هانس کریستین اندرسن

هانس کریستین اندرسن نویسنده مشهور اهل دانمارک است. او را به دلیل نوشتن داستان‌ و جمع‌آوری قصه‌های پریان برای کودکان، پدر ادبیات کودک جهان لقب داده‌اند. روز تولد او، دوم آوریل را در سراسر جهان به عنوان روز جهانی ادبیات کودک و نوجوان می‌شناسند.

بیوگرافی هانس کریستین اندرسن

هانس کریستین اندرسن (Hans Christian Andersen) ۲ آوریل ۱۸۰۵ در شهر ادنسه در دانمارک به دنیا آمد. اوضاع مالی خانواده چندان خوب نبود، اما پدر به ادبیات علاقه داشت، کتاب‌هایی داشت و برای کودکش هم داستان‌هایی از هزار و یک شب و نمایشنامه‌های شکسپیر را می‌خواند. پدر همچنین معتقد بود که خانواده‌ آن‌ها به خانواده‌ای اشرافی و سطح بالا تعلق دارد. هرچند این موضوع در تحقیقات مختلف اثبات نشد. شایعه دیگری نیز میان مردم دانمارک بر سر زبان‌ها است. اینکه هانس، پسر نامشروع پادشاه دانمارک است. این شایعه از اینجا آب می‌خورد که او، هزینه تحصیلات هانس را برعهده گرفته بود.

هانس از کودکی به تئاتر علاقه داشت. در خانه با عروسک‌هایی که داشت بازی می‌کرد. برایشان لباس می‌دوخت و با آن‌ها نمایش می‌داد. گاهی نیز خودش با یک ردا، که معمولا از وسایل خانه برداشته بود، نقشی اجرا می‌کرد. او شیفته تئاتر شده بود. وقتی چهارده‌ساله شد به کپنهاگ رفت تا در یک تئاتر اجرا کند. صدای خوب و رسایی که داشت، باعث شد تا به سرعت در تئاتر رویال کپنهاگ پذیرفته شود. اما بعد از گذشت مدتی، هانس به بلوغ رسید و صدایش تغییر کرد. به همین دلیل هم از تئاتر خارج شد.

پس از اینکه از تئاتر بیرون آمد، شروع به نوشتن کرد. گاهی داستان می‌نوشت و گاهی شعر می‌سرود. در همان دوران فردی پیدا شد که هزینه‌های تحصیلات او را تقبل کرد. به این ترتیب اندرسن توانست تحصیلاتش را کامل کند. دربار پادشاه نیز که از خواندن داستان‌های او لذت برده بود، هزینه‌ای برای او فراهم کرد تا به تحصیلات و سفر بپردازد. به لطف این کمک‌هزینه‌ها او توانست به کشورهای مختلفی سفر کند و با نویسندگان مشهوری مانند چارلز دیکنز، ویکتور هوگو، برادران گریم، والتر اسکات، بالزاک و الکساندر دوما آشنا شود. سفرها چیزهای بسیاری به او آموختند و آتش شوق او را برای نوشتن شعله‌ورتر از پیش کردند.

آندرسن اولین اثرش برای کودکان را در سال ۱۸۵۳ منتشر کرد. این اثر نه تنها با استقبال روبه‌رو نشد، بلکه بسیاری از منتقدان نیز از او خواستند تا از این شیوه‌ی نوشتن دست بردارد. در سال ۱۸۳۹ بود که اولین مجموعه قصه‌های پریان را منتشر کرد. این‌بار هم منتقدان روی خوشی به کتابش نشان ندادند، چرا که به عقیده آن‌ها قصه‌هایی با ادبیات تعلیمی و پند و اندرزهای اخلاقی بهتر از قصه‌های پریان بود. اما مخاطبان داستان‌هایش که بچه‌ها بودند، این داستان‌ها را خیلی بیشتر از ادبیات تعلیمی دوست داشتند. اندرسن قصه‌های بسیاری دارد که به بیش از ۱۵۰ زبان ترجمه شده است.

