگیری ابزارهای موردنیاز خوش‌بین باشم و معتقدم اگر با سرعت کافی عمل کنیم، می‌توانیم از بروز فاجعهٔ اقلیمی جلوگیری کنیم.»

 بیل گیتس در کتاب فاجعه در راه است به این موضوع می‌پردازد که برای جلوگیری از تغییرات اقلیمی چه باید کرد و چه می توانیم بکنیم.

 تخصص بیل گیتس نرم افزار کامویوتر ایت و به گفته خودش هیچ‌گاه پیش‌بینی نمی‌کرد که روزی کتابی درباره تغییرات اقلیمی بنویسد اما از طریق مسئله فقر انرژی با این موضوع آشنا شده است. او در سفرش به آفریقا و جنوب آسیا و همچنین سفری که به شهرهای بزرگ و پررونق دنیا داشته متوجه رابطه بین درامد و مصرف انرژی شده است و این را دریافته که کشورهای ثروتمند با تولید انرژی بیشتر چگونه در آلودگی هوا نقش بیشتر دارند و در مقابل فقرا چگونه از داشتن انرژی پاکی مثل برق محرومند. این مسئله او را به فکر واداشته که چگونه می‌توان برای کشورها و مردم محروم انرژی بیشتری تهیه کرد بدون این که باعث الودگی هوا و تغییرات گسترده اقلیمی شد. ورود به این عرصه یعنی مطالعه درباره انرژی پاک اساس کار بیل گیتس در این کتاب بوده است: «هرقدر که می‌شد به آموختن دربارهٔ تغییرات اقلیمی ادامه دادم. با متخصصانی در حوزه‌های اقلیم، انرژی، کشاورزی، اقیانوس‌شناسی، سطح آب دریاها، یخچال‌های طبیعی، خطوط برق و سایر حوزه‌ها دیدار کردم. گزارش‌های هیئت بینادولتی تغییرات اقلیمی را مطالعه کردم که هیئتی وابسته به سازمان ملل متحد است و اجماع علمی جهانی در این حوزه را شکل می‌دهد. برنامهٔ اقلیم در حال تغییرِ زمین را تماشا کردم که مجموعه‌ای است عالی از سخنرانی‌های پروفسور ریچارد وولفسون که در قالب مجموعهٔ دوره‌های بزرگ آموزشی تهیه و منتشر شده است. کتاب هواشناسی برای احمق‌ها را خواندم که تا به امروز یکی از بهترین کتاب‌هایی است که درزمینهٔ هواشناسی خوانده‌ام.

چیزی که برایم روشن شد این بود که منابع فعلی انرژی‌های تجدیدپذیر ما ـ یعنی عمدتاً انرژی بادی و انرژی خورشیدی ــ می‌توانند در حل این مشکل کمک بزرگی بکنند، اما ما به‌اندازهٔ کافی برای گسترش استفاده از این انرژی‌ها تلاش نکرده‌ایم.همچنین برایم روشن شد که چرا این انرژی‌ها به‌خودی‌خود نمی‌توانند ما را در انتشار گازهای گلخانه‌ای به عدد صفر برسانند. باد همیشه نمی‌وزد و خورشید همیشه نمی‌درخشد و ما باتری‌های خورشیدی مقرون‌به‌صرفه‌ای نداریم که بتوانند مقدار انرژی موردنیاز یک شهر را برای مدت طولانی ذخیره کنند. به‌علاوه، فقط ۲۷ درصد از میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای از تولید برق ناشی می‌شود. حتی اگر درزمینهٔ تولید باتری‌های خورشیدی به پیشرفت‌های قابل‌توجهی هم دست پیدا کنیم، باز باید برای آن ۷۳ درصد باقی‌مانده فکری بکنیم.

در عرض چند سال، به سه نتیجه رسیدم:

۱. برای پیشگیری از بروز فاجعهٔ اقلیمی، باید انتشار گازهای گلخانه‌ای را به صفر برسانیم.

۲. باید ابزارهایی که هم‌اکنون در اختیار داریم، مثل انرژی خورشیدی و بادی را به شیوه‌های سریع‌تر و هوشمندانه‌تری به کار بگیریم.

۳. و باید فناوری‌های پیشرفته‌ای را ابداع کنیم و گسترش دهیم که ادامهٔ این مسیر را ممکن سازند.»

