کتاب اسلام و مسئله ملیت

اسلام و مسئله ملیت اثری از استاد شهید و به تعبیر امام خمینی (ره) «متفکر و فیلسوف و فقیه عالی‌مقام و اسلام‌شناس عظیم‌الشأن»، مرتضی مطهری است که در انتشارات صدرا به چاپ رسیده است.

اسلام و مسئله ملیت مشتمل است بر یک دیباچه و تنظیم‌شده سه سخنرانی و نیز یک بخش ضمیمه. دیباچه تحت عنوان «ایران و اسلام» است که شامل دو مقاله از استاد شهید آیت‌الله مطهری است و ظاهرآ بنا بوده در مجله‌ای چاپ شود و در اصل سه مقاله بوده که مقاله اول در دست نیست و یکی از دلایل تأخیر در چاپ این رساله تلاش برای یافتن مقاله اول بوده است.

بخش بعدی شامل سه سخنرانی آن متفکر شهید است که در حدود سال ۱۳۴(ع) هجری شمسی در انجمن اسلامی مهندسین ایراد شده است. نوارهای صوتی آن سخنرانیها در دست نیست و این بخش تنظیم‌شده متنی است که در همان زمان از نوار صوتی پیاده شده و در اختیار آن شهید قرار گرفته است. البته استاد برخی حواشی بر آن متن نگاشته‌اند که در واقع خلاصه مطالب است. این حواشی عینآ آورده شده و البته چند حاشیه کوتاه به صورت تیتر استفاده شده است. حواشی مذکور در فهرست مطالب آورده شده و این فهرست تبدیل به فهرست تفصیلی شده است. در ابتدای این مبحث، استاد می‌فرمایند «موضوع بحث ما اسلام و ملیتهاست» ولی نظر به این که خود ایشان روی پاکت این مباحث نوشته‌اند «اسلام و مسئله ملیت»، ما همین نام را برای کتاب برگزیدیم.

اما بخش ضمیمه، مقاله‌ای است از استاد شهید با عنوان «خدمات ایرانیان به فرهنگ اسلامی تا قرن پنجم». به سبب ارتباط موضوعی آن با بخشهای دیگر این کتاب، مناسب دیدیم این مقاله در این کتاب آورده شود. البته تفصیل این مقاله در کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران آن محقق فرزانه آورده شده است، همچنان که موضوع ایران و اسلام و نیز موضوع ناسیونالیسم و ملت‌پرستی نیز در آن کتاب مورد بحث واقع شده است، اما سبک بحث در این کتاب سبک دیگر و با ذکر مثالهای متعدد است.

سالهاست که موضوع ملیت در دنیای اسلام، میان ایرانی و عرب و ترک و غیره، توسط عوامل استعمار تبلیغ و به صورت ابزاری علیه اسلام استفاده می‌شود. سیاست رژیم شاهنشاهی مبارزه با اسلام و بازگشت به ایران قبل از اسلام بود. جشنهای ۲۵۰۰ سال شاهنشاهی ایران و تغییر تاریخ اسلامی به تاریخ شاهنشاهی در سال ۱۳۵۵ دو گواه روشن بر این مطلب است. لذا برخی مطالب و اشارات استاد در این کتاب ناظر به سیاست رژیم گذشته در مبارزه با اسلام پشت نقاب ملیت و ناسیونالیسم ایرانی است. البته قابل ذکر است که همین کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران استاد مطهری بسیاری از رشته‌های آنها را پنبه کرد.

تنظیم و ویرایش علمی این کتاب ـ خصوصآ بخش سخنرانی‌هاـ توسط آقای دکتر علی مطهری (عضو هیئت علمی گروه فلسفه و کلام دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران) انجام شده است.

 خواندن کتاب اسلام و مسئله ملیت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

علاقه‌مندان به مباحث اندیشه و تفکر اسلامی مخاطبان این کتاب‌اند.

بخشی از کتاب اسلام و مسئله ملیت

مبارزه با اسلام به نام قومیت عرب

اگر انسان با اعراب برخورد کند، مخصوصآ در سفرهای حج که گاهی انسان با افرادی صحبت می‌کند، می‌بیند حسابی و اساسی این قومیت عربی که امروز اعراب روی آن تکیه کرده‌اند و می‌کنند یک جنبه ضد اسلامی طویلی دارد، یعنی به نام عربیت واقعآ با اسلام مبارزه می‌شود. می‌گوید عرب و نه اسلام. اگر بخواهی با اسلام با او حرف بزنی او می‌گوید نه، من با عربیت خودم ( صحبت می‌کنم )می‌خواهد حالا اسلام باشد، مسیحیت باشد، هرچه می‌خواهد باشد. ضررهایش را هم همین الآن دارند می‌بینند و می‌چینند.

عرب روی عربیت و اسرائیل روی مذهب مبارزه می‌کند

شما می‌بینید به نام عربیت و قومیت عربی می‌خواهند با اسرائیل مبارزه کنند، در صورتی که خود اسرائیل روی قومیت نیست، اساسش بیشتر مذهب است. گو اینکه در میان یهود، مذهب و نژاد با هم آمیخته است ولی از احساسات مذهبی در درجه اول استفاده می‌کنند.

شنیدم یک نویسنده پاکستانی گفته بود: «در جنگ ژوئن۷ اعراب و اسرائیل، مذهب بر ملیت پیروز شد.» مقصودش این بوده است که اسرائیل بر مبنای صهیونیسم که اساسش مذهب است بر عرب که تکیه‌اش روی قومیت عربی است پیروز شد.

همین امسال در یکی از مجامع سخنرانی در «رابط العالم الاسلامی» دانشمند مسلمانی راجع به تاریخ فلسطین صحبت می‌کرد، سخنرانی مختصر جالبی کرد، تاریخچه فلسطین را از ابتدا مخصوصآ در دوره اسلامی در جنگهای صلیبی تا زمان حاضر نقل کرد و اینکه در زمان حاضر چگونه نیروی اسلام را از معرکه خارج کردند و به جای آن نیروی عربیت گذاشتند. بعد این مرد مسلمان فریاد می‌کشید و می‌گفت: «اَلاِْسْلامُ لَمْ یدْخُلِ الْمَعْرَک قَطُّ». پی در پی قسم می‌خورد: به خدا قسم که اسلام در این معرکه اصلا داخل نشد و دخالت نکرد و راهی به آن ندادند.