کتاب فقط روزهایی که می نویسم

کتاب فقط روزهایی که می نویسم مجموعه‌ای از پنج جستار روایی درباره نوشتن و خواندن است که آرتور کریستال آن را نوشته و احسان لطفی به فارسی برگردانده است. نشر اطراف این پنج جستار را در یک مجموعه گردآوری کرده و به چاپ رسانده است.

درباره کتاب فقط روزهایی که می نویسم

کتاب فقط روزهایی که می نویسم مجموعه‌ای از پنج جستار روایی درباره نوشتن و خواندن است. جستار روایی متنی است غیرداستانی درباره مفهوم یا رخدادی واقعی که فقط به یک موضوع مشخص می‌پردازد. هدف آن طرح دیدگاه شخصی و توجیه موضع‌گیری نویسنده است و با چاشنی طنزی ظریف، ساختاری ظاهرا نامنظم و گاه به لحنی شبیه زبان شفاهی، داستان یا ساختار داستانی را به خدمت خود می‌گیرد و روایت نویسنده از موضوع را ارائه می‌دهد. این پنج جستار روایی درباره‌ی نوشتن و خواندن است که عبارت‌اند از: سخن‌گوی تنبل‌ها، لذت‌های گناه‌آلود، وقتی نویسنده حرف می‌زند، زندگی و نویسندگی و دیگر کتاب نمی‌خوانم.

«آرتور کریستال» در این جستارها بی‌پرده سخن می‌گوید و از زوایای جدیدی آثار نویسندگان را کنکاش می‌کند. در جستار اول بانام سخن‌گوی تنبل‌ها، آرتور کریستال به زندگی خودش و رابطه‌‌اش با ادبیات می‌پردازد. این نویسنده در جستار دوم با عنوان لذت‌های گناه‌آلود به سراغ نویسنده‌هایی می‌رود که موضوعات داستان‌هایشان کارآگاهی و جنایی است. جستار سوم کتاب فقط روزهایی که می نویسم، وقتی نویسنده حرف می‌زند به این سؤال پاسخ می‌دهد: چرا بهتر است خالقان متون محبوبمان را نبینیم؟ بسیاری از افراد علاقه دارند که نویسنده‌ی دلخواهشان را ببینند و با او گپی بزنند ولی «آرتور کریستال» طی این جستار نشان می‌دهد که یک فرد در جایگاه نویسنده ممکن است بسیار متفاوت از زندگی معمولی‌اش یا تصورات ما باشد. این جستارنویس بر این باور است نویسنده‌ای که روی کاغذ خوانندگان را تحت تأثیر قرار داده است ممکن است الزاماً در ملاقات حضوری نتواند این کار را انجام دهد. جستار چهارم این اثر با عنوان زندگی و نویسندگی، به این سؤال پاسخ می‌دهد: چرا زندگی و حرفه نویسنده از هم جدا نیست؟ «آرتور کریستال» در این جستار به زیبایی نشان می‌‌دهد متن زندگی یک نویسنده‌ با حرفه‌اش درهم‌تنیده است و یک نویسنده کتاب‌هایش را زندگی می‌کند. او معتقد است بسیاری از نویسندگان و فیلسوفان باهدف رسیدن به آرامش درونی دست به قلم می‌برند و ادبیات مهم یا جدی همیشه روایت همین کشمکش‌های درونی است.

خلاصه کتاب

جستار اول؛ سخن‌گوی تنبل‌ها

فکر می‌کنید در کشوری مانند آمریکا با درآمد سالانه ۸ هزار دلار می‌توان زندگی کرد یا نه؟ آرتور کریستال بعد از اینکه نویسندگی را به‌عنوان شغل انتخاب کرده، تقریبا به چنین درآمدی بسنده کرده. از همان چند سطر اول هم تکلیفش را با ما روشن کرده، خودش چندان هم عاشق سبک زندگی فقیرانه نبوده، بهتر بگوییم نمی‌توان شرایط آرتور را «فقر انتخابی» بنامیم.