کتاب گیتس راهی برای حرکت در مسیر جلوگیری از فاجعه برای زمین پیشنهاد می‌کنید

فاجعه در راه است حول محور پنج مورد می‌چرخد:

چرا صفر؟ در فصل ۱، بیشتر توضیح می‌دهد که چرا باید به عدد صفر برسیم، ازجمله دربارهٔ آنچه می‌دانیم (و نمی‌دانیم) دراین‌باره توضیح می دهد که چرا افزایش دما بر جمعیت سراسر زمین تأثیر می‌گذارد.

خبر بد: رسیدن به عدد صفر بسیار سخت خواهد بود. زیرا هر برنامه‌ای برای رسیدن به هر هدفی با ارزیابی واقع‌بینانه‌ای از موانع پیش رو آغاز می‌شود. در فصل ۲، به چالش‌های پیش رو نگاهی اجمالی می اندازد.

چطور دربارهٔ تغییرات اقلیمی آگاهانه گفت‌وگو کنیم. در فصل ۳، برخی از آمارهای گیج‌کننده‌ای را که ممکن است به گوشتان خورده باشد، بررسی می‌کند و برخی سؤالات را که در هر گفت‌وگویی دربارهٔ تغییرات اقلیمی به ذهن سپرده ، با شما به اشتراک می‌گذارد. 

خبر خوب: ما می‌توانیم. در فصل‌های ۴ تا ۹، حوزه‌هایی را که فناوری روز می‌تواند در آن‌ها به کمکمان بیاید و همچنین حوزه‌هایی را که نیازمند پیشرفت هستند، به‌صورت مجزا به بحث می‌گذارد. این طولانی‌ترین بخش کتاب است زیرا مباحث زیادی را پوشش می‌دهد. گیتس در این بخش می‌گوید ما برخی راه‌حل‌های موردنیاز را همین حالا تا حد زیادی در اختیار داریم و البته لازم است که ابتکارات و ابداعات زیادی را نیز توسعه دهیم و تکامل بخشیم و در چند دههٔ آینده در سراسر جهان به کار گیریم.

گام‌هایی که همین حالا می‌توانیم برداریم. در این بخش گیتس گوشزد می‌کند که همین حالا دو مورد از سه عنصری را که برای به انجام رساندن هر مسئولیت بزرگی موردنیاز است، در اختیار داریم. نخست اینکه به لطف شوروشوق فزایندهٔ جنبش جهانی، به رهبری جوانانی که عمیقاً نگران تغییرات اقلیمی هستند، از انگیزهٔ لازم برخورداریم. دوم اینکه، رهبران ملی و محلی سراسر جهان، هر روز بیشتر به ایفای نقش خودشان در این مسیر متعهد می‌شوند. بنابراین اهداف بزرگی برای حل این معضل در سر داریم. حال فقط عنصر سوم باقی مانده؛ برنامه‌ای مدون برای دستیابی به این اهداف.

بیل گیتس در فصل‌های ۱۰ و ۱۱ بر سیاست‌هایی که دولت‌ها می‌توانند اتخاذ کنند، تمرکز کرده است. در فصل ۱۲، اقداماتی را که هریک از ما در جهت رسیدن به صفر می‌توانیم انجام دهیم، پیشنهاد می‌دهد و می‌گوید شما چه رهبر حکومتی باشید چه کارآفرین یا شهروند عادی با زندگی پرمشغله و اوقات فراغت بسیار کم (یا همهٔ موارد فوق)، می‌توانید برای جلوگیری از بروز فاجعهٔ اقلیمی کاری بکنید.

 خواندن کتاب فاجعه در راه است را به چه کسانی پیشنهاد می کنیم

 علتقه‌مندان به مباحث و مسائل زیست محیطی مخاطبان این کتاب‌اند.

 درباره بیل گیتس

بیل گیتس موسس شرکت مایکروسافت، متولد ۲۸ اکتبر سال ۱۹۵۵ است او در دانشگاه هاروراد در رشته نرم‌افزار کامپیوتر درس خوانده و هم‌اکنون جزو یکی از چهار فرد ثروتمند جهان است. 

 گیتس از آغاز تاسیس مایکروسافت در سال ۱۹۷۵ تا سال ۲۰۰۰ یعنی به مدت ۲۵ سال مدیرعامل این شرکت بود و تا سال ۲۰۱۴ رئیس هیئت مدیره بود. او در سال ۲۰۲۰ از این شرکت کناره‌‌گیری کرد اما یکی از سهام داران عمده آن محسوب می‌شود. 

