کتاب ای. جی. ایر: زبان، صدق و منطق

کتاب الکترونیکی «ای. جی. ایر: زبان، صدق و منطق» نوشتهٔ بری گاوئر با ترجمهٔ حسن عرب در انتشارات زندگی روزانه چاپ شده است. ای. جی. ایر؛ زبان، صدق و منطق از کتاب‌های مجموعهٔ متون محوری فلسفه این انتشارات است. در وصف این کتاب گفته‌اند که تأثیرگذارترین تک کتابی است که یک فیلسوف در قرن بیستم نگاشته است.

درباره کتاب ای. جی. ایر: زبان، صدق و منطق

گرچه زبان، صدق و منطق سبک و سیاقی متمایز دارد، ایر هیچ‌گاه ادعا نکرد ایده‌هایی که در این کتاب بیان و بررسی می‌شوند اصالتاً متعلق به خود او هستند. به گفتهٔ او، این کتاب تلفیقی از پوزیتیویسم منطقیِ حلقهٔ وین، تجربه‌گرایی فروکاستیِ دیوید هیوم و برتراند راسل، و رویکرد تحلیلیِ ج. ا. مور بود، به انضمام عناصری از عمل‌گرایی که تمجید او از فیلسوف کیمبریجی، فرانک رمزی، را بازتاب می‌داد. ایر پیوندی تنگاتنگ میان پوزیتیویسم منطقیِ حلقهٔ وین و ویتگنشتاین برقرار کرد؛ او اولین بار در دورهٔ کارشناسی با کار ویتگنشتاین مواجه شده بود. استاد راهنمایش، گیلبرت رایل، حین سفر او به کیمبریج در دورهٔ تحصیلات تکمیلی به ویتگنشتاین معرفی‌اش کرد. گرچه ویتگنشتاین در آن زمان از برخی ایده‌های متقدم‌ترِ خود روی گردانده بود. از جمله از آن‌ها که بیشترین قرابت را با مشخصه‌های اصلیِ دیدگاه‌های پوزیتیویست‌های منطقی داشتند. ویتگنشتاینی که ایر می‌شناخت و ملاقات کرد نویسندهٔ رساله بود. او گفته است که کشف رساله برای او محرکی بود که نگارش کتابش را به جریان انداخت.

کتاب ای. جی. ایر: زبان، صدق و منطق را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه‌مندان به فلسفه و منطق پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب ای. جی. ایر: زبان، صدق و منطق

همچنین نیاز است میان دو نوع اثبات تمایز قائل شویم؛ اثبات قطعی، که صدق یا کذب را ورای هر تردید تثبیت می‌کند، و نسخه‌ای ضعیف‌تر از این مفهوم، که مقتضیِ آن است که تجربه صدق یا کذب را محتمل کند. مثلاً ما، حتی علی‌الاصول، نمی‌توانیم قطعاً صدق یا کذبِ تعمیم‌های جهان‌شمولِ علم و زندگی روزمره را اثبات کنیم. ما صرفاً می‌توانیم شماری متناهی از مشاهدات، مثلاً در مورد انبساط فلزها هنگام گرما دیدن، داشته باشیم، و این شاهد نمی‌تواند صدقِ این تعمیم جهان‌شمول را که همهٔ فلزها هنگام گرما دیدن منبسط می‌شوند قطعاً ثابت کند. برهان قطعی بر کذب آن نیز ورای دسترسی ماست، زیرا هر گاه گمان کنیم با فلزی روبه‌روییم که گرچه گرمای زیادی بدان داده‌ایم منبسط نشده است، و وسوسه شویم نتیجه بگیریم که ما بدین طریق ورای هر تردیدْ کذب آن تعمیم را تثبیت کرده‌ایم، آنگاه خود را با این وظیفه مواجه خواهیم یافت که ورای هر تردید تثبیت کنیم آنچه گمان می‌کنیم فلز است واقعاً هم فلز است. با این حال، چنین تعمیم‌هایی بی‌تردید واقعاً معنادارند. استدلال ایر این است که همهٔ عبارات واقعی، همچون تعمیم‌های جهان‌شمول، فرض‌هایی هستند که نمی‌توان صدق و کذبشان را قطعاً ثابت کرد. بنابراین به‌کارگیری نسخهٔ قویِ مفهوم اثبات‌پذیری به این نتیجهٔ «خود- نفی‌کننده» منتهی می‌شود که هیچ عبارت واقعی‌ای بامعنا نیست. لذا بسیاری چیزها بدین وابسته است که آیا نسخهٔ ضعیف‌تر، که مقتضیِ اثبات عبارات به‌مثابهٔ صدق و کذب‌های محتمل است، حکمی صحیح در خصوص تعمیم‌های جهان‌شمول صادر می‌کند یا خیر.