کتاب اسرار کتاب سیاه؛ بازنوشته‌ها، گفته‌ها، عکس‌ها و طرح‌هایی از اُرهان پاموک

کتاب اسرار کتاب سیاه؛ بازنوشته‌ها، گفته‌ها، عکس‌ها و طرح‌هایی از اُرهان پاموک به کوشش دارمین حاجی بگوویچ اثر جذابی است درباره نوشته شدن رمان «کتاب سیاه» اورهان پاموک که یکی از مهم‌ترین رمان‌های این نویسنده است. اسرار کتاب سیاه با ترجمهٔ عین‌له غریب در نشر چشمه چاپ شده است. این رمان که عملا باعث شهرت و اعتبار بیش از پیش پاموک شد، سرشار از تکنیک‌ها، تاریخ، سیاست و استفاده به‌جای نویسنده از آدم‌های واقعی اطرافش است. «اسرار کتاب سیاه» بی‌شک اثری است درباره یک شاهکار ادبی و این که پاموک چگونه ارواح مخاطبانش را تسخیر می‌کند.

درباره کتاب اسرار کتاب سیاه

کتاب سیاه، یکی از مهم‌ترین رمان‌های نامتعارف، متفاوت و درعین‌حال منحصربه‌فرد ادبیات مدرن ترک محسوب می‌شود. این رمان از منظر ساختار، سبک‌وسیاق و غنای محتوا، نه‌تنها در میان آثار پاموک بلکه در ادبیات ترکیه به مفهوم عام آن نیز، یکی از شگفت‌انگیزترین و بی‌نظیرترین رمان‌ها به شمار می‌آید. رییس آکادمی سوئد، هوراس آنژال، که پاموک را از بابت مجموعهٔ آثارش شایستهٔ دریافت جایزهٔ نوبل ادبیات دانست، در مصاحبه‌ای که در تاریخ ۱۲ اکتبر سال ۲۰۰۶ برای توضیحِ این انتخاب با جمعی از خبرنگاران داشت، کتاب سیاه را برترین اثر پاموک دانست.

در این کتاب، پاموک نشان می‌دهد که چطور این رمان بزرگ را نوشته است. او پرده از همه دفترچه‌ها و یادداشت‌هایش درباره این اثر برمی‌دارد، عکس آدم‌های کتابش را نشانمان می‌دهد و شیوه نوشتن اثرش را برایمان توضیح می‌دهد.

«اسرار کتاب سیاه» را دارمین حاجی بگوویچ زیر نظر پاموک تدوین کرده و برای تدوینش به زندگی خصوصی پاموک هم سرک کشیده است، حتی برخوردهای گاه تند منتقدان ادبیات ترکیه و نظریات حامیان این نویسنده را در کتاب آورده است.

پاموک در این کتاب نشان داده که چگونه یک رمان جاه‌طلبانه را با تمام داشته‌های ذهنی و عینی خود نوشته و پرورانده است، چگونه برای شخصیت‌هایش نام گذاشته و چطور سعی کرده ماجراها را به هم ربط دهد.

درباره اورهان پاموک

اورهان پاموک در خانواده‌ای پر فرزند و مرفه در محلهٔ نیشان تاشی استانبول متولد شد. او دروس متوسطه را در کالج آمریکایی رابرت در استانبول گذراند. پس از پایان تحصیلات متوسطه به اصرار خانوادهٔ خود به ادامهٔ تحصیل در رشتهٔ معماری در دانشکدهٔ فنی استانبول مشغول شد، هرچند پس از مدتی این رشته را نیمه‌تمام رها کرد. او سپس در دانشگاه استانبول و در رشته روزنامه‌نگاری به تحصیل پرداخت و فارغ‌التحصیل شد. با این حال هیچ‌گاه کار روزنامه‌نگاری نکرد. اوج شهرت پاموک زمانی بود که رمان نام من سرخ را در سال ۱۹۹۸ منتشر کرد و انبوهی از جوایز ادبی در کشورهای مختلف را برایش به ارمغان آورد. سال ۲۰۰۲ رمان برف را منتشر کرد که خودش آن را نخستین و آخرین رمان سیاسی در کارنامه کاری‌اش خواند. ضمیمهٔ روزنامهٔ نیویورک تایمز سال ۲۰۰۴ این رمان را یکی از ۱۰ رمان برتر جهان معرفی کرد. پاموک سال ۲۰۰۳ کتابی با عنوان استانبول منتشر کرد که در واقع اتوبیوگرافی نویسنده‌است. بسیاری این کتاب را یکی از بهترین اتوبیوگرافی‌های نویسندگان ادبی می‌دانند.

