سیامک گلشیری
زندگینامه و معرفی کتاب‌های سیامک گلشیری
سیامک گلشیری (Siamak Golshiri) نویسنده، مترجم و مدرس داستان‌نویسی ایرانی است. او از سال ۱۳۷۰ به‌طورجدی دست‌به‌قلم شد و فعالیت ادبی خودش را کلید زد. گلشیری علاوه بر نوشتن داستان کوتاه و رمان بزرگسال، توانسته در حوزه‌ی کودک‌ونوجوان هم به چهره‌ی شناخته‌شده‌ای در ادبیات‌معاصر تبدیل شود. اولین داستان کوتاه او در ۱۳۷۳، در مجله‌ی آدینه چاپ شد. گلشیری پس از چاپ نخستین داستان کوتاهش، با مجلات ادبی مختلفی نظیر آدینه، گردون، دوران، کارنامه همکاری کرد و داستان‌ها و مقاله‌های مختلف به چاپ رساند.
بیوگرافی سیامک گلشیری
سیامک گلشیری ۲۲ مرداد ۱۳۴۷ در دیار پدری، یعنی اصفهان به دنیا آمد. او در آغوش پدرش احمد گلشیری، مترجم معروف و عمویش هوشنگ گلشیری، نویسنده‌ی برجسته، رشد یافت. گلشیری خود بنیان خانواده‌ای اهل هنر را پی‌ریزی کرد و صاحب ۲ فرزند هنرمند به نام‌های باربد و غزل شد. غزل گلشیری، همچون پدر مترجم و نویسنده است و در کنار ترجمه، به نوشتن داستان‌های کوتاه و مقالات ادبی مشغول است؛ اما باربد گلشیری بیشتر در زمینه‌ی هنرهای گرافیکی فعال است.
رفت‌و‌برگشت به اصفهان
۶ سال ابتدایی دوران زندگی گلشیری در اصفهان سپری شد؛ سپس به‌علت تغییر شغل پدرش، همراه خانواده به تهران نقل مکان کرد. دوری از زادگاه نیز ۶ سال به‌درازا کشید و در سال ۱۳۵۹، گلشیری مجدد، پا به اصفهان گذاشت.
فعالیت‌های نمایشی سیامک گلشیری
گلشیری در دوران دبیرستان، به تئاتر روی آورد و چندین نمایشنامه را به‌عنوان بازیگر و کارگردان روی صحنه برد. او با پایان دوران تحصیل در مدرسه و پوشیدن لباس وظیفه، با این فعالیت‌ها خداحافظی کرد.
تحصیلات دانشگاهی
گلشیری که تک‌پسر خانواده بود، معاف از اعزام به جبهه‌ی جنگ شد. او این فرصت را غنیمت شمرد و مشغول یادگیری زبان آلمانی شد. تحصیلات آکادمیک خود را در ۲۲سالگی آغاز کرد. مطالعه‌ی ادبیات آلمان درهای ادبیات جهان را پیش چشمان او گشود. او کنار خواندن آثار نویسندگان آلمانی، به مطالعه‌ی آثار مشهور ادبیات جهان نیز پرداخت. اشتیاقش به زبان و ادبیات آلمانی، از او یک مترجم تمام‌عیار ساخت! علایق او در انتخاب موضوع پایان‌نامه‌اش هم تأثیر داشت. گلشیری از رساله‌اش با عنوان «داستان کوتاه در آلمان، پس از جنگ جهانی دوم» دفاع کرد و در سال ۱۳۷۵ فارغ‌التحصیل کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیات آلمانی شد.
آغاز فعالیت ادبی
سیامک گلشیری از همان سال‌های تحصیل دانشگاهی رؤیای نویسندگی را در سر می‌پروراند و خودش را با نوشتن برای مجلات، روزنامه‌ها و خلق داستان‌های کوتاه و بلند مشغول کرده بود. اولین تجربه‌ی او با نام مؤلف در سال ۱۳۷۰ به ثمر نشست. «یک شب، دیروقت» نام اولین داستان کوتاه گلشیری است که با ۳ سال تأخیر منتشر شد. اولین مجموعه‌ی داستانی او با عنوان «از عشق و مرگ» هم ۴ سال بعد یعنی سال ۱۳۷۷ به مرحله‌ی چاپ رسید.