گیتس هم اکنون صاحب بنیاد بیل و ملیندا گیتس، قدرتمندترین بنیاد خیریه خانوادگی جهان است. هدف‌های اصلی بنیانگذاری این بنیاد افزایش تندرستی و کاهش تهی‌دستی بسیار بالا در گستره جهان است و در آمریکا گسترش‌دادن شانس‌های آموزشی و دسترسی به تکنولوژی اطلاعات و داده‌ها است. مرکز این بنیاد در سیاتل، واشینگتن در ایالت واشینگتن در آمریکا جای دارد و به‌دست سه تن از عضوهای هیئت مدیره به نام‌های بیل گیتس و همسرش ملیندا گیتس و وارن بافت اداره می‌شود.

بخشی از کتاب فاجعه در راه است

چیزبرگر، نسل به نسل در خانوادهٔ من محبوب بوده است. وقتی بچه بودم، با گروه پسران پیشاهنگ به کوه‌نوردی می‌رفتم و همهٔ بچه‌های گروه دوست داشتند که با پدر من به خانه برگردیم، چون او در راه می‌ایستاد و برای همگی همبرگر می‌خرید. سال‌ها بعد، در اوایل تأسیس مایکروسافت، بارها و بارها در برگرمَستِر که یکی از قدیمی‌ترین همبرگری‌های زنجیره‌ای سیاتل است، ناهار و شام و غذاهای آخرشبی می‌خوردم.

بعد از موفقیت مایکروسافت و قبل از تأسیس بنیاد گیتس توسط من و ملیندا، پدرم از برگرمسترِ کنار خانه‌اش به‌عنوان دفتر کارش استفاده می‌کرد. او در رستوران می‌نشست و ناهار می‌خورد و در همان حال، نامه‌های مردمی را می‌خواند که از او تقاضای کمک مالی کرده بودند. بعد از مدتی، این خبر بین مردم پخش شد و نامه‌هایی که پدرم دریافت می‌کرد به این نشانی پست می‌شدند: «برسد به دست آقای گیتس، در رستوران برگرمستر.»

خیلی سال ازآن‌روزها می‌گذرد. حالا دو دهه است که پدرم، میزش در رستوران برگرمستر را با دفتر کاری در بنیاد گیتس عوض کرده و حالا هرچند که هنوز هم عاشق چیزبرگر هستم، اما به‌دلیل چیزهایی که دربارهٔ تأثیر پرورش گوشت گاو و سایر گوشت‌ها بر تغییرات اقلیمی آموخته‌ام، دیگر به‌اندازهٔ گذشته چیزبرگر نمی‌خورم.

پرورش حیوانات دامی، یکی از اصلی‌ترین علل انتشار گازهای گلخانه‌ای است و در بخشی که متخصصان آن را «کشاورزی، جنگل‌داری و استفاده‌های دیگر از زمین» نامیده‌اند، بیشترین سهم را در انتشار این گازها دارد. این بخش، طیف عظیمی از فعالیت‌های انسانی را پوشش می‌دهد، از پرورش حیوانات گرفته تا کشت محصولات و برداشت از درختان. فعالیت‌های این بخش، طیف متنوعی از گازهای گلخانه‌ای را منتشر می‌سازند؛ در کشاورزی، اصلی‌ترین گاز منتشره، دی‌اکسیدکربن نیست، بلکه متان است ـ که به‌ازای هر مولکول، طی یک قرن، ۲۸ برابرِ دی‌اکسیدکربن گرما تولید می‌کند ــ و نیتروز اُکسید که ۲۶۵ برابرِ دی‌اکسیدکربن، گرما تولید می‌کند.

بر همین مبنا، انتشار سالانهٔ متان و نیتروز اکسید، معادل بیش از ۷ میلیارد تن دی‌اکسیدکربن یا به میزان بیش از ۸۰ درصد از تمام گازهای گلخانه‌ایِ تولیدشده در بخش کشاورزی/جنگل‌داری/زمین است. اگر برای مهار انتشار این گازها کاری نکنیم، با افزایش تولید محصولات غذایی برای تأمین خوراک جمعیتی که هر روز بیشتر و ثروتمندتر می‌شود، این رقم بالاتر خواهد رفت. اگر می‌خواهیم به انتشار نزدیک به صفر برسیم، باید روش‌های جدیدی برای پرورش حیوانات و محصولات پیدا کنیم که نهایتاً به کاهش و حذف انتشار گازهای گلخانه‌ای منجر شوند.

و کشاورزی تنها چالش موجود نیست. باید کاری هم برای جنگل‌زدایی و سایر استفاده‌های نادرست از زمین انجام دهیم، که درمجموع، سالانه ۱.۶ میلیارد تُن دی‌اکسیدکربن به جو اضافه کرده و زیستگاه‌های حیات وحش را هم نابود می‌کنند.