کتاب سیری در تاریکی‌های نمایش و ادبیات نمایشی ایران در عصر قاجار؛ جلد اول (الف)

کتاب سیری در تاریکی‌های نمایش و ادبیات نمایشی ایران در عصر قاجار؛ جلد اول نوشته نیایش پور حسن است. این کتاب به جریان طلیعه‌ی نمایشنامه‌نویسی در ایران می‌پردازد. (از آغاز تا پایان سلطنت محمدعلی‌شاه قاجار) و «طیاتر میرزاسیف‌الدین‌خان وزیر مهام خارجه» (بین سال‌های ۱۲۸۷ تا ۱۲۹۲ ه.ق) می‌پردازد.

درباره کتاب سیری در تاریکی‌های نمایش و ادبیات نمایشی ایران در عصر قاجار؛ جلد اول (الف)

این مجموعه به‌طور کلی شامل مقوله‌های «پیدایی نمایشنامه‌نویسی در ایران»، «پیدایی تئاتر و تماشاخانه در ایران»، «مقلدان و نمایشگران تقلید» و «نهضت ترجمه در ادبیات نمایشی در ایران» است که با تمرکز بر عصر قاجار به‌ویژه دورهٔ سلطنت ناصری، مظفری و سپس دورهٔ مشروطه با عنوان کلی «سیری در تاریکی‌های نمایش و ادبیات نمایشی ایران در عصر قاجار» عرضه می‌شود. در این مجموعه از برخی مسائل نمایش‌های ایرانی همانند «تعزیه»، «نقالی» و سایر اقسام نمایش‌های ایرانی که تاکنون به‌وفور راجع به آن نوشته شده پرهیز شده است. مجموعه‌ای از جستارهای تازه‌یاب و ناگفته راجع به جریانات مهم و تأثیرگذار نمایشی، مترجمان، نویسندگان، هنرمندان و آثار نمایشی فراموش‌شده از عصر قاجار است که برای نخستین بار به خوانندگان عزیز تقدیم می‌‌شود.

خواندن کتاب سیری در تاریکی‌های نمایش و ادبیات نمایشی ایران در عصر قاجار؛ جلد اول (الف) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان و پژوهشگران هنر نمایش پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب سیری در تاریکی‌های نمایش و ادبیات نمایشی ایران در عصر قاجار؛ جلد اول (الف)

گفتار و نگرش «ماهیار نوابی» به‌واقع جای تعمق دارد، زیرا در وهلهٔ اول معلوم نیست که این اثر در بدو نگارش و کتابت یقیناً به قصد نمایشنامه یا تعزیه‌نامه نوشته شده باشد. در وهلهٔ دوم هیچ تفکیکی بین دو واژهٔ مهم نمایشنامه و تعزیه‌نامه در این گفتار صورت نگرفته است؛ و در وهلهٔ سوم آیا واقعاً به راحتی می‌توان گفت که این اثر جهت نمایش بر روی صحنه نوشته شده است!

خلاصهٔ این رسالهٔ حماسی-مذهبی و یا با استناد به نوشتهٔ «ماهیار نوابی»، «نمایشنامه و تعزیه‌نامه» که به جنگ میان «ایرانیان» و «تورانیان» بر سر آیین زردتشت می‌پردازد، چنین است:

پس از ظهور «زردتشت» در ایران، «گُشتاسپ» و نزدیکانش به دین زردتشت گرویدند. «ارجاسپ» پادشاه تورانیان پس از آگاهی از این امر سخت برآشفت و دو تن از نزدیکان خود را نزد «گُشتاسپ» فرستاد و از وی درخواست کرد که از دین «زردشت» روی برگرداند. «گُشتاسپ» نه‌تنها به این درخواست تن نداد، بلکه بنا به اشارهٔ برادر کوچک‌ترش «زریر» جنگ با سپاه «ارجاسپ» و لشکر تورانیان را بنا نهاد.

در این جنگ، «زریر» و لشکریان وی، علی‌رغم رشادت‌های بسیار به دست «دیدرفش جادو» (ویدرفش= بیدرفش) کشته شدند، اما «بستور» (پسر زریر) به قصد کین‌خواهی خون پدر برآمد و «دیدرفش جادو» را به قتل رسانید.

سرانجام با رشادت‌های «بستور» و «سپند دات» (پسر گُشتاسپ) سپاه تورانیان شکست خوردند و «ارجاسپ شاه» به توران گریخت.