سبک نگارش سیامک گلشیری
داستان‌های گلشیری اغلب در فضای ایران معاصر و شهر تهران رخ می‌دهد. نگاه واقع‌گرایانه‌ی او به انسان و رابطه‌اش با جامعه باعث می‌شود که مخاطبانش با چهره‌ی ملموسی از زندگی طبقه‌ی متوسط شهری روبه‌رو شوند. گلشیری نثر ساده و روانی دارد که نشانی از تسلط او بر ادبیات است. از ویژگی‌های برجسته‌ی رمان‌نویسی، نوشتن گفتوگوهای تأثیرگذار و طبیعی است. گلشیری به‌خوبی از این مهارت بهره جسته و با گفتوگوهای واقعی و جذاب، شخصیت‌های زنده و پویا خلق کرده است. جزئیات در آثار گلشیری به‌وضوح به چشم می‌خورد؛ از توصیف دقیق مکان‌ها و اشیا گرفته تا حالات روحی شخصیت‌ها. او ضمناً این قدرت را داشته است که در ژانرهای مختلفی ازجمله رئالیسم، جنایی، رازآلود، فانتزی و رده‌های سنی بزرگسال و نوجوانان قلم بزند.
جوایز و افتخارات سیامک گلشیری
سیامک گلشیری تا امروز جوایز مختلفی کسب کرده و ده‌ها بار نامزد جوایز ادبی مختلف بوده است. مهم‌ترین جوایز و افتخارات او عبارت‌اند از:
۱. لوح تقدیر جایزه‌ی یلدا برای مجموعه‌داستان «با لبان بسته» (۱۳۸۲).
۲. برنده‌ی دیپلم افتخار بهترین ترجمه‌ی کتاب کودک‌ونوجوان برای «قصه دیگچه و ملاقه» (۱۳۸۳ و ۱۳۸۴).
۳. برنده‌ی جایزه‌ی کتاب سال مهر در بخش بهترین رمان برای «اولین روز تابستان» (۱۳۸۹).
۴. برنده‌ی لوح تقدیر ششمین جشنواره‌ی کتاب برتر کودک‌ونوجوان برای «اولین روز تابستان» (۱۳۸۹).
۵. نامزد دریافت جایزه‌ی مهرگان ادب برای رمان «مهمانی تلخ» در بخش بهترین رمان سال (۱۳۸۰).
۶. نامزد دریافت جایزه‌ی مهرگان ادب برای رمان «نفرین‌شدگان» در بخش بهترین رمان سال (۱۳۸۱).
۷. نامزد دریافت جایزه‌ی ادبی اصفهان برای رمان «نفرین‌شدگان» در بخش بهترین رمان (۱۳۸۱).
۸. جلد چهارم پنج‌گانه‌ی «خون‌آشام» در سال ۲۰۱۴، در فهرست کاتالوگ کلاغ سفید کتابخانه‌ی بین‌المللی مونیخ جای گرفت.
اقتباس‌ها از آثار سیامک گلشیری
فیلم کوتاه «رؤیای باغ» ساخته‌ی محسن پورهاجریان و افشین ضیائیان‌علی‌پور اقتباسی از «رؤیای باغ» یکی از داستان‌های کتاب «رژ قرمز» است. عماد خدابخش داستان «ویلاهای آن‌سوی دریاچه» گلشیری را دست‌مایه‌ی ساخت فیلم کوتاه قرارداد. این اثر جایزه‌ی جشنواره‌ی فیلم کوتاه تهران را دریافت کرد.
تدریس داستان‌نویسی
او بیش از ۱۵ سال است که در دانشگاه‌ها و مؤسسات مختلف، ازجمله دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران داستان‌نویسی تدریس می‌کند.
مروری بر آثار تالیفی سیامک گلشیری
کتاب خون‌آشام (۱۳۸۷-۱۳۹۳)
خون‌آشام، مجموعهای در ۵ جلد (به ترتیب: تهران کوچه‌ی اشباح، ملاقات با خون‌آشام، شبح مرگ، جنگل ابر، شب شکار) برای مخاطب نوجوان بالاتر از ۱۲ سال و از آثار چاپی نشر افق است. این اثر در ژانر وحشت نوشته شده است و توانایی انتقال حس ترس را به خواننده دارد. داستان کتاب در تهران امروزی می‌گذرد و شخصیت‌های ناشناخته و موقعیت‌های پرالتهاب فراوانی دارد. به این مجموعه لقب «پرفروش‌ترین مجموعه‌رمان تاریخ‌ادبیات کودک‌ونوجوان ایران» را داده‌اند.
