کتاب قدرت فیلم

کتاب قدرت فیلم نوشته هاوارد سوبر است که با ترجمه خشایار قشقایی منتشر شده است. غالب عمر سوبر  به آن گذشته است که دیوارهای معرفِ دانشگاه سنتی‌ را پایین بریزد و چیز دیگری بسازد. در این کتاب سوبر نگاه و نظرش درباره فیلم‌ها را بیان می‌کند.

درباره کتاب قدرت فیلم

هاوارد سوبر از تراز اول‌ترین مدرسان سینما در جهان است. شصت‌وپنج درسِ مختلف، در هر حوزهٔ برنامهٔ فیلم یوسی‌ال‌ای (به‌جز پویانمایی)، تدریس کرده است: فیلم‌نامه‌نویسی، کارگردانی، تولید، تاریخ سینما، نظریهٔ فیلم، و نقد فیلم. به‌روشنی پیداست که او از هوش و نیروی خلاقه‌ای به‌غایت ناآرام و گونه‌گون برخوردار است.

این‌همه بناست من را از آفرینندهٔ اثر  به خود اثر  برساند.

کتاب قدرت فیلم نه یک اثر  نقادانهٔ متعارف است، نه مُشتی باید و نبایدهای ابلهانهٔ من‌درآوردی برای فیلم‌نامه‌نویس یا نویسنده‌کارگردانِ تازه‌کار. در عوض، مجموعه‌ای فوق‌العاده غنی از مفاهیم، ایده‌ها، و مشاهداتی است حاصل از سال‌ها تدریس. این مجلّد حداقل مظنه‌ای به دستِ شما می‌دهد برای فهم آنکه هاوارد سوبر چرا چنین ستوده و ارجمند است؛ نه فقط در عالم دانشگاهی، که در جرگهٔ بعضی از مهم‌ترین افراد خلاق در صنعت سینما.

همهٔ مثال‌های سوبر از «فیلم‌های محبوب به‌یادماندنی» است. چنانکه خود توضیح می‌دهد، اینها دو ویژگی مجزاست: اول آنکه هر فیلمِ موردبحث باید در زمانهٔ خود به‌شدت محبوب بوده باشد و دوم اینکه باید در خاطرهٔ فرهنگی‌مان نیز همچنان باقی مانده باشد. با توجه به محبوبیت عظیم هالیوود در هفتادوپنج سال گذشته، جای تعجب نیست که فیلم‌های موردبحث او از فیلم‌های کلاسیک و بدنه‌اصلیِ آمریکایی باشند. عمدهٔ بینش سوبر به کارِ فهم فیلم‌های مستقل نیز می‌آید و همین‌طور  به کارِ فهم فیلم‌سازی در اقصی‌نقاط جهان که خواهان جذبِ مخاطبی بین‌المللی است.

کتاب قدرت فیلم نمی‌کوشد مخاطبان را دسته‌بندی کند یا قواعدی ساده‌انگارانه برای فیلم‌نامه‌نویسی و کارگردانی فراهم آورد. 

خواندن کتاب قدرت فیلم را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به سینما پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب قدرت سینما

مشاهدات و اصولی که در این کتاب آمده‌اند دربارهٔ همهٔ فیلم‌ها صدق نمی‌کنند. تعمیم‌هایم راجع‌به «فیلم»ها هم فقط به‌اندازهٔ تعمیم‌های بعضی دیگر راجع‌به «کتاب»ها یا «نقاشی»ها یا «آدم»هاست. همهٔ عمرم شاگرد سینمای جهان بوده‌ام، ولی از آنجا که در دانشگاهی آمریکایی و در جوار آن محل اساطیریِ هالیوودنام تدریس می‌کنم، و بیشترِ دانشجوهایم اهل آمریکا و خواهانِ ساخت فیلم‌های آمریکایی‌اند، مثال‌هایم محدود به فیلم‌های آمریکاییِ دورهٔ ناطق است. این نه به معنیِ آن است که باور دارم فیلمِ مهم فقط همین‌هاست، نه به معنیِ آن است که اینها را «بهترین» فیلم‌ها می‌دانم. دلیلم در محدود کردنِ بحث به فیلم‌های آمریکایی فقط این است که به‌لحاظ منطقی، می‌توانم مطمئن باشم بیشترِ آنهایی که حرف‌هایم را می‌خوانند یا گوش می‌دهند با اغلبِ مثال‌هایی که می‌آورم آشنا هستند.

این هم نیست که حرفم در مورد همهٔ «فیلم‌های آمریکایی» یا همهٔ «فیلم‌های هالیوودی» باشد. تابه‌حال بیش از هشتادهزار فیلم بلند داستانیِ آمریکایی ساخته‌اند و هیچ ادعایی ممکن نیست شاملِ حال همه‌شان بشود. مشاهدات و نتیجه‌گیری‌های من متمرکز بر مجموعه‌ای گسترده از فیلم‌هایی است که به آنها «فیلم‌های محبوب به‌یادماندنی» می‌گویم. اینجا دو خصیصهٔ مختلف در کار است و هر دو هم باید مدّنظر  باشد:

۱) فیلم‌هایی که در دورهٔ خودشان محبوب بوده‌اند. اکثریت عمدهٔ فیلم‌هایی که نتیجه‌گیری‌هایم مبتنی‌بر آنهاست، از ده فیلم صدرِ جدول فروش در سال اکرانشان بوده‌اند، غالباً در جایگاه اول یا دوم.

۲) فیلم‌هایی که دست‌کم تا ده سال محبوب مانده‌اند. بسیاری از فیلم‌ها در سال اکرانشان خیلی خوب می‌فروشند، اما هیچ‌کس نمی‌خواهد آنها را دوباره ببیند. به‌گمانم انتظارِ زیادی نیست اگر تأکید کنیم فیلمی که می‌خواهد واجد صفت «به‌یادماندنی» شود باید دست‌کم ده سالی محبوب مانده باشد.

در صحبت عادی، وقتی می‌گوییم چیزی «به‌یادماندنی» است، عموماً منظورمان به‌جز «ازش خوشم آمده» نیست. اما آنچه من تصمیم می‌گیرم به یادم بماند، شاید همانی نباشد که دیگری تصمیم می‌گیرد به یادش بماند. در کتاب حاضر، «به‌یادماندنی» قضاوت شخصی من دربارهٔ ارزش یک فیلم یا آنچه فکر می‌کنم باید به یاد بماند نیست؛ صرفاً بیان این واقعیت است که شمار زیادی از مردم این فیلم‌ها را به یاد دارند.

اگر کسی بگوید: «حقیقتش جونم، دیگه هیچ اهمیتی نمی‌دم»، «پاریس رو که ازمون نگرفته‌ند» یا «پیشنهادی بهش می‌دم که نتونه رد کنه» و شمار زیادی از مردم، سال‌ها بعد از اکرانِ فیلم‌ها، هنوز بدانند این دیالوگ‌ها از بربادرفته، کازابلانکا، و پدرخوانده است، پس روشن است فیلم‌های مذکور ذاتاً به‌یادماندنی‌اند. تلاشِ همهٔ عمرم آن بوده است که بفهمم چرا بعضی از فیلم‌ها به‌یادماندنی و محبوب‌اند و بقیه این‌طور  نیستند.