کتاب زیباترین روح پرستنده، امام سجاد

کتاب زیباترین روح پرستنده، امام سجاد(ع) اثری از دکتر علی شریعتی، نو اندیش دینی است که در انتشارات سپیده باوران چاپ شده است.

درباره کتاب زیباترین روح پرستنده، امام سجاد(ع)

این کتاب، حاصل سخنرانی دکتر علی شریعتی با عنوان «زیباترین روح پرستنده» است که در ۲۲ شهریور ۱۳۵۱ در حسینیهٔ ارشاد ایراد شده است. این سخنرانی دربارهٔ امام سجاد (ع) است.

کتاب زیباترین روح پرستنده، امام سجاد(ع) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به افرادی که مایل هستند دربارهٔ زندگی امام سجاد (ع) اطلاعات بیشتری کسب کنند، پیشنهاد می‌شود.

درباره علی شریعتی

دکتر علی شریعتی در ۲ آذر ۱۳۱۲ در روستای کاهک در سبزوار به دنیا آمد. او یک روشنفکر دینی معاصر بود که در سال ۱۳۳۴ به دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه مشهد وارد شد و رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی را برگزید. او در تاریخ ۲۴ تیر ۱۳۳۷ با «پوران شریعت‌رضوی» همکلاسی‌اش ازدواج کرد.

شریعتی تحصیلات دانشگاهی خود را در مشهد گذراند و پس از دریافت لیسانس در رشتهٔ ادبیات فارسی، برای ادامهٔ تحصیل به فرانسه رفت تا تحصیلات عالی خود را در مقطع دکتری در دانشگاه سوربن فرانسه و در رشتهٔ ادبیات ادامه دهد. او در سال ۱۹۶۳ تز دکترایش را به زبان فرانسه و با عنوان «فضائل بلخ» ارائه کرد.

شریعتی در سال ۱۳۴۳ به ایران بازگشت. او در مرز دستگیر شد. حکم دستگیری وی از سوی ساواک و متعلق به ۳ سال پیش یعنی در هنگام خروج از ایران بود. پس از بازداشت به زندان قزل‌قلعه در تهران منتقل شد. اوایل شهریور همان سال، پس از آزادی، به مشهد بازگشت.

در سال ۱۳۴۴ مدتی پس از بیکاری، ادارهٔ فرهنگ مشهد، او را به‌عنوان دبیر انشای کلاس چهارم دبستان در یکی از روستاهای مشهد استخدام می‌کند و سپس در دبیرستان به تدریس می‌پردازد و بالاخره به‌عنوان استادیار تاریخ وارد دانشگاه مشهد می‌شود. او در سال ۱۳۴۸ به «حسینیهٔ ارشاد» در تهران دعوت می‌شود. در سال ۱۳۵۲ رژیم پهلوی حسینیهٔ ارشاد را تعطیل و شریعتی را به‌مدت ۱۸ ماه روانهٔ زندان کمیتهٔ شهربانی می‌کند. اسارت درازمدت در سلول، او را از نظر روحی بسیار افسرده کرد؛ همچنین پس از آزادی ساواک او را شدیداً تحت‌نظر داشت و روز‌به‌روز حلقهٔ این محدودیت‌ها تنگ‌تر هم می‌شد.

دکتر علی شریعتی پس از ۲ سال، خسته از وضعیتش تصمیم به هجرت می‌گیرد. ممنوع‌الخروج‌بودن مانع بزرگی برای مهاجرت او به خارج از کشور بود، اما او با گرفتن گذرنامه با اسم فامیلی «مزینانی» توانست از کشور خارج شده و تهران را به مقصد بروکسل ترک کند. شریعتی پس از چند روز اقامت در بروکسل آنجا را به مقصد ساوت‌همپتون انگلیس ترک کرد. او طی مهاجرتش در ۲۹ خرداد ۱۳۵۶ درحالی‌که ۳ هفته از سفرش به انگلستان می‌گذشت، در ساوت‌همپتون به شکل مشکوکی درگذشت.