آرتور در جستار اول از کتاب فقط روزهایی که می‌نویسم درباره‌ی همه‌ی انتخاب‌هایی که کرده و نکرده تا نویسنده بماند صحبت می‌کند. از «ترس از محدود شدن» و «تاثیر کتاب‌های مناسب در سن نامناسب» می‌گوید. اما درنهایت ایده‌هایش در مورد تنبلی را بیان می‌کند. بله! کریستال خودش را در این جستار سخنگوی تنبل‌ها معرفی می‌کند و اعتراف می‌کند که خیلی وقت‌ها از سر تنبلی است که نتوانسته توقعات مالی خودش را برآورده کند.

جستار دوم؛ لذت‌های گناه‌آلود

اگر با بعضی از کتاب‌خوان‌های حرفه‌ای نشست و برخاست داشته باشید، حتما شنیده‌اید که رمان عاشقانه خوب و یا رمان کارآگاهی خوب وجود ندارد و همه‌ی این رمان‌ها اصطلاحا زرد هستند و آن‌هایی که چنین کتاب‌هایی را می‌خوانند، احتمالا سطحی و مبتذل هستند. همین‌قدر بی‌رحمانه این کتاب‌ها مورد قضاوت قرار می‌گیرند. برای همین است که بعضی‌ها وقتی کتاب‌هایی از این دسته می‌خوانند صدایش را در نمی‌آورند و به کسی نمی‌گویند و خواندنش را یک «لذت گناه‌آلود» می‌دانند!

کریستال در این جستار از کتاب فقط روزهایی که می‌نویسم درباره‌ی همین موضوع صحبت می‌کند و سعی می‌کند ما را بیشتر با این مفهوم آشنا کند و از نویسندگانی می‌گوید که سعی می‌کنند یک داستان ژانر و یا یک موضوع عاشقانه را عمق ببخشند و خودشان را از فهرست لذت‌های گناه‌آلود برهانند.

جستار سوم؛ وقتی نویسنده حرف می‌زند

عنوان فرعی این جستار ایده کلی پشت آن را روشن می‌کند، «چرا بهتر است خالقان متون محبوبمان را نبینیم؟». از جایی کریستال شروع می‌کند که ناباکف را در ویدیویی می‌بیند و تصوراتش به هم می‌ریزد. او باورش نمی‌شود که ناباکف برای حرف زدن درباره کتاب خودش نیاز به پاسخ‌های ازپیش‌آماده و خواندن از روی متن دارد. البته که خودش می‌گوید الزاما نیاز نیست نویسنده‌ها آدم‌های خوش‌صحبتی باشند. درواقع «مطالعه، تحقیق، سکوت و تفکر، مقدمات خوبی برای پرگویی نیستند».

کریستال این جستار از کتاب فقط روزهایی که می‌نویسم را هم مانند جستارهای قبلی با تلنگر جالبی تمام می‌کند؛ ماجرایی را تعریف می‌کند که ممکن است قبلا هم شنیده باشید، اما آمدنش در انتهای این جستار هوشمندانه است.

جستار چهارم؛ زندگی و نویسندگی

یک رمان‌نویس واقعی کار اصلیش علنی کردن لحظه‌های خصوصی است و این همان ایده‌ای است که در پس جستار چهارم کتاب فقط روزهایی که می‌نویسم است. در این جستار کریستال از نبودن مرز بین زندگی و خود نویسنده و کارش صحبت می‌کند، از این می‌گوید که چگونه نویسنده‌ها همیشه سعی می‌کنند یک تجربه را به هنر تبدیل کنند و وقتی واقعا چیزی را تجربه کرده‌اند، قدرش را می‌دانند. چون خوراک خوبی برای نوشته‌هایشان است.

جستار پنجم؛ دیگر کتاب نمی‌خوانم

جستار پنجم اما شاید جذاب‌ترین جستار کتاب فقط روزهایی که می‌نویسم باشد. نویسنده جستار را با خاطره‌ای از یک استاد ادبیات آغاز می‌کند که عطای دانشکده ادبیات را به لقایش بخشیده و راهی یک شغل نان و آب‌دار در هالیوود شده و این تغییر شغل برای او مانند نوعی تغییر هویت بوده و سمبل این تغییر هویت این است که استاد همه‌ی کتاب‌های کتابخانه‌اش را به حراج گذاشته و این کارش انگار مانیفستی با تیتر «دیگر کتاب نمی‌خوانم» است. اما کریستال می‌گوید در آن زمان نتوانسته عمق ماجرا را بفهمد و درک کند.