کتاب گورشاه
گورشاه، مجموعهای ۵ جلدی (به ترتیب: دختران گمشده، به‌سوی قلمروی شاه یوناس، طلسم فرشته‌ی مرگ، یاران پادشاه، مردگان قلعه‌ی سیاه) در ژانر فانتزی و ترسناک است که لحظاتی رعب‌آور، پررمزوراز و هیجان‌انگیز را برای نوجوان رقم می‌زند و داستان دختران گمشده‌ای است که پای خواننده را به دنیایی خیال‌انگیز و ترسناک باز می‌کند.
کتاب تقدیم به گلرخ، با عشق و نفرت
این اثر روان‌شناختی بزرگسال، درباره‌ی تغییر شخصیت آدم است. دگرگونی خاصی که تا مرز جنون پیش می‌رود. داستان در طول یک شب روایت می‌شود و درباره‌ی نویسنده‌ای است که در یک جلسه‌‌ی ادبی حاضر می‌شود و شب در آنجا سپری می‌کند. خواننده از ابتدا با شخصیت‌ها و رمزورازهایشان آشنا می‌شود؛ اما داستان تا انتها پر تعلیق و گیرا پیش می‌رود.
کتاب بردیا و ملکه‌ی سرزمین عاج (۱۳۹۳)
این کتاب، رمانی فانتزی و جذاب از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای مخاطب نوجوانان و روایتی از دو پسر نوجوان است که به نسخه‌ی جادویی کتاب هزارویک شب پا می‌گذارند. جذابیت داستان در شخصیت‌های پرمایه، صحنه‌پردازی‌های ماهرانه و توصیفات هنرمندانه نهفته است.
کتاب اولین روز تابستان (۱۳۸۹)
این اثر نیز یکی از رمان‌های نوجوان گلشیری است که داستان پسری به اسم کامیار را روایت می‌کند. شخصیتی که در دوره‌ی پرالتهاب نوجوانی است و سعی دارد برای جبران اشتباه دردناکش تلاش کند. نویسنده‌ی کتاب در خلال داستان به مفاهیم ارزشمندی مثل دوستی، اعتماد و توانمندی در نه گفتن می‌پردازد. این کتاب در سال ۱۳۸۹ به‌عنوان رمان برگزیده‌ی سال مهر انتخاب شده است.
کتاب چهره‌ی پنهان عشق (۱۳۸۶)
این کتاب به بررسی پیچیدگی‌های عشق و روابط انسانی می‌پردازد. سیامک گلشیری در این داستان روی مرز شکننده‌ی خواب و بیداری، عشق و نفرت، خاطره و رؤیا راه می‌رود.
کتاب خانه‌ای در تاریکی (۱۳۹۲)
کتاب «خانه‌ای در تاریکی» رمانی در ژانر وحشت است که برای نوجوانان نگاشته شده است. داستان درباره‌ی خانواده‌ای است که در یک خانه‌ی بزرگ کنار جنگل زندگی می‌کنند و یک شب، اتفاقی رخ می‌دهد که زندگی آن‌ها را تغییر می‌دهد.
کتاب آخرش میان سراغم (۱۳۹۳)
این کتاب، رمانی در ژانر وحشت و بازنویسی تازه‌ای از رمان «کابوس» (۱۳۷۹) است. داستان از زبان راوی روایت می‌شود که ماجرای ترسناکی را برای دوستش تعریف می‌کند.
کتاب خفاش شب (۱۳۸۹)
خفاش شب، رمانی جنایی با رگه‌هایی از روان‌شناسی است که به دل ماجرای قاتل زنجیره‌ای سال ۱۳۷۶ رفته است. قصه، هم خواننده را با افکار و احوالات قاتل آشنا می‌کند، هم لایه‌هایی از قتل‌های زنجیره‌ای آن سال را برملا می‌کند.
کتاب میدان ونک، یازده و پنج دقیقه
این مجموعه، شامل داستان‌های کوتاه مستقل با درون‌مایه‌های گوناگون برای مخاطب نوجوان و بزرگسال می‌شود؛ کتابی در ژانر رئالیسم جادویی که زمان و اجناس را دست‌مایه‌ی داستان‌های خود قرار داده است.
