کتاب در جست و جوی عدالت

کتاب در جست و جوی عدالت نوشتهٔ گروه نویسندگان و حاصل گردآوری محمدامین زندی است. نشر افکار این کتاب را منتشر کرده است. اثر حاضر که در دستهٔ علوم اجتماعی قرار گرفته، در باب عدالت و رفاه اجتماعی و جلد ۲ از مجموعهٔ «مسائل ایران» است. این کتاب هشت مقالهٔ پژوهشی از متخصصان و کارشناسان جامعه‌شناسی ایران را در بر گرفته است. این مقالات مفهوم عدالت در فلسفهٔ سیاسی و چگونگی تجلی آن در سیاست‌گذاری‌های اجتماعی ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷ را بررسی کرده‌اند. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب در جست و جوی عدالت

کتاب «در جست‌وجوی عدالت» (گفتارهایی در باب رفاه اجتماعی ایران) که در سال ۱۴۰۳ منتشر شده، نوشتهٔ گروه نویسندگان است. این کتاب هشت مقاله را ارائه کرده است. عنوان این مقالات عبارت است از «برابری‌طلبی و سیاست‌ورزی در نظریۀ ژاک رانسیر (مطالعۀ موردی: زنان ایرانی در عصر مشروطه)» (نوشتهٔ «جواد خوانساری، دانش‌آموختۀ دکترای علوم سیاسی از دانشگاه تهران»)، «کاهش ارزش پول، مسائل نان و قحطی‌ها در دوران مشروطه» (نوشتهٔ «سمیه توحیدلو، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی»)، «قرارداد اجتماعی جدید، مبنای سیاست‌گذاری اجتماعی» (نوشتهٔ «آرمان ذاکری، جامعه‌شناس»)، «امکان‌ناپذیری تحقق عدالت اجتماعی بدون دولت کارآمد» (نوشتهٔ «علی دینی ترکمانی»، عضو هیئت‌علمی مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی)، «کسری بودجه و تنگناهای تحقق عدالت» (نوشتهٔ «حسین رجب‌پور»، دکتری توسعهٔ اقتصادی و برنامه‌ریزی از دانشگاه علامه طباطبایی و کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.)، «مقایسۀ طرح درآمد پایۀ همگانی با طرح‌های حمایتی گزینشی» (نوشتهٔ «سیروس امیدوار»، استادیار دانشگاه علامه طباطبایی)، «توزیع عادلانۀ یارانه‌های نظام سلامت» (نوشتهٔ «فرهاد کوهی»، پژوهشگر حوزۀ اقتصاد و سیاست‌گذاری سلامت) و «آیا تمرکزگرایی عادلانه است؟» (نوشتهٔ «مهدی یوسفی»، دکتری علوم سیاسی (گرایش اندیشهٔ سیاسی) و پژوهشگر تاریخ دولت و «احمد میدری»، مدیر اندیشکدهٔ مقابله با فقر و نابرابری).

این مقالات به بررسی مفهوم عدالت در فلسفهٔ سیاسی و چگونگی تجلی آن در سیاست‌گذاری‌های اجتماعی ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷ پرداخته‌اند. نویسنده‌ها با اشاره به دو رویکرد اندام‌وار و مکانیکی به دولت و تأثیر آن بر مفهوم عدالت (برابری، شایستگی و نیاز)، به پیوند سیاست‌گذاری با دولت‌ها و شکل‌گیری انواع مختلف دولت پس از انقلاب صنعتی پرداخته و با نقل‌قول از اندیشمندانی همچون «هارولد لاسول» و «وصالی» و «امیدی»، وظیفهٔ سیاست و سیاست‌گذاری اجتماعی را حل مسائل جامعه و کسب مشروعیت دولت‌ها دانسته‌اند. در ادامه، تنوع رویکردها در سیاست اجتماعی ایران پس از انقلاب به‌ویژه تقابل رویکردهای چپ و راست اقتصادی بررسی شده و غلبهٔ تدریجی رویکرد راست‌گرا و پیامدهای آن در نادیده‌گرفتن عدالت اجتماعی و نقش دولت در عرصه‌های مختلف (آموزش، بهداشت، مسکن و...) نقد شده است. این مقالات به‌همت «محمدامین زندی» گرد‌آوری شده است.