بعد از دریافت جایزه نوبل ادبیات رمانی با عنوان موزه معصومیت نوشت که به موضوع عشق‌های ممنوعه در کشورهای اسلامی و خصوصاً کشورهای خاورمیانه می‌پردازد. اما ماجراهای این رمان نیز مانند اغلب رمان‌های پاموک در شهر استانبول می‌گذرد. پاموک در گفتگویی مفصل با علیرضا غلامی که در سال ۱۳۸۹ در مجله نافه منتشر شد نسبت به عدم انتشار نسخه کامل این رمان در ایران ابراز تأسف نموده بود. رمان موزه معصومیت سرانجام سال ۱۳۹۴ با حذف بخش‌های فراوانی از آن در ایران منتشر شد.

کتاب اسرار کتاب سیاه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه‌مندان به ادبیات ترکیه و آثار اورهان پاموک پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب اسرار کتاب سیاه

این یکی از ده‌ها طرح یا به قول خودم خط‌خطی‌هایی هست که وقتی مشغول نوشتن کتاب سیاه بودم، کشیدم. این یکی رو به این خاطر برای این کتاب انتخاب کردم چون گوشه‌ش طرح کوچکی از خودم هم هست! وقتی مشغول نوشتن رمان بودم، یا در واقع وقتی این قصد رو داشتم اما به دلایلی که الان یادم نیست از عهدهٔ این کار برنمی‌اومدم، بی‌اختیار توی صفحات دفترچه‌هایی که حکم چرک‌نویس‌های اولیهٔ این رمان رو داشتن یه سری خطوط زیگ‌زاگ، خطوطی شبیه Z، N، M، مثل دهلیزهای تنگ‌وتاریکی که دور خودشون پیچیده شدن اما باز جلو می‌رفتن، می‌کشیدم. آن موقع این کارم کاملاً غیرارادی بود و واقعاً حواسم نبود دارم چه می‌کشم و چرا؟ الان بعد از سال‌ها تازه می‌فهمم که این هزارتوها چه‌قدر شبیه کوچه‌پس‌کوچه‌های پیچ‌درپیچ استانبول که به نوعی کانون مرکزی کتاب سیاه بودن هستن! راستش در کتاب سیاه از مجله‌های دورهٔ کودکی‌ام ــ دوغان کاردش، چوجوک ... ــ خصوصاً از معماها و چیستان‌ها و هزارتوهایی مثل این‌ها خیلی الهام گرفتم. حالا اگه راست می‌گین به اُرهان، نویسندهٔ کتاب سیاه، از روی این طرح نشون بدین که هزارتوی کتاب سیاه چه‌جوری بیرون بیاد! یا این‌که به عنوان یک مخاطب، درست مثل شخصیت اصلی رمان، وسط جنگلی از اشاره‌ها و نشانه‌های شهر استانبول آن‌قدر جلو برین که از شر این هزارتو خلاص بشین! الان که بعد سال‌ها به این خط‌خطی، یا درست‌تر بگم خط‌خطی‌هایی که دیگر به یک نوع طراحی تقریباً کامل تبدیل شده، نگاه می‌اندازم، احساس می‌کنم که اُرهان، اُرهانِ نویسنده، وقتی از اون پله‌ها بالا می‌ره به طرز عجیبی خوش‌بین است جوری که احساس می‌کنم کلمات «من»، «اُرهان»، «جنگل»، «ورود» و «خروج» رو هم دقیقاً با همین خوش‌بینی و حسن‌نیتی بوده که روی آن نوشتم! درست مثل بچه‌هایی که تو دفتر نقاشی‌شون یک قایق کشیده و روش می‌نویسن «قایق». یا مثل هزارتوهایی که توی مجلات مصور بچه‌هاست، اون‌جا هم جلوِ ورودی هزارتو می‌نویسن «ورود» و جلوِ خروجیش هم «خروج!»