کتاب تصویر دختری در آخرین لحظه (۱۳۹۷)
این کتاب، یک داستان جنایی جذاب و پرکشش را روایت می‌کند. داستانی درباره‌ی ربوده شدن دختری جوان و پیگیری‌های نامزد او برای یافتنش همراه با بازکردن گره آدم‌ربایی.
کتاب مهمانی تلخ (۱۳۸۰)
این رمان در ژانر رازآلود نوشته شده و به کینه‌های قدیمی می‌پردازد که سرانجام به اتفاقاتی جبران‌ناپذیر ختم می‌شوند. داستان سرشار از تعلیق و ترس است و شخصیت‌های داستان در یک باغ بزرگ، خارج از شهر با حوادثی هولناک مواجه می‌شوند.
کتاب رژ قرمز (۱۳۹۶)
رژ قرمز، مجموعه داستانی است که حول محور روابط و پیچیدگی‌های انسانی می‌چرخد و شامل ۲۲ داستان کوتاه واقع‌گرایانه است که درون جامعه‌ی امروزی می‌گذرد. این اثر نامزد دریافت جایزه‌ی «احمد محمود» به‌عنوان بهترین مجموعه داستان سال ۱۳۹۶ و همچنین نامزد دریافت جایزه‌ی مهرگان ادب شده است.
کتاب نفرین‌شدگان
این رمان در سال ۱۳۸۱ یکی از بهترین آثار ادبی بود و نامزد جایزه‌های معتبر مهرگان ادب و جایزه‌ی ادبی اصفهان شد.
کتاب با لبان بسته
این کتاب برنده‌ی لوح تقدیر بهترین مجموعه‌داستان جایزه‌ی یلدا در سال ۱۳۸۲ شد و همچنین نامزد دریافت جایزه‌ی منتقدان و نویسندگان مطبوعاتی به‌عنوان بهترین مجموعه‌داستان در همان سال بوده است.
مروری بر ترجمه‌های سیامک گلشیری
کتاب قصه‌ی دیگچه و ملاقه (۱۳۸۳)
این کتاب داستان مصور و رنگی درباره‌ی دو پادشاه و از مجموعه داستان‌های آلمانی قرن بیستم است که گلشیری آن را ترجمه کرده است. قصه‌ی دیگچه و ملاقه، داستانی کودکانه با ماجرایی خواندنی برای همه اعضای خانواده است.
کتاب چه کسی از ویرجینیا وولف می‌ترسد؟ (۱۳۸۴)
این کتاب، یکی دیگر از ترجمه‌های گلشیری و نمایش‌نامه‌ای گفت‌وگومحور از ادوارد آلبی است. داستان درباره‌ی یک مهمانی شبانه است و در خلال صحبت‌های ۴ شخصیت پیش می‌رود.
نکاهی به نسخه‌های صوتی کتبا‌های سیامک گلشیری
از سیامک گلشیری چندین کتاب صوتی منتشر شده که هر کدام دارای داستان‌های جذاب و پر تعلیق هستند. یکی از آن‌ها کاست کابوس است؛ مجموعهای از داستان‌های کوتاه در ژانر وحشت که هر کدام به‌نوعی به موضوعات ترسناک و دلهره‌آور می‌پردازند. این مجموعه شامل داستان‌هایی مانند «فقط پنج دقیقه فرقشه»، «مهمان هرشب»، «ویلاهای آن‌سوی دریاچه»، و «پارک چیتگر» است.
کتاب صوتی مهمانی تلخ، با صدای سیامک گلشیری و هنرمندان گلاره عباسی و اشکان عقیلی‌پور توسط رادیو گوشه منتشر شده است. همچنین، اثر تقدیم به گلرخ با عشق و نفرت با صدای خود نویسنده، شنونده را به دنیای پر از ترس رمان دعوت می‌کند. در تصویر دختری در آخرین لحظه، روایت نیما رییسی بر جذابیت داستان افزوده و این اثر نیز از محصولات رادیو گوشه است. از دیگر آثار شنیدنی، چه کسی از ویرجینیا ولف می‌ترسد، نوشته‌ی ادوارد آلبی و ترجمه‌ی سیامک گلشیری است که با صداهای گروهی از هنرمندان، توسط انتشارات آوای موج کتاب منتشر شده و ترکیبی از نمایش و روایت را در خود جای‌داده است.