از این روشنفکر معاصر ایرانی کتاب‌های مشهوری باقی مانده است که از میان آنها می‌توان به فهرست زیر اشاره کرد:

زن (فاطمه فاطمه است)، هبوط، دوست‌داشتن از عشق برتر است، علی (ع)، درباره روحانیت، مذهب علیه مذهب، تحلیلی از مناسک حج، حسین وارث آدم، بازشناسی هویت ایرانی اسلامی و کتاب اسلام‌شناسی (درس‌های دانشگاه مشهد).

بخشی از کتاب زیباترین روح پرستنده، امام سجاد(ع)

«وقتی از اول به مردم، به جوان، به کودک، بگوییم انجام این اعمال از نظر مذهبی موجب می‌شود که این چیزها را به تو بدهند، از اول به او و به بینش او و به عمق شعور او فرو کرده‌ایم که نفْسِ این اعمال مذهبی، روی تو که عاملش هستی، ارزش مثبتی ندارد؛ بلکه اینها اوامری است که از طرف خداوند صادر شده و موجب رضایت اوست و بنابراین تو باید عمل کنی به عنوان یک تحکم، به عنوان یک تعبد، به عنوان یک امر، تا به ازای این عمل و این ریاضت که مرتکب می‌شوی و انجام می‌دهی، جبرانی به صورت پاداش به تو بدهند که اسمش ثواب است. وقتی می‌گویند: اگر زیارت وارث را پنج مرتبه بخوانی، فلان چیز را به تو می‌دهند (مثلاً عسل به تو می‌دهند یا... ) این[ مطلب ]به این معنی است که ما قایل بدان نیستیم که نفس خواندن زیارت وارث، برای خواننده‌اش، دارای سود و ارزش است. بلکه این[ زیارت ]را وسیله‌ای معرفی کرده‌ایم که خواننده را در راه به‌دست آوردن مایه‌های لذتی یاری می‌کند که اساسا به این زیارت مربوط نیست و از جنس آن نیست و خارج از آن است؛ یعنی مجموعه اعمال و احکامی است که از اول در مفهوم فعلی و تلقی‌ای که الآن از ثواب داریم، انجام می‌شود و یا وادار به انجام می‌شود. ثواب را به این معنی[ یعنی به مفهوم و تلقی فعلی‌اش ]گفتم، و الاّ اصطلاح ثواب که یک اصطلاح اصیل و اسلامی است بی‌نهایت عمیق و درست است. ثوابی که می‌گویم اصیل و اسلامی است9، به معنای نتیجه منطقی و دنباله طبیعی و عکس‌العمل عقلی و ضروری یک عمل عبادی یا مذهبی می‌باشد. ثواب به این معنی یک اصل بی‌نهایت منطقی، بی‌نهایت عقلی، بی‌نهایت علمی و بی‌نهایت درست است.

دو نوع عمل است: یک وقت است به کسی می‌گوییم: این خشت‌ها را از اینجا به آنجا ببر. وی خودش اصلاً خشت لازم ندارد، اصلاً یک جور دیگری زندگی می‌کند و به خشت و ساختمان کار ندارد. دارد از جایی رد می‌شود، کاری دارد، به او می‌گویند: آقا این خشت‌ها را از اینجا بردار و ببر آنجا، بابت هر خشتی یک قران به تو می‌دهیم. او یک قران را برای کار دیگری لازم دارد، می‌آید و این خشت‌ها را می‌برد آنجا و برمی‌گردد و به هر حال ده تومان می‌گیرد. این ده تومنی که گرفته، ثوابش است، پاداشش است؛ چه، اصولاً این عمل هیچ اثری رویش نگذاشته و اصلاً به دردش نمی‌خورده و در مسیر نیازش و در مسیر هدفش نبوده‌است، برای هدف کس دیگری بوده، دیگری به این کار احتیاج داشته و او این عمل را انجام داده و ده تومان گرفته‌است. او به ده تومان احتیاج دارد.»