برای آرتور کریستال که از کودکی در لای کتاب‌ها بزرگ شده، دور شدن از کتاب‌ها مانند دور شدن از معشوق سخت و دشوار است. اما در نهایت کریستال هم موقع نوشتن این جستار درگیر همین احساس رخوت نسبت به ادبیات شده و در این جستار از دلزدگی‌اش نسبت به کتاب خواندن می‌گوید و در جایی هم اعتراف می‌کند که او هم دیگر قصد ندارد کتاب بخواند و دلیل‌هایش را برایمان می‌گوید.

درباره آرتور کریستال

آرتور کریستال (Arthur Krystal) جستارنویس و فیلم‌نامه‌نویس آمریکایی است که اطلاعات کمی از زندگی شخصی‌اش وجود دارد. او یکی از افراد برجسته در جستار روایی است که سال ۲۰۱۰ میلادی جایزه‌ی بهترین جستار آمریکایی را از آن خود کرد. او تسلط کافی بر آثار ادبی دارد و با نگاهی نقادانه و گاهی طنزآمیز جستارهای قابل‌تأملی می‌نویسد. واژگان وسیع، اطلاعات ادبی و اجتماعی فراوان و استدلال‌های محکم او را در کمتر جستارنویسی می‌توان پیدا کرد. به همین خاطر او را یکی از خدایگان‌های جستار روایی نامیده‌اند.جستار روایی مانند مقاله نیست، جستار روایت سال‌ها تجربه و پژوهش همراه با استدلال‌های شخصی‌ نویسنده است.

آرتور کریستال نویسنده‌ی نشریات معتبر نیویورکر و هارپر با نوشتن جستار تجربه‌ی زیسته‌اش از دنیای ادبیات را توصیف و موضوعات مختلف را تحلیل می‌کند.

کتاب فقط روزهایی که می نویسم را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

اگر علاقه‌ای به نوشتن نداشته باشید و یا کتاب‌های زیادی نخوانده باشید ممکن است با کتاب ارتباط برقرار نکنید، در غیر این صورت این کتاب که مجموعه‌ای از بهترین جستارها نوشته‌ی آرتور کریستال است، تبدیل به یکی از کتاب‌های محبوبتان خواهد شد!

بخشی از کتاب فقط روزهایی که می نویسم

سخت است که مثلاً آدم روایتِ او از تنبلی، کتاب نخواندن یا لذتِ ادبیاتِ ژانر را بخواند و اگر در کشمکش درونیِ این وضعیت‌ها با او شریک است، احساسِ گناهش حداقل کمی تسلی پیدا نکند. کریستال - چه معتقد باشیم این کار را در نوشته‌هایش می‌کند چه نباشیم - توجیه‌گرِ - یا بهتر بگوییم - وکیل‌مدافعِ خوبی به نظر می‌آید، به خصوص برای مخمصه‌ها و محکمه‌های درونی، بر سر چالش‌هایی که خود را مقابلِ خود می‌نشانند. بر خلاف آنچه ممکن است از لحن خون‌سردِ نوشته‌های کریستال برآید، این گزاره‌های ناهنجار و دلایل و اسناد او برای اثبات‌شان، انتخاب‌های لحظه‌ای نیستند. می‌شود حدس زد این گزاره‌ها، عنوان و صورت‌جلسهٔ دادگاه‌هایی‌اند که مدت‌هاست در ذهن نویسنده‌شان برقرارند. انگار روی کاغذ آمدن‌شان تلاشی‌ست برای ختم جلسات و آرامش ذهن کسی که همچنان از خودش می‌پرسد چرا تنبلم؟ چرا نویسنده نشدم؟ چرا دیگر نمی‌توانم کتاب بخوانم؟