کتاب دمانس

کتاب دمانس؛ زوال عقل اثری از جن هال با ترجمه ترانه بهبهانی است که در نشر نو منتشر شده است. این کتاب به ما می‌آموزد: چگونه عزیزان مبتلا به دمانس را یاری و سرپرستی کنیم؟

درباره کتاب دمانس

زوال عقل یا دِمِانس (dementia) یا خِرَدسودگی، یک اختلال مزمن در پزشکی و روان‌پزشکی است. شایع‌ترین نوع آن، بیماری آلزایمر است که معمولا با بالا رفتن سن خود را نشان می‌دهد. عوامل دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند دمانس ایجاد کنند: سکته مغزی، بیماری پیک و بیماری‌های ناشایع ولی معروف مانند جنون گاوی از آن جمله‌اند. به طور کلی زوال عقل با مجموعه‌ای از علائم شامل اختلالاتی در حافظه، توجه، زبان‌پریشی، تغییرات روان‌شناختی و مختل شدن فعالیت‌های روزمره ظاهر می‌شود و با تخریب پیش رونده کارکردهای شناختی پیشرفت می‌کند. 

امروزه در حدود ۱۲ میلیون نفر در جهان با این شکل دست و پنجه نرم می‌کنند. بروز چنین بیماری در خانواده و ابتلای عزیزانمان به آن می‌تواند سبب شوک، ناراحتی و ... شود. اما هرچه آگاهی ما درمورد این بیماری بیشتر باشد، بهتر می‌توانیم شرایط را کنترل کنیم. 

جن هال در کتاب دمانس؛ زوال عقل به ما کمک می‌کند تا به یاری مبتلایان به زوال عقل بپردازیم. او همه آن چیزهایی را که لازم است درباره این بیماری بدانیم به ما می‌گوید و در ادامه مباحث مختلفی را مطرح می‌کند که همگی در حفظ سلامت و مراقبت از فرد مبتلا، به کارمان می‌آید. نکته مثبتی که درباره این کتاب وجود دارد این است که نویسنده، از تجربیات افراد بسیاری کمک گرفته و آن‌ها را ثبت کرده است. خواندن تجربیات دیگران هم ما را از احساس وحشتناک تنهایی نجات می‌دهد و هم کمکمان می‌کند تا از راه‌هایی که آن‌ها استفاه کرده‌اند، ایده بگیریم.

کتاب دمانس را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم 

خواندن کتاب دمانس را به تمام کسانی پیشنهاد می‌کنیم که در اطرافیان خود، با مبتلایان به زوال عقل در ارتباطند و یا دوست دارند درباره آن بیشتر بدانند. 

بخشی از کتاب دمانس

بیماری دمانس به شکل‌های مختلفی نمایان می‌شود و اولین نشانه‌ها در افراد بسیار متفاوت است. برخی افراد مبتلا اولین نشانه‌ها را پنهان می‌کنند که باعث می‌شود این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده نشود. گاهی نیز علائم متفاوت این بیماری با حالات و مشکلات رایج اشتباه می‌شود. آشفتگی و کند شدن ذهن ممکن است نشانه افسردگی، اضطراب، دیابت و مشکلات تیروئیدی و یا حتی به دلیل سیر طبیعی سالخوردگی باشد.

«اکنون که به گذشته فکر می‌کنم، می‌توانم نشانه‌های بیماری دمانس را در پدر بیابم. در گذشته نمی‌دانستم مشکل او چیست. گاهی او برای قدم زدن خانه را ترک می‌کرد و پس از آن به مدت ده ساعت از او بی‌خبر بودم. او همیشه داستانی سرهم می‌کرد مثلا اینکه از اتوبوس به بیرون پرت شده و یا با شخصی زد و خورد کرده و من با شک و تردید به این داستان‌ها گوش می‌دادم.»

در حال حاضر هر ماه اخباری در مورد پیشرفت هرچند کوچک محققان در تشخیص علائم اولیه بیماری دمانس پخش می‌شود. اما هنوز شیوه‌های مشخص، مقرون به صرفه، عملی و معتبر جهت تشخیص این بیماری در مراحل اولیه آن یافت نشده است. تا زمانی که پزشکان بتوانند راهکارهای عملی، مثلا از بررسی خون و آب دهان، نشانه‌هایی از تغییراتی که در مغز ایجاد می‌شوند بیابند، ظن به بیماری دمانس براساس مشاهدات شخصی و رفتاری که غیرمعمول باشد، شکل می‌گیرد: فراموشی، آشفتگی و تغییر در رفتارهای معمول شخص. گاهی اوقات نیز ترکیبی از حالات و رفتارهای شخص باعث نگرانی اقوام و دوستان می‌شود، در حالی که متخصصان به دنبال دلایل محکم‌تری هستند.

«متوجه شدیم او کمی عجیب و غریب شده است، مثلا افرادی را به خاطر نمی‌آورد و زمان را تشخیص نمی‌داد، برادرم را با پدرم اشتباه می‌گرفت و یا داستان‌هایی را از زمان جنگ طوری تعریف می‌کرد که به‌تازگی اتفاق افتاده‌اند. اینها نشانه‌هایی دقیق بودند.»

همه ما، خطای حافظه۹ را تجربه کرده‌ایم، برای مثال اسم خانمی را که آموزگار دخترمان در دبستان بود، به خاطر نمی‌آوریم، اما نمی‌توان گفت که به دمانس مبتلا هستیم. وقتی پا به سن می‌گذاریم، توانایی به خاطر سپردن و به یاد آوردن مطالب در ما کاهش می‌یابد و در زمان خستگی و اضطراب این کاهش وخیم‌تر می‌شود. اما افراد مبتلا به دمانس در میان دوران مختلف زندگی خود سرگردانند و مانند روحی که از دیوار عبور می‌کند، از خلال سال‌های زندگی خود می‌گذرند. فقط اشخاصی که با بیمار ارتباط دائمی دارند و یا او را خوب می‌شناسند، می‌توانند اشتباهات او را تشخیص دهند. اما این لغزش‌ها به‌تدریج به ناآرامی تبدیل می‌شود و دیگران نمی‌توانند بیمار را همراهی کنند.