هانس کریستین اندرسن ازدواج نکرد. با این‌حال همیشه به کودکان عشق می‌ورزید و بچه‌ها نیز حسابی او را دوست داشتند. او در زمان مرگش هفتادساله بود. قبل از مرگ از آهنگسازی درخواست کرد تا برای مراسمش، آهنگی بسازد. او عنوان کرد که کسانی که در مراسم خاکسپاری‌‌اش حاضر می‌شوند، کودکان هستند. بنابراین از آهنگساز خواست تا آهنگی که مناسب و هماهنگ با صدای قدم‌های کودکان باشد، برایش بسازد. او در ۴ آگوست ۱۸۷۵ در دانمارک از دنیا رفت. آرامگاه او در گورستانی در کپنهاگ قرار دارد.

آثار و کتاب‌های هانس کریستین اندرسن

از میان کتاب‌های هانس کریستین اندرسن تعدادی از آن‌ها مشهورتر و محبوب‌تر از بقیه آثارش هستند. پری دریایی، بند انگشتی، جوجه اردک زشت، ملکه برفی، دختر کبریت فروش و لباس جدید امپراطور از جمله این داستان‌ها است.

لباس جدید امپراطور (The Emperor's New Clothes) در سال ۱۸۳۷ منتشر شد. این داستان بارها و بارها بازنویسی شده است و انیمیشن‌های بسیاری نیز از روی آن ساخته‌اند. ماجرای این کتاب، ماجرای دو خیاط است که به شهر می‌آیند و ادعا می‌کنند لباس‌هایی زیبا می‌دوزند. اما لباس‌هایی که هرکسی قادر به دیدن آن‌ها نیست. پادشاه سریعا برای خودش لباسی سفارش می‌دهد و می‌خواهد زمانی که آماده شد، آن را در شهر بپوشد و به مردم نشان دهد. بی‌خبر از اینکه غافلگیری در انتظار او است.

داستان پری دریایی (The Little Mermaid) در سال ۱۸۳۷ منتشر شد. این داستان ماجرای یک پری دریایی است که روزی عاشق یک انسان می‌شود. او برای اینکه بتواند به انسانی که عاشقش شده است، برسد باید روح انسانی داشته باشد. برای این کار نزد یک جادوگر می‌رود... از روی این داستان در سال ۱۹۸۹ انیمیشنی ساخته شد.

دختر کبریت فروش (The Little Match Girl) در سال ۱۸۴۵ به چاپ رسید. این داستان، ماجرای دختری را روایت می‌کند که بسیار فقیر است. او برای گذران زندگی کبریت می‌فروشد. شب سال نو است و هوا بسیار سرد است. دختر سخت تلاش می‌کند تا کبریت‌هایش را بفروشد اما مردم به او توجهی نمی‌کنند. او تلاش می‌کند تا با روشن کردن کبریت‌ها خودش را گرم کند و به سرزمین رویاهایش سفر کند. جایی با غذای خوب و لباس‌های گرم...

جوجه اردک زشت (The Ugly Duckling) در سال ۱۸۴۳ به چاپ رسید. این داستان درباره‌ جوجه‌ای است که میان جوجه اردک‌های دیگر زندگی می‌کند. جوجه‌های دیگر او را به خاطر ظاهرش مسخره می‌کنند و رفتار خوبی با او ندارند. زمانی که جوجه بزرگ می‌شود، ظاهرش حسابی تغییر می‌کند... این داستان نیز مانند آثار دیگر اندرسن دستمایه‌ای برای‌ ساخت انیمیشن شد.

در یک مصاحبه از اندرسن پرسیدند که چرا داستان زندگی خود را نمی‌نویسی؟ و او در پاسخ گفته بود که من داستان زندگی خودم را نوشته‌ام. این داستان جوجه اردک زشت نام دارد!

جایزه هانس کریستین اندرسن

یکی از مهم‌ترین و معتبرترین جوایز ادبیات کودکان و نوجوانان، جایزه هانس کریستین اندرسن است. نام دیگر این جایزه، نوبل کوچک است. این جایزه یک مدال طلا و یک دیپلم افتخار دارد. دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY)، این جایزه را در سال ۱۹۵۶ بنیان نهاده است و هر دوسال یک‌بار، آن را به آفرینندگان کتاب‌های برجسته‌ی کودکان و نوجوانان، نویسنده و تصویرگر، اهدا می‌کند.

فرشید مثقالی، تصویرگر ایرانی، در سال ۱۹۷۴ موفق به دریافت این جایزه شد. از میان نویسندگان ایرانی، هوشنگ مرادی کرمانی، فرهاد حسن‌زاده، احمدرضا احمدی و محمدرضا یوسفی جزو نامزدهای این جایزه بوده‌اند.