کتاب فلسفه تجربه گرا از لاک تا پوپر

کتاب الکترونیکی «فلسفه تجربه گرا از لاک تا پوپر» نوشته جورج نواک با ترجمه پرویز بابایی در انتشارات آزادمهر چاپ شده است. این کتاب شامل بررسی تاریخی فلسفه‌ٔ تجربه‌گرا از "بیکن" و "لاک" تا تازه‌ترین تجلیات آن در آثار "کارل پوپر" است. این کتاب پیش در آمد ارزشمندی به روش مارکسیستی رویکرد به تاریخ اندیشه‌ها و حاوی نکات جالبی از پراگماتیسم و به‌ وی‍ژه فلسفه جان دیویی است.

درباره کتاب فلسفه تجربه گرا از لاک تا پوپر

هدف این کتاب پاسخ به پرسش‌های زیر است:

آموزه‌های تجربه‌گرایی چه بوده است؟ این فلسفه چگونه تحول یافت؟ چه نقشی در تفکر غربی ایفا کرد و به کجا انجامید؟ چه تمایزهایی با تجربه‌گرایی نوین دارد؟ این فلسفه چه شیوه تفکری را پرورش می‌دهد و چه خاستگاهی داشته است؟ و سرانجام ماتریالیسم دیالکتیک چه برداشتی از این نوع فلسفه دارد؟

درباره جورج نواک

جورج نواک یکی از دانشمندان سوسیالیست ایالات متحده امریکاست. او ویراستار اگزیستانسیالیسم در برابر مارکسیسم و مولف کتابهایی از جمله مقدمه‌ای بر منطق مارکسیسم، دموکراسی و انقلاب و تازه‌ترین آنها اومانیسم و سوسیالیسم است. وی در دانشگاه‌های سراسر امریکا، کانادا و استرالیا درباره نظریه فلسفه و سیاست مارکسیستی درس‌گفتارهایی ایراد کرده‌است.

کتاب فلسفه تجربه گرا از لاک تا پوپر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به دوست‌داران فلسفه پیشنهاد می‌شود. مخاطب این کتاب به گفتهٔ نویسنده، بیشتر دانشجویانی هستند که در بارهٔ امپریسیسم یا تجربه‌گرایی و ضمائم آن، پراگماتیسم و پوزیتویسم، با کتاب‌های مرجع سروکله می‌زنند و می‌خواهند بدانند این شیوهٔ تفکر در بارهٔ چه مفاهیمی بحث می‌کند.

بخشی از کتاب فلسفه تجربه گرا از لاک تا پوپر

تجربه‌گرایی، چونان چالش فلسفی جامعهٔ بورژوازیی با روبنای ایدئولوژیک مدرسی، کاتولیکی فئودالیسم روم بود. وجه مذهبی این فرایند با ویکلیف۱ و لولالدری۲ آغاز شد و از رهگذر اصلاح‌گری کلیسای انگلیس و قطع پیوندش با روم ادامه یافت و با پیوریتانیسم (پاکدینی) به اوج رسید. فلسفهٔ تجربی بسیاری از مفاهیم مهم خود را از جهان‌بینی انگیخته از مرحلهٔ نوین در علوم طبیعی گرفت و با چهره‌هایی چونان کوپرنیک، کپلر، گالیله، دکارت، گاسندی، بویل، هاروی و نیوتن هویت یافت.

تجربه‌گرایی انقلابی‌ترین برآیند نظری این دوره نبود. مکتب مستحکمی از ماتریالیست‌ها، پیشگامان استوار آن بودند. با وجود این، فلسفهٔ تجربی در بارزترین شکل‌های خود، به مواضع ماتریالیستی نزدیک بود و در اصل حرکتی بنیادی در حوزهٔ فلسفه به شمار می‌رفت.

تجربه‌گرا کلاسیک انگلیس، ابزار نظری گرانبهایی در اجرای وظایف نیروهای بورژوا – دموکراتیک سده‌های هفدهم و هژدهم برای ویران سازی و بازپروری بود. مکتب مزبور، از بیکن تا هیوم چونان انگیزهٔ نیرومندی برای پیشرفت در اندیشهٔ غربی بود؛ مفاهیم قرون وسطایی را به چالش گرفت، مدرسیان۳ را از هم پاشاند، بسیاری از گزاره‌های یزدان‌شناسی۴ فئودالی را در هم شکست و نیز شیوه‌های مستقر ایده‌آلیسم را بی‌اعتبار ساخت. افزون بر این تجربه‌گرایی درصددِ یافتن منطق نوین و روش ثمربخش‌تری برای مطالعهٔ پدیده‌های طبیعی، اجتماعی و فرایندهای نعقلی به جای منطق صوری و نظرپردازی‌های عقیم مدرسیان بود. این مکتب به احیای ماتریالیسم کمک کرد و راه را برای رشد علوم طبیعی و اجتماعی هموار نمود.

تجربه‌گرایی بدین‌گونه در تکامل تاریخی تفکّر مدرن جایگاه ماندگاری به دست آورد. موفقیت‌های آن، تأثیرگذاری شیوه‌ها و مفاهیم آن و دوامی که به جریان فرهنگ انگلیسی – آمریکایی داد چنان بزرگ و گسترده بود که برای بسیاری از مردم هنوز چونان خصوصیات عادی، طبیعی و ابدیِ تعقل انسانی می‌نماید.