کتاب زندگی ۳.۰؛ انسان‌بودن در عصر هوش مصنوعی

کتاب زندگی ۳.۰؛ انسان‌بودن در عصر هوش مصنوعی نوشتهٔ مکس تگمارک با ترجمهٔ میثم محمدامینی در نشر نو چاپ شده است.

درباره کتاب زندگی ۳.۰؛ انسان‌بودن در عصر هوش مصنوعی

«زندگی ۳.۰؛ انسان‌بودن در عصر هوش مصنوعی» نوشته مکس تگمارک استاد فیزیک MIT و رئیس مؤسسۀ آیندۀ زندگی است. او مؤلف کتاب «جهانِ ریاضیاتیِ ما» است و در بسیاری از مستندهای علمی شرکت داشته است. عشقِ او به اندیشه‌های نو و ماجراجویی و آینده‌ای شوق‌انگیز مسری است. تگمارک در این کتابِ بسیار مهم که بر پژوهش‌های ژرف استوار است ما را به عمق اندیشه دربارۀ هوش مصنوعی و وضع بشر می‌برد و با پرسش‌های اساسیِ زمانه‌مان رودررو می‌کند.

ما در آغاز ورود به عصری جدید قرار داریم، عصری که در آن بسیاری از رؤیاها و تخیلات بشری به واقعیت می‌پیوندد و هوش مصنوعی، جنگ‌ها، جنایات، عدالت، اشتغال، جامعه و حتّی حسّ انسان بودن ما را دگرگون می‌کند. هوش مصنوعی، بیش از هر فنّاوری دیگری، توانایی آن را دارد که انقلابی در آیندهٔ جمعی ما به پا کند.

تگ‌مارک در این اثر به کندوکاو آینده می‌پردازد و ما را به دنیای بزرگ و عمیق هوش مصنوعی می‌برد و اساسی‌ترین سؤالات زمانه آشنا می‌کند.

آیا با خودکارسازی، بدون این که انسان‌ها درآمد یا هدف از زندگانی را از دست بدهند، می‌توانند به آسایش برسند؟ چگونه مطمئن شویم که سامانه‌های هوش مصنوعی آینده، بدون این که خراب شوند، نادرست عمل کنند، و هک شوند، آنچه را ما می‌خواهیم انجام می‌دهند؟ آیا باید از تسلیحات سلاح‌های آتش به اختیار کُشنده، هراسان باشیم؟ آیا هوش مصنوعی به حیات کمک خواهد کرد تا بیش از گذشته نشوونما کند، یا این ماشین‌ها سرانجام همهٔ شغل‌های ما از ما می‌ستانند و دست آخر جایگزین ما می‌شوند؟

«زندگی ۳.۰؛ انسان‌بودن در عصر هوش مصنوعی» ما را با چالش‌برانگیزترین مسائل روز در زمینۀ هوش مصنوعی آشنا می‌کند ـــ از اَبَرهوش گرفته تا معنا و آگاهی و مرزهای فیزیکیِ نهاییِ حیات در کیهان ـــ و این‌چنین ما را مجهز می‌کند تا به بحثی که شاید مهم‌ترین بحث زمانۀ ما باشد بپیوندیم.

کتاب زندگی ۳.۰؛ انسان‌بودن در عصر هوش مصنوعی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این اثر به افرادی که مایل هستند اطلاعاتی کلی دربارهٔ هوش مصنوعی کسب کنند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب زندگی ۳.۰؛ انسان‌بودن در عصر هوش مصنوعی

اما چیزی که سایر کارکنان شرکت نمی‌دانستند این بود که امگایی‌ها این تصویر ساختگی از خودشان را هوشیارانه شکل داده بودند تا رازی را پنهان سازند: آنها به تحقق جسورانه‌ترین برنامه در تاریخ بشریت بی‌اندازه نزدیک بودند. مدیرعامل پرجذْبه‌شان کسانی را برای عضویت در این گروه دستچین کرده بود که نه‌فقط بهرهٔ هوشیِ بسیار بالایی داشتند، بلکه بسیار بلندپرواز و آرمان‌خواه و متعهد به یاری بشریت بودند. مدیرعامل همیشه به آنها تأکید می‌کرد که برنامه‌شان فوق‌العاده خطرناک است و اگر دولت‌های قدرتمند از آن آگاهی یابند، تقریباً به هر کاری -از جمله آدم‌ربایی- دست می‌زنند تا آنها را متوقف کنند، و حتی ترجیحشان این است که کد برنامه‌هایشان را بدزدند. اما چون هیچ‌کدام جا نزدند و همه برای فعالیت در این زمینه اعلام آمادگی کردند، دقیقاً به همان دلیلی که بسیاری از فیزیکدانان برجستهٔ جهان برای همکاری در ساخت سلاح‌های هسته‌ای به پروژهٔ مَنهَتن پیوستند: چون متقاعد شده بودند که اگر خودشان این کار را اول انجام ندهند، کسان دیگری انجام خواهند داد که شاید چنین اهداف و آرمان‌های والایی نداشته باشند.

برنامهٔ هوش مصنوعی آنها، که نام پرومِتِئوس بر آن گذاشته بودند، پیوسته پیشرفت می‌کرد و توانایی‌های بیشتری به دست می‌آورد. اگرچه قابلیت‌های شناختی‌اش در بسیاری از حوزه‌ها، مانند مهارت‌های اجتماعی، هنوز خیلی عقب‌تر از انسان‌ها بود، اما امگایی‌ها خیلی زحمت کشیده بودند تا آن را در انجام یک وظیفهٔ خاص فوق‌العاده توانمند سازند؛ یعنی در برنامه‌ریزی سامانه‌های هوش مصنوعی. آنها آگاهانه چنین راهکاری را انتخاب کرده بودند، زیرا استدلال انفجار هوش را که ریاضیدان بریتانیایی اروینگ گود۳ در ۱۹۶۵ مطرح کرده بود پذیرفته بودند. استدلال گود از این قرار است: «ماشینِ فوق‌هوشمند را ماشینی تعریف می‌کنیم که بتواند در همهٔ فعالیت‌های فکری، از هر انسانی، هر اندازه هم که هوشمند باشد، بسیار فراتر عمل کند. طراحی ماشین‌ها هم یکی از همین فعالیت‌های فکری است، پس یک ماشین فوق‌هوشمند می‌تواند ماشین‌هایی طراحی کند که حتی از خودش هم بهتر باشند؛ و بنابراین بی‌تردید «انفجار هوش» رخ می‌دهد، و هوش ماشین‌ها از سطح هوش انسان بسیار فراتر خواهد رفت. بنابراین نخستین ماشین فوق‌هوشمند آخرین اختراعی است که انسان به آن نیاز خواهد داشت، (پس از این اختراع، هیچ اختراع دیگری لازم نیست)؛ البته با فرض آنکه این ماشین به اندازه‌ای مطیع انسان باشد که به ما بگوید چگونه باید بر آن تسلط داشته باشیم».