کتاب نقدی بر علم حضوری و انقلاب

کتاب نقدی بر علم حضوری و انقلاب نوشتۀ نورالدین پزشکی است. این کتاب را انتشارات آزادمهر منتشر کرده است.

درباره کتاب نقدی بر علم حضوری و انقلاب

برای روشن شدن نقش تبلیغات در پیشبرد اهداف طبقات حاکم یا یک نیروی سیاسی که می‌شود گفت به‌گونه‌ای از خودبیگانگی نیز تعبیر می‌شود ناگزیر به بیان مصادیقی تاریخی هستیم و از آن جا که جامعه ما مسلمان است این مصادیق را از تاریخ صدر اسلام می‌آوریم تا ذهن خواننده به مسائلی که در این جزوه مطرح می‌شود به قرینه تاریخی نزدیک‌تر گردد. درست پس از فوت پیامبر و در همان لحظاتی که پیکر پاک ایشان را غسل می‌دادند، شورای بنی ساعده رای به جانشینی ابوبکر به‌جای پیامبر صادر کرد، درحالی‌که طبق روایات معتبر اهل تسنن و اهل تشیع آن حضرت در حجة الوداع در منطقه‌ای به نام غدیر خم حضرت علی (ع) را به جانشینی انتخاب کرده بود.

اگر این واقعه صحت داشته باشد، عملکرد صحابه صدر نشان از این دارد که پذیرفتن نظر پیامبر بر ایشان حجت نبوده و برای کسب قدرت سیاسی و مذهبی حاضر بوده‌اند حتی خلاف میل پیامبر نیز عمل کنند و اگر اصولاً جریان غدیر صحت نداشته باشد، قاعدتاً باید نفی آن را از سوی همه صحابه صدر شاهد باشیم که با تحقیقات علامه امینی در کتاب الغدیر عکس آن را می‌یابیم. به‌هرحال کار تبلیغات آن‌قدر قوی بود که بعد از فوت حضرت زهرا (س)، دخت گرامی رسول اکرم، مولا علی به‌خاطر این که کسی قبر همسرش را نداند او را شبانه دفن نموده و بالاخره کار بدان‌جا کشید که وقتی در کوفه خبر ضربت خوردن مولا علی در محراب مسجد به گوش مردم رسید، اکثرا می‌پرسیدند مگر علی نماز می‌خواند و این روند تا آنجا پیش رفت که به یزید لقب امیرالمؤمنین دادند و حسین (ع) نوه پیامبر و فرزند علی (ع) خارجی و بی‌دین لقب گرفت.

خواندن کتاب نقدی بر علم حضوری و انقلاب را به چه کسی پیشنهاد می‌کنیم؟

علاقه‌مندان به‌نقد و موضوعات فلسفی می‌توانند از خواندن این کتاب لذت ببرند.

بخش‌هایی از کتاب نقدی بر علم حضوری و انقلاب

در باب معرفت‌شناسی در نزد خویش از این نکته شروع می‌کنیم که اصولاً طبیعت با خویشتن خویش در کنش و اندر کنش است. این درگیری درونی، خود، تعین تضاد و تضاد متعین است. روند این پروسه در جهان انسانی، خویشتن را به نمایش می‌گذارد. طبیعت در انسان از خویش فرامی‌رود تا به غیر خویش یعنی ایده تبدیل شود. اما این ایده نیز باید که به نفی خویش بپردازد و با تبدیل به ماده یعنی نسبتی متعین از امری نامتعین تبدیل شود. صورت معقول از وجود آن‌گونه که متافیزیسین‌ها (به مفهومی که در تاریخ فلسفه قديم تا به اکنون رایج است) مدعی‌اند زمانی حاصل می‌آید که ما وجود را جدای از وجوه سته (وجوه شش‌گانه یعنی وجوه بالا، پایین، شمال، جنوب، مغرب، مشرق) در نظر بگیریم. اما یک چنین وجودی خصلتی کاملاً ذهنی داشته و در واقع نه‌تنها دارای حضور نیست بلکه به‌صورت یک مفهوم ناب عقلانی نیز جای تردید و شک و ابهام دارد؛ اینکه ذهن در سیالیت خویش به مفاهیم تاریخ اندیشه ناب بپردازد، در تحلیل نهایی می‌تواند به شیوه‌های دگری کلمه ترس آگاهی باشد که برخاسته از سیطره فاشیسم و درعین‌حال تحقق روانی پریشان از سلطة رعب و وحشت در ضمیر آدم‌های عصر خاصی از تاریخ باشد. در این روند باید به شهود حسی خویش در پروسه مصداقی آن بپردازیم و در اشراق برآمده از این شهود، خردمندانه به روزنه رود پرخروش عالم اکبر (انسان) با گونه‌ای دیالکتیک نفی در نفی و تعریفی جدید از عالم جسمانی در گذار به ظرفیت معنایی انسان همت گماریم و با بینشی فلسفی به هستی بیکران انسان نوعاً - تاریخی، نه آن‌گونه که فویرباخ فکر می‌کرد، بپردازیم.

در واقع مسئله اصلی نزد خیلی از اندیشمندان همواره انسان به مفهوم یک جوهر یا سوژه مجرد مطرح می‌شد. مارکس در برخورد با برونوبائر و فویرباخ که هرکدام به شیوه خودشان از این منظر به انسان می‌نگریستند ایرادی منطقاً - تاریخی وارد می‌آورد. این ایراد در واقع نه به مفهوم انسان بلکه در منطق مفهومی کلام به مصداق تاریخی آن برمی‌گشت. زمانی که انسان را از حالت جوهریت که بیشتر حالتی تجریدی دارد گسترش داده و در پی تعریف مصداقی آن براییم آنگاه دیگر ما با یک مفهوم نامعین و بالضروره غیر متشخص مواجه نیستیم بلکه با انسان، انسان نوعاً تاریخی که خود در دیالکتیک پیوند و مبارزه با طبیعت قرار دارد مواجه می‌شویم. در این زمینه باید گفت که حتی مفاهیم ناب مجردی همچون ایده مطلق یا حتی وجود صرف‌نظر از هرگونه تقید را نیز اگر بخواهیم فهم کنیم، ناچاریم برای آن مرجعی مصداقی پیدا نماییم. برای این منظور، بیت زیر را از مولانا نقل کرده تا از این طریق ذهن خواننده را به یک نزدیکی معنایی ارجاع دهیم:

این جهان یک فکر توست از عقل کل

عقل کل شاه است و صورت‌ها مثل