چرا باید کتاب در جست و جوی عدالت را بخوانیم؟

کتاب «در جست‌وجوی عدالت» (گفتارهایی در باب رفاه اجتماعی ایران) هشت مقاله را شامل می‌شود که با رویکردی علمی و با نگاهی به مسائل روز و ریشه‌های تاریخی، چالش‌ها و سیاست‌گذاری‌های اجتماعی ایران را در حوزه‌هایی نظیر برابری، مسائل اقتصادی (ارزش پول و نان)، قرارداد اجتماعی، نقش دولت کارآمد، کسری بودجه، طرح درآمد پایهٔ همگانی، توزیع یارانه‌های سلامت و تمرکزگرایی آموزشی واکاوی کرده و با تنوع دیدگاه‌های نویسندگان متخصص در علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، اقتصاد و سیاست‌گذاری، درک عمیق‌تری از پیچیدگی‌های تحقق عدالت و رفاه اجتماعی در جامعهٔ ایران ارائه داده است.

کتاب در جست و جوی عدالت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب را به دوستداران حوزهٔ علوم اجتماعی و قالب مقالهٔ پژوهشی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب در جست و جوی عدالت

«نظام آموزشی در ایران، نظامی غیر عقلانی است. تعریف ساده‌ای از عقلانیت دارم، که فکر می‌کنم همه با آن آشنا هستید. عقلانیت یعنی از ابزارهایی استفاده کنید که به هدف‌ها برسید و آن هم ابزار مناسب آن هدف‌ها باشد. فارغ از اینکه هدفتان چیست، اگر عقلانیت را تعریف کنیم، من فکر می‌کنم با نظام آموزشی سروکار داریم که عملاً در بازی عقلانیت نیست. عقلانیت را دو جور تفسیر کرده‌اند. ما می‌گوییم عقلانیت می‌تواند عقلانیت آبجکتیو باشد؛ به این معنی که مثلاً من اگر می‌خواهم به مکانی بروم، از ابزارها یا همان وسایل نقلیه‌ای که به آن مکان می‌رود استفاده کنم. عقلانیت آبجکتیو است؛ یعنی ابزاری که من در دنیای بیرونی استفاده کردم مرا به آن هدف می‌رساند. گاهی ما می‌خواهیم عقلانیت را در سطح ذهن یا در سطح اراده یا در چنین سطحی تحلیل کنیم؛ یعنی می‌گوییم مثلاً من که اینجا هستم، فکر می‌کنم که اگر این کار را انجام دهم به آنجا می‌رسم. حالا ممکن است این عقلانیت، آبجکتیو نباشد و توهمات من آن را ساخته باشد، ولی در ذهن من عقلانیتی وجود دارد؛ یعنی من می‌گویم برای این هدف، از این ابزار استفاده می‌کنم. باید متذکر شوم که وقتی من می‌گویم نظام آموزشی ما غیرعقلانی است، منظورم این نیست که فقط از نظر آبجکتیو غیرعقلانی است؛ منظور این است که از نظر سابجکتیو هم غیرعقلانی است. یعنی اساساً عقلانیتی به این معنا که من بدانم هدفم چیست و حتی راه را اشتباه تشخیص بدهم، ولی بگویم این راه رسیدن به آن هدف است در نظام آموزشی ما وجود ندارد. من فکر می‌کنم این در لحظه‌های مختلفی از نظم آموزشی ایران قابل رؤیت است؛ از ساختار آموزشی گرفته تا اسنادی که برای توسعه یا تحول آموزش تدوین می‌شود تا چیزهای دیگر.»